De Prehistorie

Er wordt aangenomen dat wellicht 150.000 jaar geleden mensen het huidige Baskische territorium bewoonden, misschien zelfs nog vroeger. Het ligt niet in het bestek van deze webstek om over het Paleolithicum, Mesolithicum, Neolithicum … te praten, temeer omdat er weinig bronnen zijn. Het IJzertijdperk, te situeren in het laatste millennium voor Christus, geeft wat meer details prijs.

Omstreeks 900 vC. drongen verschillende stammen uit het centrum van Europa Baskenland binnen, via de bergpassen van Navarra en verspreidden zich hoofdzakelijk in 2 richtingen: richting Ribera del Ebro naar het huidige Aragón en in oostelijke richting naar de Llanada Alavesa (Araba-Alava). Op die manier kwamen de eerste versterkte dorpen van Keltische oorsprong tot stand. De versterkte dorpen wijzen er op dat er regelmatig "oorlog" gevoerd werd. Vast staat dat de Kelten, de toenmalige reeds aanwezige bevolking Vascones noemden. Vascones is afgeleid van barscunes, wat in het Keltisch "zij van boven, zij van de top" betekent. De aanwezigheid van groepen Kelten bracht nieuwe kunst en geloofsovertuigingen met zich mee. Een voorbeeld hiervan is de "Ídolo de Milkeldi" (het afgodsbeeld van Mekeldi), waarvan een reproductie te zien is op de Plaza Ezkurdi in Durango. Het origineel bevindt zich in het Museo Etnográfico de Bizkaia in Bilbo. Het stelt een jong rund voor met een discus die ofwel de zon, ofwel de maan symboliseert.

Ídolo de Milkeldi

De nieuwe bevolkingsgroepen integreerden zich, of beter gezegd assimileerden zich vrijwel onopgemerkt met de bestaande bevolking, in die mate dat zij de oeroude gewoonten van clanvorming, heidendom en stammen vlekkeloos overnamen. Hierdoor is een verklaring gevonden voor het feit dat de pre-Indo-Europese taal, het Euskara, zovele duizenden jaren heeft kunnen overleven (zij het dat er in het begin een ontzettende variëteit aan dialecten bestond). Het is zelfs zo dat twee van de vier meest geciteerde stammen, bij de aankomst van de Romeinen, voor een overgrote meerderheid een Keltische oorsprong hadden: de Vascones en de Autrigones. De overige twee waren de Caristios en de Várdulos. We spreken ook nog over de Cantabros, de Berones en de Aquitanos.