Schriftelijk vragen aan Iñaki Uria
De krant “Egunero”, de voorlopige opvolger van Egunkaria, die al de dag na de sluiting verscheen, had in de maand maart 2003 een paar vragen gesteld aan Iñaki Uria die in de cel zat. Uria stuurde een schriftelijk antwoord naar de krant en de vertaling verscheen op de solidariteitswebstek “Aurrera.net”, die in 2003 nog functioneerde.
Hoe hebben ze je gearresteerd?
Ik was alleen in huis en sliep al. Plots werd ik gealarmeerd door een hels geluid: de huisbel bleef voortdurend rinkelen en de bonken op de voordeur waren niet te tellen. Ik opende de deur en zag de Guardia Civiles. Zij doorzochten mijn huis en brachten mij naderhand naar de redactie van Egunkaria in Andoain. Mijn handen waren op rug geboeid en mijn hoofd bedekt. Ik denk dat ze mij nadien naar Intxaurrondo (de Guardia Civil-kazerne in Donostia) gebracht hebben en later naar Madrid. Tijdens de overbrenging probeerden zij een atmosfeer van vertrouwen te scheppen, maar ik bleef geboeid en geblinddoekt. Voortdurend werden er vragen op mij afgevuurd. Gedurende de 4 of 5 uur die de reis naar Madrid duurde, probeerden zij mijn persoonlijkheid te achterhalen en na te gaan hoe ik reageerde.
Hoe hebben ze je in het commissariaat behandeld?
Het was bijzonder koud toen ze me in de kerkers van Guardia Civil opsloten. Ik moest mijn warme kledij uitdoen en ze lieten mij achter met een hemd en een T-shirt. Er was zelfs geen deken voorhanden en ik had het erg koud. Ik voelde mij onwel en kon niet slapen. Het in ongelooflijk wat voor geluid zij met hun stemmen en hun dreunen veroorzaakten. Tijdens de verhoren zorgden zij ervoor dat er een rumoer van jewelste overheerste. Ze speelden spelletjes: de goede en de slechte. Je kon kiezen: als je sprak (bekende wat zij wilden horen) werd je beloond. Sprak je niet, dan moest het ergste nog komen, en dat was vrij beangstigend. Je moest volledig naakt verschijnen, ondanks de hevige kou. Je moest van alles uitvoeren, wat zij je opdroegen: “el ascensor” (door de knieën buigen en terug rechtop staan), je eigen lichaam meerdere malen opdrukken, “la lagartija” (niet kunnen achterhalen wat dit is. Wellicht over de grond kruipen als een hagedis), uren met de handen in de lucht staan…tot je totaal afgepeigerd neerstortte, tot je lichaam niet meer kon. En dan begon het rumoer opnieuw. En dan begonnen de oefeningen opnieuw. Alleen als je bereid was iets te verklaren, werd er je een paar minuutjes rust gegund. Maar wat je zeggen had, moest hen dan wel bevallen. De tweede dag had ik overal spierpijnen. Zelfs pijn in de oren. Ik voelde steken in de borst en zijn kwetsten de grote teen van mijn voet. Zelfs nu, zoveel jaren laten, heb ik er nog altijd last van.
Hebben ze ook de “bolsa” toegepast?
Dat doen ze bij iedereen. Na de “bolsa” geprobeerd te hebben, richtten ze een pistool op mijn hoofd en drukten af. Een schijnexecutie. Een andere keer, in een donkere strafcel, lieten zij urenlang een gefocuste bundel infraroodstraling op mijn anus schijnen. Het was alsof ze voortdurend een stok in mijn aars wilden steken. Ze bedreigden me ook om de elektrodes te gebruiken. Zij vertelden me dat Martin Ugalde (erepresident van Egunkaria, ooit lid van de Baskische regering in ballingschap, en lijdend aan de ziekte van Alzheimer, overleden was. Een leugen die, gezien mijn hevige reactie, hen uiterst tevreden stelden. Je wordt een pop in handen van monsters. Als wij al zoveel hebben moeten afzien, dan durf ik mij niet voorstellen van wat er moet gebeurd zijn met Gurutze Iantzi, Unai Romano of Joxe Arregi. Of wat ze met zoveel andere jongeren hebben aangericht.
Gurutze Iantzi
Gurutze Iantzi wordt in de ochtend van 23 september 1993 door de Guardia Civil aangehouden. Haar man onderging twee dagen eerder hetzelfde lot. Hij werd ervan beschuldigd hulp te hebben geboden aan het twee jaar voordien opgerolde ETA-commando Donostia. Ook zij wordt naar het hoofdkwartier van de Guardia Civil te Madrid overgebracht. Rond 1 uur 's nachts klaagt zij bij haar bewakers over een hevige, snoerende pijn in de borstkas. Dezen bellen naar een wetsdokter die telefonisch een antihoestmiddel (!) voorschrijft. Zowat twee uur later bevindt Gurutze zich in een zodanige kritieke toestand, dat de cipiers besluiten haar onmiddellijk naar het ziekenhuis over te brengen. Zij zal dit niet levend bereiken.
Haar familie krijgt de volgende dag een kort telegram, waarin droog en zakelijk haar overlijden wordt meegedeeld. Haar man wordt twee dagen later zonder inbeschuldigingstelling vrijgelaten en verneemt dan pas, van een Guardia Civil, de dood van zijn echtgenote. Hij verklaart gedurende zijn gevangenschap zijn echtgenote te hebben zien voorbijkomen. Verscheidene keren heeft hij haar horen schreeuwen. Hij heeft haar tevens weten wegvoeren in een rolstoel. Het officiële autopsieverslag geeft hartstilstand na een epilepsieaanval, veroorzaakt door angst of stress, als doodsoorzaak op. Over heel het lichaam van Gurutze zijn hematomen waarneembaar, in de hersenen zijn kleine, maar significante bloedingen te zien.
Gurutze is overleden door de terreur die haar arrestatie voor haar betekende. Heel waarschijnlijk werd ze zwaar aangepakt door de Guardia Civil. Bovendien beging de wetsdokter een zware beroepsfout door haar niet persoonlijk te komen onderzoeken, maar haar telefonisch een banaal geneesmiddel voor te schrijven. Maar ja, wie komt er nu uit zijn bed voor een terroriste? Alle 15 personen die samen Gurutze Iantzi werden aangehouden en naar het hoofdkwartier van de Guardia Civil te Madrid werden overgebracht, verklaarden later aan hun advocaten zwaar te zijn gefolterd: onderdompeling in een waterbad, elektroden, plastiek zakken over het hoofd, enz. De in Baskenland gekende praktijken dus.
Het ergste om te verduren, was als iemand (Pello Zubiria?) van de aanpalende cel met zijn hoofd tegen de muur begon te slaan. Ik wist niet wie het was, maar hoorde de akelige angstkreten die ermee gepaard gingen: “Laat mij gerust!”
Hoe was jouw verklaring voor de rechter?
Om 08:00u ‘s morgens werd ik naar de rechter gebracht. Magistraat Del Olmo, en Openbare Olga Sanchez, stelden mij vragen. Drie gerechterlijke secretarissen namen notities. De gerichte vragen vertrokken allemaal van uit een welbepaalde vooringenomenheid: ETA leidde Egunkaria, ETA benoemde de directeurs, ETA financierde de krant… Ik had heel graag willen zeggen dat ETA nooit iemand benoemd heeft, Nooit een cent in Egunkaria gestopt heeft, dat wij verscheidene burgers waren die ons zweet en ons geld in het project gestoken hadden. Ik had veel kunnen zeggen tegen een magistraat die uitgaat van vermoeden van onschuld, tot het tegendeel is bewezen. Maar Del Olmo had mij al bij voorbaat veroordeeld. Wat moest er nog gezegd worden tegen een magistraat die mijn huis liet leeghalen en nadien de krant sloot? Wat moest er nog gezegd worden tegen een magistraat die niet onpartijdig is, die beïnvloed werd door de politiek van Aznar? Ik besloot om zijn vragen niet te beantwoorden.
En vandaar naar de cel?
Na 6 dagen in de klauwen van het monster (de kerkers van de Guardia Civil) vertoefd te hebben, leek het in het begin alsof de gevangenis een hemel op aarde was. Xabier (Oleaga), Joan Mari (Torrealdai), Txema (Auzmendi), Martxelo (Otamendi), Luis (Goia), Inma (Gomila), Fermin (Lazkano), Xabier (Alegria)... En Pello? We vroegen ons allemaal af hoe het met hem zou zijn, en waren heel bezorgd.
Twee dagen later werd ik overgebracht naar een andere module, waar nog 7 andere Basken opgesloten zaten, jongeren van goede huize. Ik mocht vanaf het begin hun solidariteit en hun steun ervaren. De functionarissen bestempelden ons onmiddellijk als “allemaal van ETA”, hoewel er niet één onder ons voor lidmaatschap veroordeeld was.
Volgens veteranen was de toestand in de gevangneis van kwaad naar erger gegaan: Según cuentan los veteranos, la situación en esta prisión a ido a peor en los últimos tiempos: documenten, kranten, briefwisseling... kwamen pas 4 of 5 dagen later aan. Langzaam aab drong tot me door dat ik beland was in een nieuw monster, een monster van cement. Ik bracht de tijd door met lezen en schrijven, met het maken van nieuwe vrienden: overvallers, dealers, moordenaars…! Welnu, dat was een eer voor mij.
Waarom hebben ze eigenlijk Egunkaria gesloten?
In afwachting van de verhoren bij magistraat Del Olmo van de uitzonderingsrechtbank Audiencia Nacional, had ik in de kerkers van de Audiencia Nacional kennis gemaakt met een Zwitser, een Italiaan, een Roemeen en een Spanjaard. De Zwitser en de Italiaan vroegen wat de Basken eigenlijk wilden.
Ik antwoordde: “Zijn zoals Italië en Zwitserland. Net als alle andere staten, ook een staat zijn. Direct naar Brussel kunnen gaan, zonder eerst over Madrid en Parijs te moeten gaan.”
Zij antwoordden mij dat dit onmogelijk was, want dat dan de Gallegos, de Catalanen en de Andaluces hetzelfde zouden willen. En Spanje dan? De Zwitser verduidelijkte mij dat zijn land een confederatie was, met verschillende talen.
Ik antwoordde dat ik dat prachtig vond, maar dat zij zelf in alle vrijheid over dat statuut hebben mogen beslissen. Waarom laten zij ons Basken niet zelf over onze toekomst beslissen? Omdat de 2 zogenoemde democratieën Spanje en Frankrijk dat niet willen. Kijk maar om je heen hoe de liefde voor de taal en voor het nationalisme er op vooruit gaat, zij het met moeilijkheden. Spanje en Frankrijk zeggen ook dat ze van het Euskara houden, maar dan thuis of in de musea. Zij willen het liever niet op Tv, in de kranten, in de discotheken, op de universiteit. Het Euskara maakt ons verschillend, en dat willen ze niet accepteren. De krant Egunkaria was een essentieel instrument voor de normalisering van de Baskische taal, om de noodzakelijke tekenen van identiteit in de Euskaldune (Baskischesprekend) gemeenschap te vrijwaren. Op die identiteit kon dan een natie gebouwd worden, immers de Basken leven in het País Vasco, het Baskenland, en dat is nu net wat ze niet willen.
De magistraten weten precies dat Egunkaria niet door ETA gedirigeerd wordt, en niet door ETA gefinancierd word. Maar dat interesseert hen niet; als ze het project, de bewustwording van een volk dat streeft naar onafhankelijkheid, kunnen vernietigen zonder enige kost, waarom zouden ze het dan niet vernietigen?
Bron: javierortiz.ne
