Nieuwe Baskische regering
De vertekening van de zetelverdeling is het gevolg van de vervolging- en verbodswaanzin tegen de politieke partijen van Izquierda Abertzale (Batasuna, D3M, ANV, Askatasuna) door een vernuftige uitgetekende strategie, gedirigeerd door Madrid. De circa 150.000 kiezers (soms wat meer, soms wat minder) van deze partijen zijn altijd bepalend geweest voor de onafgebroken macht van de PNV, die sinds het autonomiestatuut de Lehendakari mocht leveren als grootste partij. Na 1 maart 2009 is de PNV weliswaar nog altijd de grootste partij, maar ze krijgen onvoldoende steun van andere partijen, en op Izquierda Abertzale kunnen ze niet meer rekenen. De PNV viel zelfs zo laag dat ze probeerden hun ziel te verkopen aan het ranzig rechtse Partido Popular.
De Spaansgezinde krant “El País” heeft laten berekenen wat het resultaat zou geweest zijn bij effectieve deelname van Izquierda Abertzale: 40 zetels voor de Baskische nationalistische partijen t.o.v. 35 zetels voor de Spaansgezinde partijen (PSE of Baskische socialisten, PP en het kleine UPyD van Rosa Diez).
De nieuwe legislatuur startte dus op 3 april 2009 en voor de eerste maal in de geschiedenis van het parlement verhuist de PNV naar de oppositie. Op de agenda stond:
De accreditatie van de nieuwe parlementsleden
De vorming van het Bureau van de Kamer of de “Mesa de la Cámara” (5 leden)
Als eerste punt kwam de verkiezing van de Kamervoorzitter aan bod. Ieder volksvertegenwoordiger schrijft een naam op, te kiezen tussen de kandidaten. Arantza Quiroga, de kandidaat van de PP haalde het met 38 stemmen, tegen 36 voor Izaskun Bilbao, de kandidaat voor de PNV.
Op 3 april 2009 zijn de werkzaamheden gestart van de nieuwe Kamer van Volksvertegenwoordiging, in voltallige zitting bijeengeroepen. De regionale verkiezingen van 1 maart 2009 hebben voor de eerste maal sinds het autonomiestatuut van 1980 de nationalisten in de minderheid gesteld, althans wat de zetelverdeling betreft. Het resultaat beantwoordt immers op geen enkele manier aan de sociologische realiteit in Baskenland, waar we gerust van een meerderheid tussen de 55% en 60% van nationalisten kunnen spreken (wij rekenen hier ook de ex-communisten van de redelijk Baskischgezinde EB-Ezker Batua bij). In Baskenland is het politieke landschap opgedeeld in Baskische nationalistische partijen en Spaansgezinde partijen.
03 april 2009
Arantza Quiroga (PP)
Het maandblad “Meervoud” (17de jaargang nr.146 van april 2009) schrijft over haar: “De verkiezing van de eerste Baskischonkundige voorzitter van het Baskische parlement, PP-voorvrouw Arantza Quiroga, op de koop toe lid van Opus Dei, werd een feit op 3 april 2009”.
“Meervoud” gaat verder: “in het beginselakkoord van de twee Spaanse partijen, PSE en PP, staat het opvoeren van de strijd tegen ETA centraal, met inbegrip van een mediastrategie, die ‘democratische waarden” moet uitdragen en die het onmogelijk moet maken te berichten over of forum te verlenen aan terroristen, organisaties doe buiten de wet gesteld zijn, of personen die hen vertegenwoordigen, verrechtvaardigen of hun activiteiten steunen. Voorts wil de nieuwe regering de ‘vrije taalkeuze’ van de Basken garanderen. Dat betekent dat niet zal worden overgeschakeld op het Baskisch (de moedertaal) als algemene schooltaal, zoals de vorige regering van plan was. [...] Een en ander zal het politieke klimaat in Baskenland zeker niet ten goede komen. [...]
Blanca Roncal (PSE) verkozen, en als eerste secretaris Jesús Loza (PSE). Als gevolg van een politiek pact gesloten tussen PSE (Baskische socialisten) en PP konden beide partijen nu ook de meerderheid verwerven in het Bureau van de Kamer (3 op 5).
Naderhand werden ook nog Iñigo Iturrate (PNV) als tweede vicepresident en Mikel Martínez (PNV) als tweede secretaris verkozen.
Waarschijnlijk begin mei 2009 zal de investituur van Patxi López (PSE) als nieuwe Lehendakari plaatsgrijpen. Na Carlos Garaikoetxea Urriza (PNV: 1980-1985), José Antonio Ardanza Garro (PNV: 1985-1999) en Juan José Ibarretxe Markuartu (PNV: 1999-2009) wordt vermoedelijk Francisco Javier "Patxi" López Álvarez de 4de Lehendakari sinds het ontstaan van de Baskische regering in 1980.
22 april 2009
De verkiezing van de nieuwe Lehendakari zal gebeuren bij opstaan of blijven zitten, zo heeft de “Mesa de la Cámara”, het Bureau van de Kamer in buitengewone zitting, beslist op 22 april 2009. Het is de eerste maal dat dergelijke stemming wordt toegepast. Alles wijst er op dat de investituur zal plaatsgrijpen op 5 mei 2009. De twee kandidaten voor minister-president (Lehendakari) zijn Patxi López (PSE) en Juan José Ibarretxe (PNV). Deze laatste is de uittredende Lehendakari en was 10 jaar aan de macht, van 2 januari 1999 tot nu, als de nieuwe Lehendakari verkozen wordt.
04 mei 2009
Op maandag 4 mei 2009 start in Baskenland een, door de broodschrijvers van de regimepers zo genoemde, historische en beslissende week. Het tijdperk van Patxi López, met zijn naar eigen zeggen broodnodige verandering, doet zijn intrede. Op dinsdag, 5 mei 2009, heeft de investituur plaats van de nieuwe Lehendakari (minister-president), Patxi López, en op donderdag, 7 mei 2009, worden de nieuwe ministers bekend gemaakt. De nieuwe Lehendakari zal diezelfde dag zijn taak opnemen in de “Casa de Juntas de Gernika”.
Gernika is de historische hoofdstad van de heerlijkheid Biskaia. Hier kwam de Algemene Vergadering van de provincie samen, en legden de heren van Biskaje (later de koningen van Spanje) de eed af onder een eeuwenoude eik, de Eik van Gernika. In deze eed beloofden zij de oude wetten van Biskaje (de Fueros of vrijheden) te eerbiedigen. Deze eed bestond tot 1876, waarna de fueros werden afgeschaft.
Het negentiende-eeuwse vergadergebouw (Casa de Juntas) wordt sinds 1979 weer gebruikt door de Algemene Vergadering. De eed van Guernica wordt tegenwoordig afgelegd op de Tribune door de minister-president (Lehendakari) van de autonome regio Euskadi.
“Jaungoikuaren aurrean apalik; eusko Lur ganian zutunik; asabearen gomutaz; Gernika'ko zuaizpian; nrer aginduba ondo betetzia zin dagit” (Nederig het hoofd buigend voor God, onze voorouders indachtig, onder de Eik van Gernika, staande op Baskische grond, zweer ik voor jullie, vertegenwoordigers van ons volk, trouw mijn taak te vervullen).
Patxi López wil nu de term “"Ante Dios humillado" vervangen door “Ante la Constitución”. Hij laat ook onderzoeken of hij zich van het kruisbeeld, gelegen op de tafel waar de eed uitgesproken wordt, kan ontdoen.
Bij zijn eerste optreden al strijkt hij de meerderheid van de katholieke en vooral de nationalistische Baskische bevolking tegen de haren in. Welke Bask zweert nu getrouwheid aan de Constitución, de Grondwet, die in 1978 door 69% van de bevolking werd weggestemd ( 859.427 onthoudingen, 163.191 neen-stemmers).
05 mei 2009
Het “parlement van de apartheid”, zoals de krant Gara schrijft, startte om 09:30u, in voltallige zitting het investituurdebat.
Door het ingrijpen van de rechtbanken (verbod op partijen) zal Euskadi voor de eerste maal in de geschiedenis niet bestuurd worden door nationalisten, maar door “españolistas”. Zonder dit verbod zou Patxi López nooit een meerderheid hebben kunnen samen krijgen. Hij heeft zelfs nu amper 1 zetel meer.
De zitting startte met de interventie van de twee kandidaten voor het minister-presidentschap Patxi López (PSE) en Juan José Ibarretxe (PNV), die elk 90 minuten ter beschikking kregen om hun project te verdedigen. Dat volgde het middagreces, met om 15:30u de tussenkomst van de diverse partijen, die elk 30 minuten kregen. Hierop volgde nog een repliek van de 2 kandidaten, elk voor de duur van 10 minuten. Om het debat af te sluiten, werd er gestemd bij opstaan en blijven zitten.
Patxi López werd omstreeks 20:15u tot Lehendakari verkozen met 25 stemmen van de PSE, 13 van de PP en 1 van de UPyD, samen dus 39 pro.
Ibarretxe kreeg 35 stemmen achter zijn kandidatuur: 30 van zijn eigen partij PNV, 4 van Aralar en 1 van EA. Ezker Batua (*) onthield zich, zoals aangekondigd. Ibarretxe kondigde nog aan dat hij uit de politiek stapt.
(*) Op 30 april 2009 verscheen in “El País” dat Ezker Batua in tweeën gesplitst is. Een 200-tal leden (15% van de leden) zegden de partij vaarwel om een nieuwe partij op te richten, die zal deelnemen aan de regionale en de gemeentelijke verkiezingen in 2011. Ezker Batua verloor bij de verkiezingen van 1 maart 2009 twee van haar drie zetels.
Oskar Matute die zijn zetel verloor en die het gezicht is van de kritische strekking in de partij, beter bekend onder de naam “Alternatiba Eraikitzen” (Bouwend aan een alternatief), kon zich niet meer vinden in de strategie van de uittredende voorzitter, Javier Madrazo, en de nieuwe voorzitter, Mikel Arana. Hun ideeën waren onverzoenbaar. De nieuwe partij zal mogelijks de naam “Alternatiba” krijgen.
Op 6 mei 2009 stelde de voorzitster van het parlement, Arantza Quiroga (PP), koning Juan Carlos op de hoogte van de benoeming van de nieuwe Lehendakari.
07 mei 2009
De nieuwe Lehendakari, Patxi López, heeft op 7 mei 2009 onder de “Eik van Gernika” de eed afgelegd. Hij deed dat in een gewijzigde versie (zie hoger) en op de tafel lag geen kruisbeeld en ook geen Bijbel waarop de eed traditioneel wordt afgelegd. De Bijbel had hij laten vervangen door de tekst van het “Estatuto de Autonomía”, het Autonomiestatuut.
Nadien, en hoewel het protocol voorschrijft dat de nieuwe Lehendakari een korte toespraak houdt, opteerde hij om 2 gedichten voor te lezen, één in het Euskara en één in het Castilliaans.
Na de ceremonie kreeg hij de “makila”, het culturele symbool van autoriteit en kracht, uit handen van de uittredende minister-president Juan José Ibarretxe.
Na de machtsoverdracht, gesymboliseerd door de “makila”, werd een “Aurresku de honor“, een dans als eerbetoon uitgevoerd. Na de middag maakte Patxi López zijn nieuwe regering bekend.
De nieuwe regering
Idoia Mendia (Adeministratie en Justitie), Rodolfo Ares (Binnenlandse Zaken ), Blanca Urgell (Kultuur), Iñaki Arriola (Transport), Isabel Celaa (Onderwijs), Rafael Bengoa (Gezondheid), Pilar Unzalu (Milieu), Gemma Zabaleta (Sociale Zaken), Bernabé Unda (Industrie, Handel, Toerisme) en Carlos Aguirre (Openbare Financiën en Economie).
Om de “historische week” (volgens de “españolistas”) af te sluiten, kwam de nieuwe regering voor de eerste maal samen op zaterdag, 9 mei 2009.