Angel Etxaniz Olabarría
Het vissersstadje Ondarroa kreeg het tijdens en na de dictatuur hard te verduren. Er lag een kazerne van de Guardia Civil en dat zorgde, zoals overal in Baskenland, regelmatig voor harde confrontaties.
Als je vanaf het oude gemeentehuis een behoorlijke steile helling beklimt, kom je uit bij “Antiguako Ama Eliza” (Iglesia de Nuestra Señora de la Antigua), een kerkje uit de 12de eeuw, opnieuw opgericht in 1750. Aan dat kerkje paalt een kerkhof en op dat kerkhof zijn er minstens 4 graven waarop een Ikurriña wappert. Dan weet je eigenlijk al genoeg. Hier ligt een Baskische strijder, een Baskische volksnationalist.
Op één van die graven is een gedenkplaat aangebracht (zie foto hogerop). Er staat onder andere volgende verhelderende tekst op te lezen: “42 urtekin 1980 ko abuztuaren 30, an hil zuten txakurrak” (30 augustus 1980, op 42-jarige leeftijd abrupt omgebracht door de Txakurrak). “Txakurrak” (honden) is de scheldnaam van de Guardia Civil in Baskenland. Het is het graf vanAngel Etxaniz Olabarría, sympathisant van Herri Batasuna.
De Feiten
Etxaniz Olabarría, een sympathisant van Herri Batasuna en in de jaren 60 en 70 verschillende malen gearresteerd, was eigenaar van de feestzaal “Club 34”. Na een eerdere aanslag op zijn leven door Spaanse ultra's, werd de 42 jarige Angel op 30 augustus 1980 in zijn zaak te Ondarroa door de staatsterroristen van het BVE-Batallón Vasco Español (zie rubriek: "Staatsterrorisme 5) doodgeschoten (gemitrailleerd). De aanslag vond plaats omstreeks 01:00u.
Volgens het relaas van Francisca Aurresti, kassierster van de Club 34, kwam een individu binnen en nam een consumptie aan de bar. Hij verliet opnieuw de zaak, na wat rondgelopen en rondgekeken te hebben, maar kwam na een paar ogenblikken terug met een kompaan. Deze laatste had het gezicht bedekt met een bivakmuts en was gewapend met een machinegeweer. Hij begaf zich onmiddellijk naar de plaats waar de eigenaar zich bevond, die in het gezelschap was van zijn nicht Noelia Olabarría. De dader schoot met zijn machinegeweer een kogelregen af en Angel Etxaniz Olabarría kreeg de volle lading. Ook de nicht Noelia Olabarría en de kassierster Francisca Aurresti, die toegesneld kwam, deelden in de klappen.
Op de plaats van de moord werden 15 kogelhulzen aangetroffen. Het lichaam van Angel Etxaniz was doorzeefd met 8 inslagen, waarvan er 2 in de hartstreek. Hij was op slag dood. De nicht Noelia Olabarría werd naar het hospitaal van Basurto (Bilbao) overgebracht, waar ze gereanimeerd en geopereerd werd. Haar toestand werd heel ernstig genoemd. Ook Francisca Aurresti werd binnengebracht met een kogel in de lendenstreek.
De agressors waren in Ondarroa toegekomen met een gele Seat 127 (taxi). Er werd bekendgemaakt dat omstreeks middernacht een paar gewapende onbekenden de taxichauffeur Jesús Bidaguren met wapen bedreigd hadden, om hen van Marquina (Araba) naar het ongeveer 100km verder gelegen Ondárroa te brengen. Na een paar kilometer werd de taxichauffeur verplicht uit te stappen en werd hij aan een boom vastgebonden.
Eerdere aanslag opgeëist door AAA-Triple A
Angel Etxaniz is 42 jaar geworden, getrouwd en vader van 3 kinderen. Hij was bijzonder populair in Ondárroa en in de aangrenzende kustzone. Hij werd gearresteerd 1964 en 1968. In mei 1976 was het weer van dat, hij werd opgepakt door de Guardia Civil, feit die hij nadien aangeklaagd heeft omdat hij gefolterd werd. Terwijl hij opgesloten zat, werd een aanslag op zijn zaak gepleegd met explosieven. De schade was enorm. De “AAA-Triple A” (doodseskaders) eiste de aanslag op in een communiqué en in één adem bedreigden zij Etxaniz, die zij verweten een “rode separatist” te zijn. Het nieuw van die aanslag liep als lopend vuurtje doorheen Ondárroa. De klokken van de 3 kerken begonnen gelijktijdig te luiden en een nachtelijke manifestatie begaf zich woedend naar de Club 34, onder het roepen van kreten tegen de FOP-Fuerzas de Orden Público (Guardia Civil, oproerpolitie…). Gelijktijdig lieten alle “arrantzales” (vissers) die voor anker lagen in de haven, de sirenes loeien.
Acht personen werden gearresteerd en overgebracht naar de sinistere kazernes van de Guardia Civil. Eén van hen, Javier Berridi, bleek op een bepaald ogenblik spoorloos. De geruchtenmolen werd in gang gezet, en men vreesde voor het ergste, maar na een paar uur (omstreeks 18:00u ’s avonds) kwam de opluchting: zonder enige verklaring aan de familie was hij overbracht naar de Guardia Civil-kazerne van Bilbao.
De rouwkapel
Op uitdrukkelijk verzoek van het slachtoffer, Angel Etxaniz Olabarría, werd een rouwkapel geconstrueerd binnen in de feestzaal van “Club 34”. Angel Etxaniz Olabarría was vooruitziend geweest, want hij had zijn dood zien aankomen: “Ik weet dat ze vroeg of laat voor mij zullen komen”.
