Iparretarrak

Iparretarrak (IK) is een Baskische, politiek-militaire organisatie, die streeft naar onafhankelijkheid, die socialistisch is en die eigen is aan Iparralde, en zag het levenslicht in 1972. De interne (en later externe) publicaties verschenen op stencils en de uitgace kreegde naam "Ildo". Hun eerste actie was gericht tegen het medisch-pedagogisch centrum "La Rosée" te Banka in Baigorri.

Tussen december 1973 en november 1976 bleef het relatief rustig, tot een auto van een industrieel uit Maule in brand gestoken werd. In de volgende jaren voerden zij 13 sabotagedaden uit tot zij in juni 1979 voor het eerst explosieven gebruikten tegen de subprefectuur van Baiona. Op 28 december 1979 probeerden ze een kazerne in aanbouw van de CRS op te blazen. Op 26 maart 1980 kwamen twee militanten, Txomin Olhagarai en Ramuntxo Arruiz, om toen ze een bom wilden plaatsen onder de wagen van de subprefect van Baiona.

In mei 1981 kwam François Mitterrand aan de macht en beloofde een eigen departement voor Iparralde. IK verspreidde een speciale uitgave van Ildo waarin ze stelden dat dat er geen wapenstilstand kwam, zolang de regering haar belofte niet had waargemaakt. Nochtans bleef het tussen oktober 1981 en maart 1983 rustig in Iparralde. En toch had er een aanslag plaatsgevonden: in maart 1982 werden in Baigori twee CRS-agenten, Jacques Bouyer en Bernard Roussarie, vermoord. Alhoewel het doodseskader BVE de aanslag opeiste en zowel IK als ETAm zich er van distantieerden, werd door de pers de aanslag in de schoenen van de linkse abertzales geschoven. Hiervoor werden Filipe Bidart en Gaby Mouesca op 10 november 1992 veroordeeld. De piste van BVE werd door onderzoeksrechter Fabries verworpen. Terecht of niet terecht? De medeplichtigheid (zie rubriek: "Historiek Iparralde 7") van het Franse gerecht in de zaak van de doodseskaders is voldoende bewezen.

1983 is het jaar van de gebeurtenissen te Léon, in de Landes, op 7 augustus. In een confrontatie tussen gendarmes en militante Basken van Iparretarrak wordt een gendarme gedood en een andere zwaar geblesseerd. Sedert dit vuurgevecht is van een van de militanten van Iparretarrak, Jean-Louis Larre genaamd "Popo", nooit meer iets gehoord. Iparretarrak beschuldigt de politie hem omgebracht te hebben.

In maart 1984 sterft Didier Laffitte in een hospitaal na beschoten te zijn geweest in zijn wagen door de politie. Gabi Mouesca die hem vergezelde, kon ontsnappen. In 1986 plaats IK een bom onder de wagen van een agent van de gerechterlijke politie, een bom in de zetel van de RPR en een bom in het appartement van Jean Pierre Destrade, volksvertegenwoordiger PSF. De pers laat uitlekken dat twee huurlingen van GAL gerekruteerd werden door Jean Gougy, volksvertegenwoordiger RPR.

In de nacht van 13 op 14 december 1986 ontvoerde een ETA-commando of een IK-commando de gevangenisdirecteur van Pau en gingen met hem naar zijn gevangenis om er een "gevangenenverhuis" te fingeren (als meerdere nationalisten in één gevangenis zitten, worden ze uit elkaar gehaald en naar een andere gevangenis overgebracht).

En dat lukte, want het was de directeur zélf die de opdracht gaf! Stel je dat voor! Twee kopstukken van IK (Iparretarrak) : Gabi Mouesca en Maddi Heguy, konden op die manier heel simpel de gevangenis verlaten en de vrijheid kiezen. Gabi Mouesca bleef ondergedoken tot 11 juli 1987, toen hij gearresteerd werd in Argelès Gazost.

Mouesca heeft nu een officiële functie maar klaagt nog steeds de mistoestanden in de gevangenissen aan...

Maddi Heguy verongelukte op 21 juni 2001, toen zij weggebracht werd na een arrestatie door agenten van de PAF (Police des Aires et des Frontières). De combi met Maddi en gendarmes werd gecrasht door de sneltrein Paris-Madrid, althans volgens de versie van de politie.