De gesprekken te Loiola
Conversaciones de Loiola
De gesprekken te Loiola
september-oktober 2006
De ontmoetingen tussen drie partijen, PSE, PNV en Batasuna, zijn er gekomen na de historische samenkomst van PSE en Batasuna op 7 juli 2006. Deze gesprekken bleven zonder resultaat en door een wederzijds wantrouwen werd geen enkele vooruitgang geboekt. Deze situatie van stagnatie noopte de PSE er toe de PNV er bij te betrekken, met de bedoeling te bemiddelen tussen de twee andere partijen PSE-Batasuna.
Op 18 augustus 2006 verspreidde ETA een communiqué waarin het blokkeren van de dialoog aan de kaak gesteld werd, de repressie werd aangeklaagd en er verwezen werd naar een crisissituatie.
ETA responderá - ETA zal van antwoord dienen
Bijna 5 maanden na de afkondiging van een permanent staakt-het-vuren door ETA, constateert de gewapende organisatie, in een communiqué dat op 18.08.2006 aan de krant Gara werd gestuurd, dat het vredesproces zich in een situatie van evidente crisis bevindt. De verantwoordelijken hiervoor zijn de PSOE (socialisten) in de federale regering en de PNV (gematigde nationalisten) in de Baskische regering. De betrokken partijen zijn er alleen op uit het proces in eigen electoraal belang te sturen, en vergeten daarbij het algemene belang. Ze houden zich ook niet aan de compromissen die tijdens geheime voorafgaande gesprekken werden afgesproken. In plaats van de nodige stappen te zetten om tot een eerbaar, democratisch vergelijk voor Euskal Herria te komen, wordt alles in het werk gesteld om de linkse abertzales in het diskrediet te brengen, of op zijn minst om hun sterke positie gevoelig af te zwakken. Een repressief optreden is niet compatibel met de keuze voor een onderhandelingstafel. De incidenten van de laatste maanden hebben genoeg aangetoond dat als de haatdragers van de Partido Popular “blaffen”, de Guardia Civil en de Audiencia Nacional “bijten”, al dan niet geruggensteund door de Baskische (?) Ertzaintza. Als de aanvallen tegen Euskal Herria blijven duren, dan zal ETA “antwoorden”.
De Baskische regering, bij monde van Lehendakari José Ibarretxe, reageert hierop als volgt: “ETA heeft niet het recht de gewettigde hoop van dit Baskenland in vraag te stellen. ETA heeft niet het recht het Volk te ontgoochelen. Het is het Volk zelf dat ons naar de vrede zal leiden”.
PSE en PNV spraken van een onaanvaardbare inmenging in de politieke onderhandelingen, maar wisten meteen dat ze vlug moesten handelen. Een maand later kwamen de drie partijen bijeen.
De drie formaties zijn bij 11 gelegenheden samengekomen in de maanden september en oktober 2006 in de gebouwen van het Santuario de Loiola, een eerste maal op 20 september 2006. De bedoeling was een voorakkoord uit te werken, die de knelpunten van het conflict moesten oplossen. Er werd gesproken over een "acuerdo de mínimos", een minimumakkoord. Toen Batasuna een nauwkeuriger definitie en keiharde garanties vroeg bij twee specifieke punten, liep het spaak.
De deelnemers waren:
Jesús Egiguren, Rodolfo Ares en José Antonio Pastor voor de PSE (Baskische socialisten)
Josu Jon Imaz en Iñigo Urkullu voor de PNV
Arnaldo Otegi, Arantza Santesteban, Rufino Etxebarria en Olatz Dañobeitia voor Batasuna
Op 31 oktober 2006 werd een document "Bases para el diálogo y acuerdo político" (basis voor dialoog en politiek akkoord), door de drie partijen goedgekeurd.
De hoofdpunten waren:
Erkenning van de nationale identiteit van het Baskische volk
Garanties door de staatsinstellingen om de beslissingen van dat volk te respecteren
Garanties om alle rechten van het Baskische volk te erkennen
De verbintenis om een gezamenlijk institutioneel orgaan te promoten voor Euskadi en Navarra met juridische en wettelijke machtiging
Er werd overeengekomen een “conferentie voor vrede en dialoog” te houden in december 2006, georganiseerd door de Sociedad de Estudios Vascos, "Eusko Ikaskuntza", met als doel het op gang trekken van twee onderhandelingstafels.
Er werd bovendien overeengekomen om in januari 2007 een delegatie van de socialisten uit Navarra bij de gesprekken te betrekken, om de twee rondetafels ten laatste tegen de zomer van 2007 te laten functioneren en om bij afsluiten en goedkeuren door alle partijen van akkoorden dit in referendum voor te leggen aan de bevolking.
Het document "Bases para el diálogo y acuerdo político", was de vrucht van 40 dagen intense gesprekken. De goedkeuring van dit voorontwerp ontlokte volgende reactie vanwege Batasuna: “Als we kunnen rekenen op de eerlijkheid en het vertrouwen van alle partijen, moet het mogelijk zijn om binnen afzienbare tijd een definitief akkoord te sluiten.”
Ook Batasuna had dit document dus goedgekeurd, maar bij verdere besprekingen in november 2006 vroeg Batasuna een nauwkeuriger definitie over twee specifieke punten 1.2 (Mechanismen die het aanvaarden van de beslissingen door het Baskische volk mogelijk maken) en 1.4 (Territoriale koppeling van Navarra met Euskadi). Zij waren namelijk bevreesd dat beide punten niet door het “Spaanse Instituut” zouden bekrachtigd worden. In het kort komen de aanvullingen die Batasuna wenste hier op neer:
1.2 “De enige limiet in deze beslissing mag alleen de stem en de wil van het volk zijn.”
1.4 “Er moet een nieuw autonomiestatuut voor de 4 territoria komen, in een tijdspanne van twee jaar.”
Voor wie het Spaans beheerst, staat hieronder de volledige oorspronkelijke tekst van beide paragrafen,
de aanvullingen gevraagd door Batasuna en
de voorstellen van de PNV
De gevraagde aanpassingen van de oorspronkelijke tekst zorgden voor spanningen. Het voorakkoord bleef weliswaar bestaan, maar het wantrouwen nam weer de bovenhand. De volgende gesprekken zouden pas plaatsgrijpen in maart en april 2007, en niet in december 2006 zoals afgesproken. Intussen had ETA toegeslagen in Madrid op de luchthaven Barajas (als verwittiging omdat er nog altijd geen vooruitgang geboekt was en omdat de repressie weer in alle hevigheid losbarstte). Het zal later (mei 2007) blijken dat het een brug te ver was.
Borrador del acuerdo consensuado el 31.10.2006
Bases para el diálogo y el acuerdo político
Proefversie van het overeengekomen akkoord van 31.10.2006
Basis voor dialoog en politiek akkoord
1.2 Mecanismos que posibiliten la adopción de decisiones a la ciudadanía vasca.
Nos comprometemos a defender que las decisiones que sobre el futuro político adopte libre y democráticamente la ciudadanía vasca sean respetadas por las instituciones del Estado. El acuerdo resultante garantizará que todos los proyectos políticos pueden ser no sólo defendidos en condiciones de igualdad de oportunidades y ausencia de toda forma de coacción o injerencia sino que, además, puedan ser materializados si ese es el deseo mayoritario de la ciudadanía expresado a través de los procedimientos legales. Dichos procedimientos legales podrán ser modificados en el futuro para que no sea una limitación a la voluntad popular sino garantía de su ejercicio.
1.4. Articulación territorial.
Partiendo de la actual realidad jurídico-política nos comprometemos a promover la creación de un órgano institucional común para los cuatro territorios. Este órgano tendrá las atribuciones ejecutivas y de propuesta legislativa en el marco competencial que se acuerde, de conformidad con el ordenamiento jurídico. Dichas atribuciones serán objeto de negociación durante el transcurso del diálogo multipartito.
Nos comprometemos a respetar el derecho de los representantes democráticamente elegidos a crear, impulsar, desarrollar y financiar instituciones del conjunto de los territorios y ámbitos de Euskal Herria.
Nos comprometemos a la creación de una eurorregión vasca u otras estructuras institucionales que la evolución del Tratado de la Unión Europea vaya permitiendo. Nos comprometemos a promover acuerdos y políticas transfronterizas.
Nueva propuesta de Batasuna
1.2. El ordenamiento jurídico-político resultante para los territorios de Araba, Bizkaia, Gipuzkoa y Nafarroa reconocerá y regulará los mecanismos jurídicos y políticos que permitan a la ciudadanía de los cuatro territorios adoptar decisiones en torno a su futuro político e institucional. Dichas decisiones se tomarán teniendo como único límite la voluntad popular . La utilización de dicho mecanismos permitirá a la ciudadanía de Araba, Bizkaia, Gipuzkoa y Nafarroa establecer libremente su condición política proveyendo asimismo su desarrollo económico, social y cultural.
1.4. Este Órgano Institucional Común elaborará un Estatuto de Autonomía para los territorios de Araba, Bizkaia, Gipuzkoa y Nafarroa en un plazo no superior a dos años desde su constitución. Dicho Estatuto deberá ser refrendado por la mayoría de la ciudadanía de cada ámbito. Asimismo, dicho Órgano Institucional Común garantizará y regulará, entre otros, la gestión de los derechos que pudieran derivarse de la condición nacional de Pueblo Vasco, así como de los mecanismos que dispondrá la ciudadanía de los cuatro territorios para decidir su futuro político e institucional.
Nueva propuesta del PNV
1.2. Añade: "El acuerdo político resolutivo garantizará la inclusión en el ordenamiento jurídico y político resultante para los territorios de Araba, Bizkaia, Gipuzkoa y Nafarroa el reconocimiento y regulación de los mecanismos jurídicos y políticos que permitan a la ciudadanía de los cuatro territorios adoptar decisiones en torno a su futuro político e institucional.
1.4. Los partidos firmantes nos comprometemos a que dichas modificaciones, en caso de contar con el apoyo de la voluntad popular, vayan en la dirección de profundizar y estrechar las relaciones entre ambas comunidades. Se incluirá en el ordenamiento jurídico-político resultante la regulación de los mecanismo que permitan a la ciudadanía de Araba, Bizkaia, Gipuzkoa, así como de Nafarroa, adoptar las decisiones en torno a su futuro político e institucional en lo referido al marco de relación.
