Het proces Udalbiltza

Eenmaal dat achter de rug werd overgegaan tot de verklaringen. In de voormiddag kwamen Karmele Urbistondo (administratie), Leire Idoiaga (boekhouding), Oskar Goñi ( ex-gemeenteraadslid Bera), Txema Jurado (afgevaardigde bij bijeenkomsten) en Lander Etxebarria (ex-gemeenteraadslid Bilbao) die allemaal ontkenden dat hun nationaal instituut er gekomen was onder directieven van ETA, dat de financiering gebeurde via de gemeenten en niet via ETA, dat zij als dusdanig niets te zien hadden met politieke partijen of projecten en dat de EHNA, de Baskische identiteitskaart er gekomen is op vrijwillige basis met respect voor anderen. De enige verantwoordelijken voor de beslissingen van Udalbiltza waren de gemeenteraadsleden en burgemeesters. De commissie heeft nooit voorstellen of orders van ETA aanvaard.

Na de middag legden Eider Casanova ( ex-gemeenteraadslid Barakaldo) en Loren Arkotxa (burgemeester Ondarroa) verklaringen af in dezelfde zin. Het ontstaan van Udalbiltza gebeurde uit noodzaak en was een louter werkinstrument om de samenhorigheid te onderstrepen. Ook Miren Josu Aranburu, Xabier Alegria, Joseba Garmendia en Imanol Esnaola kwamen aan de beurt. Moet het nog eens herhaald worden dat de vertalers Euskara-Spaans een potje hebben van gemaakt. Xabier Alegria probeerde uit te leggen dat hij niet op de vragen wilde antwoorden omdat die vragen subjectief gesteld werden met het oog op het ontwikkelen van een voorafbepaalde stelling. Hij deed dat in het Euskara, en de vertalers bleken niet eens in staat om ook maar één woord te begrijpen.

Bij het binnenkomen van de rechtszaal had Maribi Ugarteburu, in naam van alle beklaagden, er op gewezen dat dit proces nooit had mogen plaatsvinden, omdat noch Udalbiltza, noch de aangesloten verkozene, een misdrijf in de schoenen kan geschoven worden, wat hier blijkbaar wel de bedoeling was. De stelling, “Todo is ETA” is ook hier alom tegenwoordig.

16 juli 2010

De tweede zitting in het proces tegen Udalbiltza is van start gegaan omstreeks 10:00u met de verklaring van de ex-burgemeester van Oiartzun, Xabier Iragorri. Ook hij weigerde te antwoorden op de vragen van de Openbare aanklager en van de burgerlijke partij zoals zijn voorgangers gisteren ook al deden. Hij beantwoordde wel de vragen van zijn verdediger en expliceerde dat hij vanaf het begin bij Udalbiltza was aangesloten in 1999 en dat vanaf het begin alle beslissingen in de openbaarheid werden gebracht. De oprichtingsakte werd zelfs neergelegd bij het Tribunal Vasco de Cuentas (Rekenhof) en werd ingeschreven in het Boletín Oficial, een soort staatsblad. De vereniging stond alleen borg voor de taalkundige en opvoedkundige ontwikkeling, en niemand behoorde tot ETA. Van instructies of orders van ETA was er geen sprake.

Na hem kwam Jasone Astibia, gewezen raadslid te Zubieta aan de beurt. Hij was werkzaam in de commissie cultuur van Udalbiltza. Ook hij ontkende de beschuldigingen van instructies of orders of lidmaatschap van ETA, net als Urko Irastorza, ex-raadslid uit Lazkao, die de volgende betichte was.

Maribi Ugarteburu, voormalig burgemeester van Amoroto tussen 1999 en 2005, verklaarde dat Udalbiltza gebaseerd was ideologische pluraliteit en dat de werkzaamheden altijd openbaar gebeurden en transparant waren. Als verdediging voor de pluraliteit werd gewezen op het feit dat er verkozenen waren uit diverse partijen, dus niet alleen van Izquierda Abertzale, en dat er ook onafhankelijke leden zetelden, zoals zijzelf. Zij verwierp de beschuldiging van verstoring van de constitutionele orde als grove leugen.

Juan Carlos Alduntzin, ex-raadslid en -burgemeester van Pasaia, was werkzaam in de commissie ruimtelijke ordening onder de directie van Jon Jauregi, voormalig burgemeester van Beasain en van de PNV.

Alduntzin wordt beschuldigd van een protestplatform te hebben opgericht tegen de HST. Dit werd met klem ontkend.

Miren Odriozola verklaarde dat de PNV-burgemeester van de voltallige gemeenteraad had aangezet om aan te sluiten bij Udalbiltza. Zij kon op de oprichtingsvergadering niet aanwezig zijn omdat ze ziek was, maar was wel bij de volgende zittingen aanwezig. Zij werd belast de internationale bevoegdheid omdat ze nogal wat ervaring had met NGO's op humanitair gebied.

Ibon Arbulu begreep het al helemaal niet: hij heeft nooit deelgenomen aan de oprichting van Udalbiltza omdat hij geen raadslid meer was. Hij was dat van1995 tot 1999, net voor de oprichting. Hij onderstreepte dat hij nooit lid geweest was van Udalbiltza, noch van EKIN, noch van ETA.

Ibon Arbulu was de laatste die op 16 juli 2010 aan het woord kwam. In de volgende zitting van 22 juli 2010 zal de laatste beklaagde, Larraitz Sanzberro, aan het woord komen.

22 juli 2010

De derde zittingsdag ging van start met de verklaringen van het ex-raadslid van Oiartzun, Larraitz Sanzberro. Hij was tot Udalbiltza toegetreden in zijn functie als raadslid. Ook hij ontkende ook maar iets te maken te hebben met het zogenoemde netwerk van ETA. Hij beklemtoonde de transparantie van de organisatie en verzekerde dat alle beslissingen genomen werden door de verkozene in de gemeente en door hen alleen.

Na hem was het de beurt aan de politiefunctionarissen en Guardia Civiles die aan de operatie tegen Udalbiltza hadden deelgenomen. In totaal waren 15 leden van de ordehandhavers opgeroepen, maar slechts 7 kwamen opdagen. De afwezigen gebruikten als argument: gepensioneerd, in vakantie, werkzaam buiten Spanje of hadden helemaal geen argument. Er kwam zelfs een Guardia opdoemen die helemaal niets met de zaak te maken had. Hij mocht uiteraard niet getuigen.

De getuigenissen van de 7 verliepen volgens videoconferentie en zij bevonden zich in een andere zaal omdat ze onherkenbaar wilden blijven. Bleek al vlug dat ze allemaal aan geheugenverlies leden, want op bijna alle vragen werd geantwoord dat ze zich niets herinnerden. De verwarring, stileen een gewoonte bij deze politieke processen was weer alom tegenwoordig. Er was zelfs geen enkele getuige die ook maar een woord kon zeggen over de bewijslast die opgebouwd was tegen Udalbiltza. Na het getuigenverhoor werd de zitting opgeschort tot 23 juli 2010, niet alvorens de voorzitter van het Hof, Javier Gómez Bermúdez, bevolen had de afwezigen op te sporen en hen te laten verschijnen in september.

23 juli 2010

De vierde zittingsdag kende een gelijkaardig verloop als gisteren, 22 juli 2010, met de verdere getuigenverklaring van politiefunctionarissen. Zij bevestigden allemaal dat zich niets herinnerden tenzij af en toe een paar vage flarden van hun optreden. Zes agenten werden er voor vandaag opgeroepen en acht boden zich aan, waaronder 2 die gisteren verstek lieten gaan.

Het geheugenverlies was niet naar de zin van de verdediging die zich dan maar de moeite getroostte om dat geheugen op te frissen: een van hen was verantwoordelijk voor de verklaringen als secretaris en minsten 3 onder hen verantwoordelijk voor de arrestaties. Een van de agenten gaf toe dat hij aanwezig was bij de huiszoekingen en de sluiting van de zetel van Udalbiltza te Astigarraga en bij de arrestatie van Karmele Urbistondo. Na de getuigenverklaringen, of beter gezegd de bevestiging van het geheugenverlies, werden de zitting wegens de komende vakantieperiode geschorst tot 13 september 2010.

Eenmaal buiten de rechtszaal verklaarde Maribi Ugarteburu, in naam van alle beklaagden, dat de ontwikkeling van het proces in de eerste vier dagen kristalhelder aantoont dat dit proces nooit gevoerd worden.

13 september 2010

Op 13 september 2010 werd het proces tegen Udalbiltza verder gezet. Tot op vandaag hebben alle beklaagden al een verklaring afgelegd, met uitzondering van Miriam Campos, die in de eerste sessie werd vrijgesproken, en met uitzondering van Xarlo Etxezaharreta, die niet is komen opdagen.

Zoals voorzien zouden nu de getuigen van de aanklager, in zijn totaliteit bijna allemaal politiefunctionarissen aan het woord moeten komen. Zeven onder hen kwamen, om allerlei redenen, niet opdagen. Ook van de forensische artsen, die aanwezig waren tijdens de verhoren in gevangenschap, was geen spoor.

Dat betekent dat het proces gevoelige vertraging zal oplopen, omdat eerst alle getuigen moeten gehoord worden alvorens over te gaan tot de bewijslast.

Bij diverse gelegenheden grepen de politie-getuigen terug naar de intussen welbekende zinnen; “Ik herinner het mij niet, Ik denk te herinneren dat...”. Geen enkele getuige was in staat met exactheid te verklaren in welke hoedanigheid zij hadden deelgenomen aan de operatie. Naast dat geheugenverlies faalde ook nog eens het computersysteem. Wat de getuigen zich wel nog herinnerden was het feit dat zij alle documenten opgesteld in het Euskara hadden in beslag genomen.

De sessie duurde nog geen anderhalf uur en werd verdaagd naar 14 september 2010 omstreeks 16:00u, terwijl het Hof de datum van 29 september 2010 vastlegde om de getuigen die afwezig waren te verhoren. Datum die ook voorzien wordt om ter starten met de analyse van de bewijslast.

14 september 2010

Na de drastische beperking van het aantal getuigen (zie 7 juli 2010) kwamen vandaag 11 getuigen door de verdediging opgeroepen aan het woord. De vertegenwoordiger van het Openbare Ministerie, Juan Moral, formuleerde geen enkele vraag aan de getuigen over de vermeende relatie van Udalbiltza met ETA. Hij ging er wel van uit, zoals in de aanklacht geformuleerd stond, dat ETA het instituut Udalbiltza leidde en dat de 21 beklaagden bijgevolg verdacht worden van “integratie in een gewapende organisatie” en dat bovendien vijf onder hen verdacht worden van verduistering en geknoei.

Onder de getuigen bevond zich o.a. de ex-burgemeester van Bilbao José María Gorordo, vandaag raadsheer van de TVC-Tribunal Vasco de Cuentas of Herri-Kontuen Euskal Epaitegia (Baskisch Rekenhof). Hij verzekerde dat het Tribunal Español de Cuentas (Spaans Rekenhof) bij Udalbiltza nooit een misbruik van fondsen heeft ontdekt, en dat er bijgevolg nooit een onderzoek naar fraude werd geopend. De geldelijke steun die het instituut mocht ontvangen, was bestemd voor algemeen gemeentelijk belang. Het TVC- Tribunal Vasco de Cuentas heeft trouwens in een van haar voornaamste besluiten gesteld dat de subsidies en alle andere fondsen op een verstandige manier beheerd en geïnvesteerd werden in strikt gemeentelijke aangelegenheden die betrekking hadden op cultuur, onderwijs en gezondheid.

Het ex-raadslid van Eusko Alkartasuna in Ondarroa, Guruzne Osa, en het onafhankelijke raadslid Cesareo Alba verklaarden dat de statuten nooit gewijzigd werden. Op aandringen van de Openbare Aanklager die verkondigde dat de enige politieke groepering die deel uitmaakte van Udalbiltza, Izquierda Abertzale was, antwoordden zij dat de assemblees waren samengesteld uit vertegenwoordigers van diverse politieke partijen, en dat geen enkele partij boven een andere stond.

De gemeentesecretaris van Pasaia, Joseba Belaustegi, de gemeentesecretaris van Oiartzun, Maribi Juaristien de gemeentesecretaris van Usurbil, Begoña Garmendia, verwezen ook nog naar het belangrijke feit dat de oprichting van Udalbiltza gepubliceerd werd in het “Boletín Oficial de Gipuzkoa” (een soort staatsblad) waaruit blijkt dat het proces van oprichting en werking van het instituut volkomen wettelijk geregeld was.

De ex-burgemeester van Berriz, Rosa Ostogain (PNV), was voorzitster van het “Fondo Vasco” en zij verklaarde dat de bestemming van die fondsen bedoeld waren om bijstand te verlenen aan landen of gemeente in ontwikkeling.

Het proces zal verder gezet worden op 29 september 2010.

29 september 2010

Blijkbaar is de zitting van 29 september 2010 niet doorgegaan want de krant Gara meldt dat pas op 30 september 2010 en 1 oktober 2010 de bewijsvoering van de deskundigen aan bod komt. Voordien komen nog twee politiefunctionarissen verklaringen afleggen als getuige van de aanklager. Blijkbaar zijn die twee, voor de zoveelste maal, niet komen opdagen op 29 september.

Het Openbare Ministerie, Juan Moral, heeft al zijn beschuldigingen en theorieën afgeleid uit 1 document. Het heeft dan ook tot nu toe wat verbeelding gevraagd om zijn uitleg te volgen. Hij haalde tot nu toe geen enkel bewijs aan betreffende de relatie met ETA, maar gaat er wel gemakshalve van uit: “Udalbitza heeft de richtlijnen van ETA opgevolgd.

30 september 2010

De hoorzittingen werden vandaag om 10:30u heropend met de verklaring, via videoconferentie, van een Spaanse politiefunctionaris die vroeger niet was komen opdagen. In zijn korte tussenkomst verklaarde hij dat tijdens de operatie eigenlijk geen bezwarende documenten werden gevonden. Een andere politiefunctionaris die nogmaals gedagvaard was als getuige kwam ook vandaag niet opdagen.

Nadien was het de beurt aan de “deskundigen” om bewijslast naar voor te brengen. De “deskundige” groep bestond uit uit 4 politiefunctionarissen en 2 Guardia Civiles, die één van hen als woordvoerder hadden aangeduid.

De vraag van de Openbare Aanklager betrof vooral de creatie van Udalbiltza “door ETA” (er wordt voortdurend van die stelling uitgegaan), maar hij kreeg het deksel op de neus toen de woordvoerder verklaarde dat "Udalbiltza-Kursaal" een uitvinding van de politie zelf was. Even toelichten: Udalbiltza werd opgericht door meerdere partijen. Op een bepaald ogenblik (in het jaar 2000) was er onenigheid en de PNV trok zich terug. De andere partijen beslisten in het Kursaal van Donostia om toch verder te werken. Op die manier kwam de benaming "Udalbiltza-Kursaal" tot stand, vooral bevolkt met echte, radicale nationalisten. De stap radicaal naar ETA werd vlug genomen. Dat zou ooit wel eens van pas kunnen komen, zoals in dit politieke proces gebleken is.

De zitting is uitgelopen tot omstreeks 19:20u en de "deskundigen" verklaarden laat in de middag ook dat zij moesten toegeven dat de activiteiten van Udalbiltza wettelijk en openbaar waren, en dat er geen enkel bewijs voor handen was om het instituut te koppelen aan ETA, zoals de Openbare Aanklager blijft volhouden.

01 oktober 2010

De advocaten van de verdediging hebben vandaag de verhoren van de “deskundigen” verder gezet. Een van hen verklaarde dat de naam "Udalbiltza-Kursaal" in geen enkel document voorkwam en dat het onderzoek pas gestart is in februari 2000 toen een assemblee in de Kursaal besliste om verder te werken na het afhaken van de PNV. Hij voegde er aan toe dat de onderzoekers zich enkel gebaseerd hadden op het positieve oordeel dat ETA had over Udalbiltza om de zaak verder uit te spitten (veel spitten is er blijkbaar niet aan te pas gekomen, gezien het gebrek aan bewijsmateriaal). De aanleiding voor het onderzoek waren documenten die gevonden werden bij ETA en bij EKIN, waarin een louter appreciatie werd gegeven. Hij wees er ook dat volgens hem het feit te werken aan het zelfde doel en dezelfde opinie te hebben niet noodzakelijk steun betekende voor ETA.

Op de vraag over de vermeende financiering van Udalbiltza door ETA verklaarde hij dat het onmogelijk was dit te kwantificeren en dat de besluiten die hierover in de rapporten verschenen totaal vreemd en tegengesteld waren aan zijn eigen bevindingen.

Wat betreft EHNA (Baskische identiteitskaart) gaf hij toe dat behalve Udalbiltza nog ongeveer 130.000 personen dit initiatief steunden door de beginselverklaring te ondertekenen.

Daarmee was de zitting van vandaag ten einde en het Hof besliste om terug samen te komen op 25, 26 en 27 oktober 2010 om de verhoren verder te zetten, de bewijslast te bestuderen en te kwalificeren alvorens de eindfase aan te vangen.

25 oktober 2010

Het proces Udalbiltza gaat in rechte lijn door tot het einde. De 21 Baskische burgers moeten vanaf 25 oktober 2010 terug op de beklaagdenbank van de Audiencia Nacional plaatsnemen. Het einde van het politieke proces is voorzien voor 27 oktober 2010.

De Openbare Aanklager Juan Moral heeft in zijn slotpleidooi de aanklacht “verduistering van publieke fondsen” voor 4 personen (Joseba Garmendia, Loren Arkotxa, Xabier Alegria en Xabier Iragorri) ingetrokken en heeft zijn eis tot 15 jaar cel wegens “behorende tot ETA” verlaagd van 15 naar 10 jaar cel. Hij vraagt ook de sluiting van wat steevast "Udalbiltza-Kursaal" genoemd wordt.

26 oktober 2010

Vandaag krijgen de 21 beklaagden voor de laatste maal de opportuniteit om zich tot het Hof te richten. De advocate van de beklaagden, Jone Goirizelaia, vroeg in haar slotpleidooi de absolute vrijspraak.

29 oktober 2010

Op 25 oktober 2010 verklaarde de voorzitter van het Hof het proces voor gesloten, en de beklaagden net zoals zovele anderen zijn er van overtuigd dat het bestraffen van een project als Udabiltza incompatibel is met een democratie en verwachten dus de vrijspraak. Het is nu wachten tot het definitieve vonnis geveld wordt.

“In een democratische staat moeten politieke acties en ideologische manifestaties buiten de strafrechtelijke sfeer blijven, zelfs als die acties of manifestaties bij een groot deel van de bevolking weerzin opwekken, zoals dat gebeurt bij stilzwijgen of gebrek aan veroordeling bij terroristische aanslagen”. Op basis hiervan heeft de 1ste Strafkamer van de Audiencia Nacional op 20 januari 2011 alle verantwoordelijken in de zaak Udalbiltza vrijgesproken. Het Hof beschouwt Udaltbiltza als “een nationalistisch project, maar zeker niet als een terroristisch project”.