De Zaak Almería

Op 7 mei 1981 pleegde ETA een aanslag tegen de wagen waarmee luitenant-generaal Joaquín Valenzuela op weg was. Joaquín Valenzuela was bevelhebber van de “Cuarto Militar del Rey”, het militaire kwartier van de Koning. Hij werd heel zwaar verwond. Zijn drie begeleiders, luitenant-kolonel Guillermo Tevar, de onderofficier Antonio Nogueira en de soldaat Carlos Rodríguez, overleefden de explosie niet.

De daarop volgende dagen organiseerde de Guardia Civil een klopjacht en werden meer dan 100 arrestatie verricht, waaronder 70 leden van Herri Batasuna, die een openbaar ambt uitoefenden, en twee militanten van ETA, Ángel Rekalde (zwaargekwetst) en Fernando Anzizar, die na een vuurgevecht werden ingerekend

Op dezelfde dag, 7 mei 1981, vertrokken Juan Mañas, Luis Manuel Cobo en Luis Montero vanuit Santander met bestemming Pechina, dichtbij Almería, om het familiefeest bij te wonen ter gelegenheid van de eerste communie van Francisco Javier, de kleinere broer van Juan Mañas.

Het lot wilde dat de wagen waarmee ze reisden in Puertollano (Ciudad Real), in panne viel. Geen nood, zij huurden een andere wagen om hun reis verder te zetten, een Ford Fiesta. Een buur van het verhuurkantoorbureau had net voordien de foto’s van de daders van de aanslag op luitenant-generaal Joaquín Valenzuela op televisie gezien, en vond ofwel het voorval verdacht of verwarde de gezichten van Mañas, Montero en Cobo met die van de daders. Hij noteerde de nummerplaat en verwittigde de Guardia Civil. Op bevel van luitenant-kolonel Carlos Castillo Quero, hielden agenten van de Benemérita (*) een ware klopjacht op de drie verdachten, die uiteindelijk gelokaliseerd en gearresteerd werden in een winkel te Roquetas de Mar.

(*) Benemérita

De verdienstelijke

De Guardia Civil, in Spanje ook Benemérita genoemd, is een Spaanse politie-eenheid met militaire en civiele functies, net als de Nederlandse Koninklijke Marechaussee en de Belgische Rijkswacht. In de Spaanse grondwet uit 1978 is vastgelegd dat de primaire missie van de eenheid het beschermen van het vaderland is. Hierbij werd het motto "Todo por la patria" ("Alles voor het vaderland") aan de eenheid gegeven.

De Guardia Civil maakt onderdeel uit van twee ministeries; het Ministerie van Binnenlandse Zaken (Ministerio del Interior) en het Ministerie van Defensie (Ministerio de Defensa).

Na de Spaanse Onafhankelijkheidsoorlog tegen de Fransen, die in 1814 beëindigd was, ontstonden met name op het Spaanse platteland allerlei problemen met criminaliteit. Dit deed bij de toenmalige koning van Spanje, Ferdinand VII, het besef groeien dat er een autoriteit moest komen om de criminaliteit te beteugelen. De toen in het leven geroepen gewapende eenheden brachten echter niet het gewenste resultaat en op 28 maart 1844 werd besloten tot de oprichting van de "Cuerpo de Guardias Civiles". Het decreet van 13 mei van dat jaar vormde de aanleiding voor de officiële oprichting van de Guardia Civil.

Om te vermijden dat de leden van de Guardia Civil de burgers bevoordelen, hebben ze weinig contact met de burgerij. Ze worden aangesteld in een andere streek dan waar ze oorspronkelijk wonen - ze kennen dus niemand in de omgeving van de standplaats. Ze wonen in kazernes. Als een lid van de Guardia Civil trouwt met iemand uit de omgeving, dan wordt hij overgeplaatst naar een andere streek.

De gebeurtenissen

Op zaterdag, 9 mei 1981, beslisten de drie vrienden een uitstap te maken naar Roquetas de Mar. Laat in de avond, net voor ze naar Pechina wilden terugkeren, werden ze door de Guardia Civil gearresteerd en verdwenen zij. Zij overleden binnen drie uur na hun aanhouding. Hun lijken werden op 10 mei 1981 gelokaliseerd in de Ford Fiesta, verscheurd, met kogels doorzeefd en verkoold. Dezelfde dag nog, 10 mei 1981, werd een officieel communiqué de wereld in gestuurd met de vermelding dat de drie gezochte terroristen van de aanslag op luitenant-generaal Joaquín Valenzuela gedood waren.

Volgens één van de vele officiële versies werden 3 jonge, vermeende terroristen gearresteerd op de baan Roquetas de Mar-Gérgal, en zouden overgebracht worden naar Madrid. Toen ze de chauffeur wilden aanvallen, werden ze door de Guardia Civiles beschoten. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken voegde er nog aan toe dat de drie jongeren gewapend waren en zonder papieren, dat ze betrokken waren in een verkeersongeval en het leven lieten toen de Guardia Civil op de banden schoot toen ze wilden vluchten. Juan José Rosón, toenmalig minister van Binnenlandse Zaken, herhaalde die versie voor een parlementaire commissie, hoewel de kranten de slachtoffers al beschreven hadden: “De lijken die teruggevonden werden, waren gruwelijk verkoold, zonder handen en voeten, met zichtbare gaten van kogelinslagen in romp en gezicht.”

Een andere versie was dat zij met hun wagen in een afgrond gereden waren en dat, op het ogenblik dat ze uit de wagen wilden kruipen, de wagen ontplofte. Maar onderzoek wees uit dat de wagen enorm veel gaten van kogelinslagen vertoonden, vooral in de onmiddellijke omgeving van de brandstoftank. De autopsie toonde ook aan dat de jongeren veel vroeger overleden waren dan het tijdstip waarop de wagen in brand vloog.

In januari 1984 ontvang de familie van Juan Mañas een anonieme brief van Guardia Civil waarin het werkelijke relaas te lezen was. In die bewuste brief stond te lezen hoe luitenant-kolonel Carlos Castillo Quero en verscheidene van zijn manschappen de drie jongens naar een oude kazerne brachten te Casafuerte, iets verder weg van Almería, richting Motril. Zij werden er op een beestachtige en wilde manier gefolterd, in oude dekens gewikkeld en in hun eigen auto teruggelegd. Met het geld van de slachtoffers hadden ze benzine gekocht en de wagen met liters benzine overgoten. Daarna werd een salvo van meer dan 30 kogels afgevuurd, tot de wagen in brand vloog.

De daders