Xabier Arzalluz

Het uithangbord van de PNV

Xabier Arzalluz was jarenlang het uithangbord van zijn partij, de Baskische Nationalistische Partij, PNV-Partido Nacionalista Vasco (in het Baskisch: EAJ-Eusko Alderdi Jeltzalea), gesticht in 1895. Hun leuze was "Jaungoikoa Eta Lagi-Zarra", "God en de oude wetten" waardoor ze al spoedig geïdentificeerd werden met de afkorting "JEL" en hun leden "Jelkides" ("die van God en de oude wetten"…)

De stichter van de partij, Sabino Arana (*), was een Carlist, maar koos voor een nationalisme dat in het begin enkel Bizkaia betrof. Nadat op het einde van de Spaanse Burgeroorlog Bilbao was gevallen, werd het geboortehuis van Arana, inmiddels PNV-partijlokaal, door Franco tot aan de fundamenten afgebroken en het puin werd met vrachtwagens in de Golf van Bizkaia gekieperd!

De ontstane "bouwplaats" stond daarna te koop. Zonder succes. Niemand voelde zich geroepen "heilige grond" te kopen. Nu staat er het splinternieuwe PNV-partijlokaal. Binnen herinnert nog één overblijfsel aan het oude huis van de stichter: in het trappenhuis is de balustrade van het balkon van het oorspronkelijke huis ingebouwd.

(*) De Ikurriña (de Baskische vlag) werd eind 19de eeuw ontworpen door de gebroeders Arana Goiri. Deze vlag is door alle Basken aanvaard als het symbool van hun identiteit. De rode achtergrond symboliseert het Volk, het groene Sint-Andreuskruis symboliseert de Wet, die boven het Volk staat en het witte christelijke kruis symboliseert God, die boven de Wet en het Volk staat.

"Het probleem met Spanje is niet begonnen met ETA, noch met Sabino Arana, maar véél eerder. Het begon na de Eerste Carlistische Oorlog in 1839 toen ze ons onze historische rechten (Fueros) afnamen met de bajonetten in aanslag. Maar daarvan wil Madrid niet meer horen. Sindsdien zijn er vele generaties doden gevallen, generaties vluchtelingen, geruïneerden.”

Xabier Arzalluz

Om tot de top van de partij te mogen toetreden moeten je vier grootouders Basken zijn. En bij Arzalluz was dat zeker het geval. Hij werd door de Spaanse vijanden dan ook vaak voor "racist" uitgescholden, terwijl de Batasunos hem wal eens "El Jesuita" noemden, de Jezuïet (wat hij in een vorig leven ooit was). Arzalluz heeft de gave van het woord en waar hij sprak kwam Volk. Zijn oneliners waren legendarisch!

Toen Madrid definitief weigerde het schilderij "Guernica" naar Baskenland te laten gaan zei Arzalluz: "Voor Guernica waren de bommen en Madrid de kunst."

Nadat ETA enkele jaren geleden eenzijdig een bestand had afgekondigd, werd tóch één van de leiders gearresteerd. Arzalluz: "Je schiet toch niet op iemand die met de witte vlag naar je toe komt !"

Nadat Wilfried Martens de PNV uit de groep Europese Christen Democraten had helpen werken (om de steun van de PP te krijgen voor de job van voorzitter van de EVP), verklaarde Arzalluz: "De PP zit nu ook bij de Europese Christendemocraten, maar ze zijn wel langs de achterdeur binnen gekomen."

Madrid zal nooit toegeven

Arzalluz is inmiddels op pensioen, maar vandaag, 13 januari 2005, werd hij uitgenodigd in een Instituut in Alza, een wijk in Donostia. Volgens Arzalluz was het "Plan Ibarretxe" geen onafhankelijkheidsverklaring, noch een autonomiestatuut, maar wel een tekst die zelfbestuur vraagt. Maar Arzalluz was meteen erg duidelijk: "Madrid zal ons dat nooit verlenen!" (Hij kent zijn pappenheimers!) En omdat het verleden dingen vertelt die de toekomst interesseert, bracht hij eerst wat geschiedenis: "Het probleem met Spanje is niet begonnen met ETA, noch met Sabino Arana, maar véél eerder. Het begon na de Eerste Carlistische Oorlog in 1839 toen ze ons onze historische rechten (fueros) afnamen met de bajonetten in aanslag. Maar daarvan wil Madrid niet meer horen. Sedertdien zijn er vele generaties doden gevallen, generaties vluchtelingen, geruïneerden." "Nu is er niets gebeurd", verwees Arzalluz naar de recente reacties van partijen als PSOE en PP, van enkele bisschoppen en van enkele communicatiemedia. Arzalluz is niet bang de "Baskische" kranten, "El Diario Vasco" en "El Correo" aan te klagen (en kritiek te uiten op de kopers van die kranten, die het meest worden verkocht in Bizkaia en Guipúzcoa!) die elke dag, druppel voor druppel, vergif over ons spuien."

Ook wees Arzalluz op het feit dat de Spaanse Grondwet indertijd maar door 30% van het electoraat gekozen werd. "En degenen die nu het autonomiestatuut van Guernica verdedigen, stemden er indertijd tegen. En toen het er was weigerden ze het gedurende 14 jaar uit te voeren." Hij verwees naar Felipe González die indertijd het zelfbestuur goedkeurde voor … Slovenië en Kroatië. In verband met ETA haalde hij de woorden van zijn voorganger, Juan de Ajuriaguerra aan: "Het is gemakkelijk met de gewapende strijd te beginnen, maar het is erg moeilijk er weer uit te geraken." "Het radicale is nodig opdat de dingen opschieten."