Spreiding van gevangenen

Reizen (?) kost geld en dat ontbreekt heel vaak. Er wordt een maandgemiddelde van 1.637,75 € geschat per familie, exclusief loonverlies. Om deze kosten te dekken, worden allerlei acties op het getouw gezet. In de Herriko Tabernas (Volkskroegen) worden lotjes aangeboden en staan er spaarpotten op de toog. Vandaar o.a. dat Garzón de meeste Herrikos sloot!

Vanaf de jaren 90 ijverde het collectief “Senideak” er voor om fondsen in te zamelen, met als doel het financiële leed enigszins te verzachten.

Etxerat en andere associaties ter verdediging van de rechten van de gevangenen richten allerlei initiatieven in om met de opbrengst in het financiële leed te kunnen delen.

De aftredende minister van Justitie van de Baskische regering, Joseba Azkarraga, bevestigde in 2002 in het Baskische parlement dat Senideak, en de opvolger Etxerat, sinds 1999 een jaarlijks bedrag van 91.401 € heeft ontvangen (in 2001 slechts 42.000 €), en dat hij hulp zal blijven bieden zolang de spreiding van kracht blijft.

Vanaf het jaar 2003 werd er in de begroting van de regering van Lakua (de Wetstraat 16 van de Baskische regering) ruimte voorzien om de kostprijs van reizen (?) naar de gevangenissen wat draaglijker te maken. Van dan af werd voorzien in een jaarlijkse bijdrage van ongeveer 200.000 €. Zo werd op 24 maart 2009 een bedrag van 225.081 € voorzien, als tegemoetkoming voor het jaar 2008, aan de families van gevangenen (alle gevangenen, ook diegenen van gemeen recht). Als je weet dat de totale kostprijs voor alle gevangenen per jaar 14.700.450,96 € bedraagt, is de som vlug gemaakt.

Vermeldenswaard is de vereniging "MIRENTXIN".

Deze vereniging groepeert vrijwilligers die families iedere week naar verafgelegen gevangenissen vervoeren. Een ongekende solidariteit!

Sociaal isolement

De mechanismen om Baskische politieke gevangenen te isoleren van hun sociale en culturele omgeving, en van de plaatsen waar zij zich hebben ontwikkeld, zijn de volgende:

1.- Opsluiting in gevangenissen ver verwijderd van hun emotionele en familiaire milieu, wat meteen een beperking inhoudt van het bezoekrecht op kwantitatief vlak (veel families kunnen zelfs de financiële kost van een wekelijks bezoek niet aan).

2.- Naast de ingebouwde beperking van het bezoekrecht, is er de beperking van het aantal bezoekers. In veel gevangenissen krijgen alleen directe familieleden bezoekrecht. Als er vrienden op bezoek willen komen, moet er een speciale aanvraag gericht worden aan het “Secretaría General de Instituciones Penitenciarias”, dat arbitrair toestemming kan geven of niet (veelal niet). De willekeur viert hier hoogtij: weigeringen worden niet gemotiveerd en als er al eens een motivatie is, gaat het om “redenen van veiligheid”, zonder verdere toelichting.

3.- Een gevangene heeft slechts recht op twee bezoeken per week, die eventueel (willekeurig bepaald) kunnen gecumuleerd worden tot één bezoek van 40 minuten. Als een gevangene sancties heeft opgelopen, ook willekeurig opgelegd, dan halveert de duur van de bezoektijd of wordt helemaal afgeschaft, zonder dat de familie hiervan op de hoogte wordt gebracht.

4.- De bezoeken grijpen plaats in de bezoekersruimte, afgeschermd met glas en in veel gevallen nog eens met tralies. Op die manier is fysiek contact onmogelijk. In Frankrijk komt dit niet voor.

5.- Er bestaat wel een mogelijkheid om maandelijks fysiek contact te hebben (vis à vis), maar in veel gevangenissen wordt dit contact ontzegd. Als er dan toch eens toestemming gegeven wordt, op specifieke vraag door de gevangene, gebeurt dit op willekeurige basis, en de toestemming kan op ieder moment worden ingetrokken.

6.- In de meeste penitentiaire instellingen hebben de gevangenen kunnen de gevangenen slecht twee maal per maand hun correspondentie verzorgen. Alle binnenkomende post wordt nagelezen en in veel gevallen niet eens aan de geadresseerde bezorgd. Brieven opgesteld in de Baskische taal, het Euskara, worden pas weken later bezorgd omdat ze vertaald moeten worden, en veelal worden ze gewoonweg in de prullenmand gegooid. Sociale relatie is hier ver te zoeken, en privacy is hier onbestaand. Kranten en tijdschriften met politieke commentaren worden beperkt of verboden.

7.- Zowelbezoeken, als correspondentie, als telefoongesprekken (maximaal 5 minuten) worden in bepaalde gevangenissen maar om de maand toegestaan. Telefoongesprekken worden op geluidsband opgenomen en brieven gekopieerd en uiteraard aandachtig gelezen.

Groepsisolement

Onder groepsisolement verstaan wij de spreiding van de gevangenen die als doel heeft de weerstand en de verstandhouding binnen de groep te breken. Dat gaat van opdelen in subgroepen (zonder wederzijds contact) tot individuele afzondering. Alvorens hiervan een beschrijving te geven, lijkt het mij aangewezen de toestand te evalueren voor het in voege treden van de nieuwe richtlijnen.

Vanaf1978, werden de Baskische politieke gevangenen weliswaar in diverse gevangenissen opsloten, maar altijd in omvangrijke groepen. Dat betekende nog niet dat de levensomstandigheden behoorlijk waren. Integendeel: brutale fysieke agressie door voornamelijk Guardia Civiles, die de cellen binnendrongen, langdurige periode van afzondering, voortdurende bedreigingen, zowel fysiek als psychologisch, een streng gedisciplineerd systeem met strikt uurrooster, constante bewaking en verbod van toegang tot om het even welke ontspanning- of werkruimte. Alleen de eigen cel en de binnenkoer (niet altijd) werd hen gegund.

Die harde levensomstandigheden misten echter hun doel: de cohesie tussen de gevangenen breken. In het licht van die falende strategie werd getracht andere middelen aan te wenden. Alle politieke gevangenen werden in één gevangenis ondergebracht, één voor mannen (Herrera de la Mancha) en één voor vrouwen. De bewaking werd gevoelig opgedreven en iedere stap werd geregistreerd. Gesprekken werden afgeluisterd en de penitentiaire beambten hadden er een dagtaak aan om alles op papier bij te houden. De bijhorende repressie werd uiteraard ook opgevoerd.

Vanaf 1987 schakeldede Spaanse staat terug over op de spreiding van één hoogbeveiligde gevangenis naar 62 gevangenissen, verspreid over het gehele land, en zelfs tot in de enclaves Melilla en Ceuta in Afrika. Normaal gezien werden de gevangenen nu onderverdeeld in subgroepen van 5 tot 10 man, met nog altijd de mogelijkheid om met elkaar in contact te komen. Hieraan definitief een einde in 1989 toen een systematische strategie van spreiding van politieke gevangenen werd ingevoerd. Men richtte zich nu op modulen, waar (in het beste geval) maximum 3 Baskische politieke gevangenen werden vastgehouden, met dien verstande dat ze elk in een afzonderlijke cel terechtkwamen.

Ten aanzien van deze nieuwe toestand zag iedere gevangene zich nu genoodzaakt individueel te weerstaan aan de repressieve maatregelen: constante controle en analyse, bedreigingen, mishandelingen, willekeur, oververmoeidheid door slaaptekort (’s nachts de lichten te pas en te onpas aan en uit), voortdurende wijziging van uurroosters, van cellen en zelfs van gevangenissen. De effecten van de afzondering bleven niet uit: angst, vermoeidheid, onaangepaste temperatuur (snikheet of ijskoud), chronische honger (kleine onvoldoende porties, slecht bereid en vies van uitzicht). Een menselijk organisme kan dit niet lang volhouden. Maar nooit vergaten de Baskische politieke gevangenen dat ze tot een collectieve identiteit behoorden, dat er groeiende steun was van buiten uit, en dat hield hen recht. Een paar uitzonderingen, totaal verzwakt, grepen naar het ultieme reddingsmiddel: zelfmoord. Al kan ook hier niet met zekerheid gesteld worden dat er van zelfmoord kan gesproken worden. Niet iedere dode in de gevangenis was het gevolg van zelfmoord, maar de officiële desinformatieversie werd altijd als dogma door de desinformatiemedia overgenomen.

Vanaf 1992 werd ook een gevoelige stijging opgemerkt van fysieke agressie en mishandeling tijdens de veelvuldige overplaatsingen naar andere cellen of andere gevangenissen.

De afzondering, de verwijdering en de spreiding zijn een schoolvoorbeeld van een door de Spaanse staat uitgetekend vernietigingsprogramma met als enig doel de vernietiging van de menselijke waarden, de menselijke wil, de menselijke idealen, de menselijke fantasie, de politieke identiteit, kortom het menselijke leven.

Het is een witgekalkte folterpraktijk met politieke doeleinden.

Bron: Etxerat

02 april 2009: Persconferentie

Diverse generaties, die de spreiding aan den lijve hebben ondervonden, kwamen op 2 april 2009 in Donostia bijeen om door middel van een persconferentie de spreiding andermaal aan te klagen.

In het onzalige jaar 1989 werd, na de mislukte vredesonderhandelingen in Algiers, de gevangenenspreiding ingevoerd (zie hoofdstuk: "Historiek vredesproces"). In plaats van de obstakels weg te ruimen, opteerde de Spaanse staat om het collectief van Baskische politieke gevangenen te breken, door repressie, door hen uit elkaar te halen, zo ver mogelijk van huis en door de levensomstandigheden in de gevangenissen nog te verstrengen (20 tot 22u per dag opgesloten zitten in donkere, vochtige cellen, verbod of beperking van alles en nog wat). Zo wil men de gevangenen verbieden om per briefwisseling te studeren aan de Baskische universiteit. Voor een peulschil worden gevangenen gesanctioneerd, en de straf bestaat dan meestal uit bezoekverbod... Er zijn natuurlijk niet genoeg gevangenissen om elke Bask in een specifieke gevangenis op te sluiten. Daarom werden in diverse gevangenissen afzonderlijke modules gecreëerd, zodat zo nooit met elkaar in contact kunnen komen. Isoleercellen zijn meer regel dan uitzondering.

Ook de PNV nam deel aan het ontwerp van spreiding, dat door de PSOE gedirigeerd werd. Het objectief was de gevangenen af te zonderen van het politieke leven in Euskal Herria, hen fysisch van elkaar te doen vervreemden en hen elk afzonderlijk op te sluiten. Dat zou de communicatie onder elkaar doen verdwijnen en er zou een bres geslagen worden in het sterk samenhangende collectief. Later volgde ook de Franse regering dit ontwerp.

De gevolgen waren niet te overzien: veel sterfgevallen bij de gevangenen zelf als gevolg van afzondering, gebrek aan medische hulp, gebrek aan communicatie, ongebreidelde toename van willekeur en straffeloosheid, voortduren verhuizen (verslepen) naar andere gevangenissen, mishandelingen, verkeersdoden bij de familie, zwaar gekwetsten bij verkeersongevallen. De spreiding heeft het meest gruwelijke gezicht van de Spaanse penitentiaire politiek aangetoond.

Maar 20 jaar later, nu in 2009, kan gerust gesteld worden dat de politieke objectieven van de spreiding grandioos mislukt zijn. De waardigheid van de gevangenen heeft dagelijks het hoofd kunnen bieden aan het sinistere opzet. Het collectief van de gevangenen heeft iedere gevangenis, iedere isoleercel overstegen door hun collectief karakter en hun identiteit. Zij werden gesteund door een meerderheid van het Baskische volk dat het einde wil van de spreiding. En diegenen die het ontwerp aanvankelijk steunden, o.a. de PNV, hebben hun positie onder de druk van het volk wat bijgesteld, zij het voorlopig nog altijd met woorden, zonder daden.

Daarom wil de Movimiento Pro Amnistía de druk nog wat opvoeren. De spreiding is mislukt, maar de gevolgen zijn nog altijd zichtbaar. Daarom organiseert Etxerat een “Gira de Etxerat”, een ronde van Etxerat, van 14 april 2009 tot en met 19 april 2009.

De Ronde van Etxerat

20 jaar! Een cijfer even triest als rond

Ter gelegenheid van de 20ste verjaardag (1989-2009) van de spreiding, zal die wrede politiek in alle hoeken van Euskal Herria worden aangeklaagd. Een trieste verjaardag waarbij de duizenden en duizenden kilometers worden herdacht die de familieleden nodig hadden bij het doorkruisen van het land om hun dierbaren te bezoeken. Eenentwintig gevangenen hebben in die periode de dood gevonden in Spaanse en Franse gevangenissen. Alsof dat nog niet voldoende was, hebben bijna 20 familieleden de kilometerslange reizen (?) niet overleefd. Bedroevende getuige hiervan zijn de 267 verkeersongevallen met naast de doden nog eens tientallen zwaar gekwetsten.

Maar de strategie heeft gefaald, zij hebben het collectief het zwijgen niet kunnen opleggen. Integendeel, deze barbaarse manier van handelen, raakte zelfs tot bij de UNO bekend, die de feiten streng veroordeelde.

Daarom heeft Etxerat ontelbare initiatieven georganiseerd tussen 14 en 19 april 2009, o.a. een mars die alle dorpen en wijken van Euskal Herria zal aandoen, om het einde te eisen van de spreiding. Op 19 april 2009 zal in de zone Landako te Durando een grootste slotplechtigheid plaats hebben.

Bron: askatu.org

06 april 2009: De Spaanse regering gaat in beroep