EGI

EUSKO GAZTEDI INDARRA - EGI

Voor alle duidelijkheid: Euzko Gaztedi (EGI) en Juventud Vasca en zijn twee verschillende benamingen voor dezelfde beweging, afhankelijk van het tijdperk waarin ze opereerden.

Euzko Gaztedi was al voor de burgeroorlog gekend als Juventud Vasca. Statutair worden zij beschouwd als de jongerenbeweging van de PNV. Zij ontstonden in 1901 in de entourage van een associatie Euzko Gaztedija, en zouden eigenlijk pas officieel worden in 1904.De promotoren waren Manuel Egileor, Félix Landaburu, Julio Erezuma en Pedro Durañano, die in 1903 de statuten schreven van de Juventud Vasca. De exacte stichtingsdatum is 14 februari 1904, wanneer de Juventud Vasca plechtig de beweging inhuldigde in de lokalen van de Calle Santa María te Bilbo. De inhuldiging werd voorgezeten door de advocaat Luis Urrengoetxea, die later militant van ANV (Acciόn Nacionalista Vasca) zou worden. In 1908 voorzagen nieuwe statuten de aansluiting als jongerenbeweging bij PNV.

De eerste jaren werden hoofdzakelijk in beslag genomen door de activiteiten rondom het weekblad "Aberri" en door activiteiten die zich situeerden rondom de verspreiding van de Baskische cultuur: muziekopvoeringen, toneelopvoeringen, klassen om het Euskara aan te leren en het verdelen van de Ikurriña, ontworpen door Sabino Arana.

In 1916 ontstond er een breuk en een afscheiding in de abertzalegemeenschap. Twee opiniestromingen bleven over: Comuniόn Nacionalista en Aberri. De Juventud Vasca, nam de leiding van Aberri in handen gedirigeerd door Eli Gallastegi "Gudari" en Manu Egileor. Onder de dictatuur van Miguel Primo de Rivera werd de Comuniόn Nacionalista gerust gelaten, wat van militanten van Euzko Gaztedi niet kon gezegd worden. Zij vluchtten dan ook massaal naar Iparralde.

De Spaanse burgeroorlog was een organisatorisch en menselijk desaster. Het kwam er nu op aan te overleven. In 1945 werkte Euzko Gaztedi hoofdzakelijk bij de geheime diensten van Engeland en de US.

Vanaf 1950 kreeg Euzko Gaztedi nieuwe impulsen door toedoen van de PNV en in lijn met de PNV. In 1956 zocht Ekin (waaruit later ETA zou ontstaan) toenadering, maar de samenwerking duurde niet lang als gevolg van de lijn van de PNV die Egi moest volgen. Maar zowel Egi als ETA waren constant onderhevig aan politionele repressie, zodat net als ETA al een tijdje overgeschakeld was naar de gewapende strijd, zij ook die weg opwilden. In 1968 al had Joseba Rezola, in opdracht van de PNV, een reeks cursussen gelanceerd met militaire instructies voor de jongeren. Instructies die gegeven werden in Iparralde onder leiding van een Venezolaan. Maanden later begonnen de jongeren van Egi met het plaatsen van bommen tegen Spaanse monumenten, Spaanse kranten en zelfs in de Vuelta. In april 1969 vonden twee Egi-leden, Alberto Asurmendi en Jokin Artajo, de dood in Nafarroa toen een bom die zij in hun wagen transporteerden, ontplofte. Hierdoor radicaliseerde de beweging met als gevolg dat zij afstand namen van de PNV en met meer dan 200 militanten overstapten naar ETA.