Lijkschouwing

15 maart 2010

Het gaat al lang niet meer om de 11 maanden dat Jon Anza dood is, niet begraven onder de grond zoals oorspronkelijk vermoed werd, maar begraven in een lijkenhuis. Het gaat vooral over de 11 dagen dat hij in Toulouse verbleef (of ergens anders?) tot hij opgenomen werd in een ziekenhuis. Het is gemeengoed om schandalen in de politiek te deactiveren via collaterale aspecten die de aandacht van het echte probleem moeten afleiden. Dit middel van deactiveren is nu net de weg die het onderzoek naar de dood van Jon Anza inslaat. Alle aandacht gaat nu uit naar het 11 maanden lange onderzoek dat uitgemond is in een totaal desastreus resultaat. De hele ketting heeft gefaald, en hoe?

Op 15 maart 2010 werd gestart met de lijkschouwing onder hevig protest (Wij willen de waarheid kennen!) van de linkse Abertzale, die door de Franse gendarmerie werden aangepakt met traangas. Anne Kayanakis verklaarde in een persconferentie dat de voorlopige resultaten fysiek geweld uitsluiten en dat de doodsoorzaak een totale instorting van de vitale organen was. Zij voegde er aan toe dat geen element kan doen vermoeden dat het lichaam die 11 maanden buiten het lijkenhuis zou geweest zijn. Het feit dat het lichaam in een heel slechte toestand verkeerde, wordt toegeschreven aan het lange verblijf in het lijkenhuis, waar volgens haar de conservering niet optimaal was. In ieder geval wordt er nog gewacht op andere testen zodat de definitieve conclusie pas eind volgende week zal kunnen bekend gemaakt worden.

De familie die geëist had dat de autopsie zou bijgewoond worden door een wetsdokter die hun vertrouwen genoot werd voor een voldongen feit gesteld. De autopsie had plaatsgehad zonder op die vraag in te gaan. Men kan zich de vraag stellen of er iets het daglicht niet mocht zien. De bekritiseerbare argumentatie was dat de procedure dit niet voorziet. Anne Kayanaki voegde er wel aan toe dat er supplementaire onderzoeken mogelijk zijn als de familie er om vraagt.

Terwijl Anne Kayanakis vorige vrijdag 12 maart 2010 nog aankondigde dat ze geen reden zag om uit het onderzoek te stappen, verklaarde ze nu dat ze het onderzoek uit handen geeft en in handen legt van een andere onderzoeksrechter. Haat argument was de hoge graad van complexiteit van het onderzoek en het feit dat er dag aan dag nieuwe elementen te voorschijn kwamen.

Een van die nieuwe elementen was het overhaaste vertrek van leden van de Guardia Civil uit een hotel in Toulouse, gemeld in de krant “El Mundo”, dezelfde morgen van 15 maart 2010.

Ondervraagd over dit overhaaste vertrek antwoordde Kayanakis dat zij niet vertrokken waren op 18 april 2009 (3 dagen nadat de familie Anza de verdwijning openbaar maakte), zoals de krant meldde, maar op 20 mei 2009 (de dag dat de krant “Gara” het communiqué van ETA publiceerde waarin Jon Anza erkend werd als Etarra, wat de inlichtingendiensten al lang wisten). Toch moest Kayanakis toegeven dat ze geen verband gelegd had tussen dit vertrek en de verdwijning, want: “Het is een gewone en natuurlijke operatie van Spaanse Guardia Civil die strijdt tegen ETA op Franse bodem”.

Op 18 mei 2009 (volgens “El Mundo”) of op 20 mei 2009 (volgens Kayanakis) verlieten 4 Guardia Civiles overhaast het aparthotel “Adagio” te Toulouse. Ze moeten wel bijzonder gehaast geweest zijn, want ze lieten 2 vuurwapens achter onder het hoofdkussen van hun bed. De 4 Guardia Civiles behoorden tot de inlichtingendienst van een militaire instituut te Madrid en werden gedetacheerd naar Toulouse, waar zij samenwerkten met de UCLAT-Unité de Coordination de la Lutte Anti-Terroriste.. Volgens de krant “El Mundo” werden de Franse autoriteiten pas op de hoogte gesteld van dit mysterieuze gebeuren op 17 februari 2010, en dan nog via niet-officiële weg.

Zoals vermeld is de autopsie niet onopgemerkt voorbijgegaan. Leden van de Movimiento Pro-Amnistía waren samengetroept aan het Instituto Médico Forense de Rangueil waar de lijkschouwing zou plaatshebben. Er werd met traangas gespoten en toen de spanning bleef stijgen, werd een groot dispositief van gendarmes opgesteld rondom het instituut. De familie heeft een nieuwe lijkschouwing geëist die moet uitgevoerd worden door een wetsdokter die zij vertrouwen. Zij wachten af. De stoffelijke resten die de familie nog niet mocht begroeten, blijft bewaard (velen spreken van gegijzeld) in het instituut.

Een minister reageert.... op een heel bijzondere wijze

In Donostia was er op 14

maart 2010 al een protestmanifestatie geweest met meer dan 8,000 manifestanten. De minister van Binnenlandse Zaken van Baskenland Rodolfo Ares heeft er niet beter op gevonden dan een verslag van de manifestatie, opgesteld door de Ertzaintza, op te sturen naar de uitzonderingsrechtbank Audiencia Nacional. Volgens de minister, genoemd naar de mythische god van oorlog Ares, is de mening toegestaan dat de manifestatie een misdrijf is, omschreven als “verheerlijking van het terrorisme”. De klacht heeft betrekking op de persoon of personen die hebben opgeroepen tot de protestmanifestatie en tot de persoon die op het einde een communiqué voorlas. De minister beklemtoonde: “Er kan niet getolereerd dat iemand de regering, de politie of de Spaanse Minister van Binnenlandse Zaken beschuldigt zonder bewijzen”.

De historische militant van Izqiuerda Abertzale, Tasio Erkizia, blijft volhouden dat de verdwijning past in het kader van de vuile oorlog. “De Spaanse Staat heeft al een palmares verzameld van dergelijke feiten en is gewoon dit soort doofpotoperaties. De Spaanse Staat maakt er een gewoonte van de rechten van de mens met de voeten te treden”.

Tasio Erkizia

Tegenstrijdigheden wakkeren de vermoedens aan

Op de persconferentie had Kayanakis dus uitgehaald naar het hospitaal in Toulouse: de slechte toestand waarin de stoffelijke resten zich bevonden, zouden te wijten geweest zijn aan de slechte condities van bewaren en de lange periode van bewaren in het hospitaal Purpan. Zij had ook laten doorschemeren dat een soort nonchalance de identificatie in de weg stond. Het hospitaal zou volgens de officiële versie verklaard hebben dat er geen lijk bij hen was dat beantwoordde aan de beschrijving. Maar haar woorden kwamen als een boemerang terug in haar gezicht terecht.

In een eerste reactie, na de onverbloemde beschuldigingen, reageerde het hospitaal furieus.

    • Op 30 april 2009 hadden zij al de politie verwittigd dat de avond voordien een persoon was binnengebracht waarvan zij de identiteit niet kenden.

    • Op 4 mei 2009 heeft de directie van Purpan contact opgenomen met de procureur van Toulouse omdat de toestand van de patiënt verergerde heeft aangedrongen op het napluizen van vermiste personen om eventuele familieleden op te sporen. Er kwam geen antwoord.

    • Op 7 mei 2009 werd dan maar een volledige beschrijving van de patiënt doorgestuurd naar de dienst belast met het opzoeken van vermiste personen.

Communiqué van het hospitaal van Toulouse

Kayanakis moet dus absoluut op de hoogte geweest zijn van die feiten en geeft uiteindelijk toe dat het hospitaal bovenstaande procedure gevolgd heeft, maar bij latere navraag negatief antwoordde. Maar de stilte was doorbroken en Kayanakis nam de vlucht voorwaarts en gaf het onderzoek uit handen.

De verklaring van het hospitaal heeft wel voldoende geloofwaardigheid, want al op 12 maart 2010, de dag nadat Jon Anza “verscheen”, hebben agenten van PJ (de Franse gerechtelijke politie) het personeel van hospitaal Purpan verhoord. Dit werd gemeld door "La Depeche.fr", een krant uit Toulouse, op 13 maart 2010.

Deze krant maakt ook melding van de officiële versie dat de politie van Toulouse niet op de hoogte gebracht werd. Wij onderstrepen: “de officiële versie”.

Gepubliceerd op 13 maart 2010: Signalé disparu, le militant de l'ETA avait été oublié à la morgue

Gepubliceerd op 16 maart 2010: L'encombrant cadavre du militant de l'ETA

Er wordt nu een grootscheese onderzoeksactie ondernomen in Toulouse en er wordt opgeroepen dat alle ooggetuigen zich zouden melden bij de politie. Wie heeft Jon Anza gezien tussen 18 en 29 april 2009? In welke hotels zou hij overnacht hebben of wie heeft hem onderdak verleend, in welk restaurant werd hij opgemerkt?

Merkwaardig is dat de overhaaste vlucht van de Guardia Civiles niet wordt onderzocht. De krant “El Mundo” meent te weten dat de vuurwapens door het commissariaat van Toulouse werden gerecupereerd en onmiddellijk werden terugbezorgd aan de eigenaars. Ook Bayonne vond het niet opportuun om hen te verhoren.

16 maart 2010

Op 16 maart 2010 wordt door Lokarri een communiqué verspreid van Brian Currin, een Zuid-Afrikaanse advocaat en bemiddelaar in politieke conflicten. Hij onderstreept dat Izquierda Abertzale zich verbonden heeft om de weg van de geweldloosheid in te slaan. Deze weg moet door alle partijen onderschreven worden, ook de regering. Hij onderstreept ook dat geruchten en percepties meermaals even werkelijk zijn als de waarheid en als er niet vlug volledige opheldering komt, het Baskische volk nog meer zal overtuigd geraken van de betrokkenheid van de politie. Het is dan ook van enorm belang dat een onafhankelijke commissie het onderzoek in handen neemt. Als de regering dit zou toestaan, dan pas zou ze aantonen dat het hen menens is met de strijd tegen alle geweld, ook het staatsgeweld.

Nog een minister die reageert.... op een heel bijzondere wijze

De Spaanse Minister van Binnenlandse Zaken heeft het stilzwijgen doorbroken. Heeft hij zijn excuses aangeboden voor de leugens (Anza was met het geld gaan lopen) die hij vorig jaar vertelde? Of heeft hij opheldering gebracht voor de vele vragen omtrent de verdwijning? Neen, op 16 maart 2010, bleef hij zwijgen over de plotse “verschijning” van Jon Anza, maar trok wel van leer tegen iedereen die manifesteert om de echte waarheid te weten te komen. Hij wil de protestanten monddood maken. Al wie nog kritiek heeft op de regering, op de ordestrijdkrachten, op de regering, op hemzelf, zal voor de rechter gedaagd worden (voor de uitzonderingsrechtbank Audiencia Nacional welteverstaan, want we hebben hier met verheerlijking te maken). Voor de nationale radio RNE verklaarde hij dat hij de verdachtmakingen beu is. De betwistbare lijkschouwing heeft volgens hem uitgewezen dat Jon Anza een natuurlijke dood gestorven is en iedereen moet zich daar aan houden. Dat de autopsie nog verder gezet wordt en er waarschijnlijk een tweede onderzoek komt, lapt hij aan zijn ministeriële laars. Hij vindt het ontoelaatbaar dat grove beschuldigingen worden gelanceerd, en nu komt het: beschuldigingen die ETA probeert ingang te doen vinden.

In de veronderstelling dat de hele verdwijning een normaal verloop zou hebben gekend, dan vraag ik mij af waarom al die paniek nodig is, dan vraag ik mij af waarom de familie geen wetsdokter van vertrouwen mocht afvaardigen als getuige, dan vraag ik mij af waarom er angstvallig gezwegen wordt over de periode tussen 18 en 29 april 2009.

23 maart 2010

Op 23 maart 2010 werd bekendgemaakt dat de identiteitskaart van Jon Anza al van begin mei 2009 op de dienst verloren voorwerpen lag. Is hierop dan nooit een reactie gekomen?

Interview met Paco Etxeberria, gerenommeerd forensisch antropoloog

Naast professor forensische geneeskunde aan de Baskische Universiteit UPV-EHU is professor Paco Etxeberria een van de meest vermaarde antropologen van Spanje. In de jaren 80 was hij verantwoordelijk door de forensische praktijken in het rechtsgebied van Donostia. Hij is ook bekend voor zijn deelname aan de opgravingen van vergeten grafkuilen uit de Spaanse Burgeroorlog. En in Euskal Herria is hij o.a. bekend voor zijn rol die hij speelde als forensische arts in de zaak Lasa en Zabala. Het lichaam van Jon Anza verbleef 11 maanden in het lijkenhuis. Is dat normaal?

Neen, het is een totaal atypisch geval. Als iemand waarvan de identiteit niet bekend is, overlijdt komt de gerechtelijke politie via de rechtbank tussenbeide om alsnog het lichaam via vingerafdrukken te identificeren. Dat is de normale gang van zaken in alle hospitalen.

Er wordt bevestigd dat hij voordien al twee weken in het hospitaal verbleef.

Dat is heel normaal als we de inspanningen in rekening brengen die nodig zijn om het leven van de patiënt te redden. Het is wel zo dat hospitalen, zoals Toulouse, over een sociale dienst beschikken die tussenkomen om eventuele familieleden op te zoeken. Het is dus terug atypisch dat dit niet zou gebeurd zijn.

Wat kan men van een autopsie verwachten 11 maanden na het overlijden?

Dat is natuurlijk een grote beperking. Als een lichaam zolang in de frigo verblijft, bestaat er niet de minste twijfel over dat bepaalde elementen die moeten onderzocht worden beschadigd zijn of helemaal uitgewist zijn. Maar wat mij betreft, hecht ik veel meer belang aan de medische anamnese.

Wat houdt dat in, medische anamnese?

Medische anamnese is de medische voorgeschiedenis. Normaal gezien wordt gedurende de verscheidene dagen hospitalisatie nauwgezette en gedetailleerde informatie bijgehouden over wat er met de patiënt gebeurt. Zeker als men vermoedt dat er hartproblemen waren. Er moet dan onderzocht worden of er ook traumatische aandoeningen waren of als er nog meer aan de hand was.

In de zaal “Lasa en Zabala” beschikte men alleen over botten. Wat kon men hieruit afleiden?

Aan de hand van een autopsie bereikt men altijd een hoge graad van waarheid. Men kan er het voornaamste uit leren. Bij Lasa en Zabala was de doodsoorzaak een gewelddadige dood en de omstandigheden waren handboeien en gesnoerde mond... Dat alles samen stelt een forensische arts in staat om een algemene context af te leiden en opportune besluiten te trekken.

Is het normaal dat een vertrouwensarts niet toegelaten wordt bij een autopsie?

Wat mij betreft, is dat betwistbaar. Ik zie niet in waarom een vertrouwensarts niet aanwezig zou mogen zijn, zeker als gebleken is en toegegeven is dat het onderzoek een grote fiasco was. Dit is een reden te meer om hem wel toe te laten. En dat heeft weinig te maken met een vertrouwenskwestie, maar veeleer met garanties op een waarachtig onderzoek. Men heeft hier de opportuniteit niet benut om alle zweem van verdachtmakingen uit de wereld te helpen.

Is een tweede autopsie mogelijk?

Wat heel goed zou zijn, is dat de advocaat van de familie toegang zou krijgen tot tot het dossier van de medische voorgeschiedenis en tot de essentiële bevindingen va nhet autopsierapport. Met deze twee elementen in de hand kan dan een tweede of zelfs een derde autopsie gepland worden. Relevant is de interpretatie die uit de resultaten zullen afgeleid worden: zijn ze eensluidend of verscheiden?

Hoeveel tijd is er nodig om na de autopsie het lichaam aan de familie toe te vertrouwen?

Dat hoeft niet langer dan 24 uur te zijn. Er is nu een eerste opinie gevormd en als er bijkomende vragen rijzen, kunnen de definitieve resultaten nog wat op zich laten wachten, maar het lichaam moet zelfs in dat geval aan de familie toevertrouwd worden.

30 maart 2010

Ondanks de oorverdovende stilte die er over Toulouse heerst, komt de krant Gara op 30 maart 2010 toch met nieuwe elementen in de zaak Jon Anza. De Franse commissaris Guy Sapata, directeur van de gerechtelijke politie, verklaart dat verscheidene disfuncties in het onderzoek werden vastgesteld. Zo onder meer:

    • de faxen die het hospitaal verstuurde, zijn nooit bij de bestemmelingen aangekomen

    • het hospitaal heeft de procedure voor niet-geïdentificeerde overleden personen niet correct gevolgd, hoewel verscheidene instanties op 30 april, 4 mei en 7 mei werden verwittigd

    • er werd bevolen dat het lijk in het lijkenhuisje moest blijven, tegen alle regels in omdat de gerechtelijke politie een onderzoek aan het voeren was (wisten ze toen al om wie het ging?)

    • het alarmerende hoog aantal telefoongesprekken (de elektronische post terzijde gelaten) tussen de onderzoeksrechter van Bayonne en Toulouse over een persoon die men niet kende

Is dat de oorzaak waarom het onderzoek nu in alle geheim plaatsvindt?