Het politieke pact van 1982 tussen PSOE en UCD, met de LOAPA-wet ( Orgánica de Armonización del Proceso Autonómico of de harmonisering (?) van het autonomieproces) als gevolg, wordt blijkbaar opnieuw uit de archieven gehaald, nu als pact tussen PSOE en PP.

Patxi Lopez had er zijn verkiezingsslogan van gemaakt: "Cambio" of "Verandering". Er kan veranderd worden ten goede, maar ook ten kwade. De enige verandering die Lopez voor ogen heeft, is het muilkorven van de nationalistische oppositie, in al zijn geledingen. Uitingen van Baskische identiteit moeten verboden worden, foto's van politieke gevangenen moeten uit het straatbeeld verdwijnen, het recht op manifestaties moet uitgehold worden. De steun die familieleden van politieke gevangenen van de vroegere Baskische regering ontvingen om te ellenlange reizen naar de gevangenissen wat te verzachten, wordt door het Hooggerechtshof nietig verklaard als bevoegdheidsoverschrijding. Hulp aan familie waarvan de politieke gevangen in Baskenland zelf opgesloten zit kan wel. Als u weet dat dat maar in 0,5% het geval is, dan weet u voldoende. Ook het Euskara moet er aan geloven. Lopez voert slaafs de directieven van Madrid uit, die zelf de druk van fascistoïde groepjes als Dignidad y Justicia niet aankan. De redenering luidt wellicht: "Als we ETA niet kleinkrijgen, dan pakken we maar de gewone burger aan".

21 augustus 2009

Alsof het bestrijden van de economische crisis nog niet genoeg inzet vraagt, wordt een rondje ‘Basken pesten’ de eerste prioriteit van de "Cambio". De Spaanse socialisten zullen van de winterse koude gebruik maken om twee, voor de nationalisten gevoelige, onderwerpen op tafel leggen: “el blindaje” (de afscherming, de afzwakking in eigen voordeel) van de Conciertos Económicos en de discussie over de Ley de Territorios Históricos (*).

(*)Territorio histórico

Territorio histórico (in het Euskera: ‘foru lurralde’ of ‘lurralde historiko’) is de benaming die gebruikt wordt in de CAV-Comunidad Autónoma del país Vasco of Autonome Gemeenschap Baskenland, voor elk van de drie territoriale entiteiten: Álava, Guipúzcoa en Vizcaya.El territorio de la Comunidad Autónoma del País Vasco quedará integrado por los Territorios Históricos que coinciden con las provincias, en sus actuales límites, de Álava, Guipúzcoa y Vizcaya...

Estatuto de Autonomía del País Vasco, artículo 2.2.

De territorios históricos worden bestuurd door ‘Diputaciones Forales’, die niet alleen de bevoegdheid hebben van een gewone provincieraad, maar ook over bevoegdheden beschikken eigen aan het ‘autonome regime’, zoals fiscaliteit.

Dat is ook zo voor de Comunidad Foral de Navarra, waar de Diputación Foral echter gelijkstaat met de regering van Navarra.

Al van in 1982 hadden de Spaanse politieke partijen UCD en PSOE het niet zo begrepen op het ‘Estatuto de Gernika’ (*). Zij vonden het een excessieve toegeving aan de nationalisten.

(*) Estatuto de Gernika of Estatuto de Autonomía del País Vasco

Het discussiepunt ligt namelijk hierin dat de term "territorios históricos" ook verwijst naar de zeven territoria in Euskal Herria (4 provincies in Spanje en 3 in Frankrijk). De “Real Academia de la Lengua Vasca”, de “Euskaltzaindia”, en het Baskisch nationalisme willen dit terecht zo houden.

Het “Estatuto de Autonomía del País Vasco” was in die mate van de andere statuten (b.v. Catalunya) afwijkend door het aantal bevoegdheden dat werd overgedragen (of zouden overgedragen moeten worden, want dit proces is na zoveel jaren nog altijd bezig en dus bij lange niet voltooid). Een paar van die bevoegdheden zijn: onderwijs, financiën, eigen politiemacht “Ertzaintza” (onder toezicht van de Guardia Civil uiteraard), om er maar een paar te noemen.

Er moest en er zou ingegrepen worden. Onder druk van de gebeurtenissen van 23-F bereikten beide staatspartijen een consensus: de LOAPA-Ley Orgánica de Armonización del Proceso Autonómico of de harmonisering (?) van het autonomieproces. De Spaanse staatspartijen gingen zo op in hun ijver dat het Grondwettelijke Hof de wet als ongrondwettelijk van tafel veegde (zie verder). Dat was onvoldoende om de overtuiging van de auteurs te verzachten, die het Baskische en Catalaanse statuut als een gevaarlijk instrument zagen in de handen van de nationalisten.

De ‘LOAPA’ werd door de Cortes Españolas (de verenigde Kamers) op 30 juni 1982 goedgekeurd. Het was voortvloeisel van een politiek pact tussen PSOE en UCD. De advocaat Eduardo García de Enterría beweert dat het voorstel eigenlijk al tussen de regels kon gelezen worden tijdens het debat volgend op de ambtsaanvaarding van Leopoldo Calvo-Sotelo op 18 februari 1981 (dus voor de staatgreep van Tejero). Maar op 22 juli 1982 verklaart de socialistische leider Felipe González in de Kamer van volksvertegenwoordigers: “Er wordt gezegd dat ‘23-F’ het onmiddellijk in gang zetten van de Loapa heeft versneld. Ik kan dat niet aan het parlement of aan mijn partij bevestigen of ontkennen, want ik denk dat dit niet wettelijk zou zijn”.

16 augustus 1983: De kater, Loapa genoemd

De Baskische regering, de Generalidad de Cataluña, de politieke partijen CIU en PNV hebben hierop geantwoord met een klacht in beroep tegen de wet, omwille van niet grondwettelijkheid: de automiestatuten, normen die deel uitmaken van de grondwet (1978) kunnen niet door een gewone wet gewijzigd worden. Op 13 augustus 1983 verklaarde het Tribunal Constitucional (Grondwettelijke Hof) 14 van de 38 artikelen ongrondwettelijk. Met wat restte aan artikelen werd dan maar de LOFCA-Ley Orgánica de Financiación de las Comunidades Autónomas of de financiering van de Autonome Gemeenschappen goedgekeurd.

Besluit

De bedoeling is duidelijk: de vermeende privilegies neutraliseren door aan ieder kanton een gelijkwaardige autonomie te schenken, een beetje als een “tournée generale”. De twee partijen hadden duidelijk vooropgesteld om de teugels zo maximaal als mogelijk strak te houden ten aanzien van de twee historische autonome gemeenschappen: Baskenland en Catalunya. Het gevolg hiervan was dat gedurende meer dan twintig, bijna dertig, jaar de overdracht van het merendeel van de bevoegdheden in de ijskast werd gestopt.

Het nieuwe ‘Estatuto de Autonomía de Catalunya”, goedgekeurd op 18 juni 2006, werd eerst door Madrid platgewalst en later door de Partido Popular aangevochten. Het nieuwe autonomiestatuut voor Baskenland of het Plan Ibarretxe werd eind januari 2005, in de Cortés met grote meerderheid verworpen, wegens ongrondwettelijk.

Maar de staatspartijen wilden nog verder gaan. De twee politieke blokken in Spanje, de PP en de PSOE, die de sacrosancte eenheid van het land ten alle prijzen menen te moeten verdedigen, probeerden de (gematigde) nationalistische regering van de PNV onderuit te halen. In 2001 deed Mariano Oreja (PP) een gooi naar de titel van Lehendakari, maar faalde. Patxi Lopez (PSOE) probeerde in 2005 ook en faalde eveneens.

De enige oplossing die zij zagen, was de democratie te ruineren en met de uitvinding van de ‘Ley de Partidos’ bood zich een onverwachte opportuniteit aan. Alle Abertzalepartijen, die tot nu toe de gematigde nationalisten van de PNV aan de macht hadden geholpen, werden verboden en het resultaat van de verkiezingen van 2009 gaf 1 stem meer voor het blok van de Spaanse staatspartijen. Ze waren in hun eerste opzet geslaagd: het nationalisme uit de regering gooien. Het was een, in alle opzichten, uitgedokterd staatspact, beslecht in Madrid.

De weg lag vrij om een ‘de facto’ LOAPA te implementeren in Ajuria Enea, de Baskische Wetstraat 16. En ze maken er gretig gebruik van:

• waarden en traditionele symbolen worden vervangen door Spaanse gadgets

• de Spaanse vlag werd ontrold op Gorbeia en moet gehesen worden aan officiële gebouwen

• het Castilliaans wordt opnieuw de enige aanvaardde en verplichte taal

• Euskal Herria wordt afgebakend als staatsgevaarlijk

• de Ertzaintza is nog bevoegd om manifestaties uit elkaar te slaan, maar moet de bevelen van Madrid en de Guardia Civil opvolgen

• de bevoegdheid ‘Gevangeniswezen’ blijft Spaans, met uitzondering van sanitaire inspecties. Politieke gevangenen blijven over het land verspreid worden, maar niet in Euskal Herria zelf

• historische akkoorden worden aan de laars gelapt

• educatieve bezoeken met betrekking tot slachtoffers van het terrorisme worden gestimuleerd, zolang die slachtoffers niet onderhevig waren aan het staatsterrorisme van GAL of aan de folteringen door de Guardia Civil

• de nieuwe ombudsman, de Ararteko, is niet meer objectief, maar oorlogszuchtig tegen een bepaalde groep van de Baskische bevolking

• de relaties met de Baskische diaspora wordt stopgezet

• het pluralisme van EiTB wordt met de aanstelling van een nieuw bestuur ondergraven

• foto’s ophangen van politieke gevangenen wordt gelijkgesteld met “verheerlijking van het terrorisme” en niet bestempeld, zoals het hoort, als steunbetuiging of herinnering

• er worden wetten gefabriceerd om linkse radicaalnationalistische partijen ook uit de gemeenteraden te houden (b.v. Ley de Bases del Régimen Local), kortom uit alle instellingen

• etcetera, etcetera, etcetera...

En nu zullen ze dus ook nog eens de Concierto Económico en de Ley de Territorios Históricos onder de loep nemen, thema’s die de kern van het ‘Estatuto de Gernika’ uitmaken. Er is en schrale troost: er is onenigheid tussen de PSE (Baskische socialisten) en de PP. Voorlopig toch, want vergeten we niet dat het die partijen zijn die er de Ley de Partidos hebben doorgedrukt.

De PNV beseft dat nu heel goed, maar toen zij regeerden, dachten zij er niet aan, verblind door het syndroom van de macht.

02 november 2009

Op 2 november 2009 is Lakua (de Baskische Wetstraat) gestart met de uitvoering van het pact afgesloten tussen PSOE en PP. De nieuwe Minister van Onderwijs Isabel Celaá (PSOE) onderstreepte dat de pogingen van het vorige gematigde nationalistische kabinet van de PNV om het Euskara als eerste taal (moedertaal) in te voeren, een "nationalistische indoctrinatie" was die niet beantwoordde aan het pluralisme in de Baskische maatschappij, en dat de term Euskal Herria als politieke entiteit moet geschrapt worden (als cultureel en taalkundig gebied zal het nog wel gedoogd worden, maar nooit als een politieke eenheid). Isabel Celaá wil dat het Castilliaans en het Euskara op gelijk voet behandeld worden: tweetaligheid dus.

Bron: diverse kranten