2. De regeringsvorming

(*) EA-Eusko Alkartasuna

EA, afgescheurd van de PNV in 1982, teert al jaren op het machtsimperium van de PNV. Zij trokken de vorige jaren (in een soort kartel) samen naar de verkiezingen en werden er rijkelijk voor beloond. Nooit heeft men echt het stemmenaantal van EA kunnen achterhalen, maar toen ze wegens meningsverschillen op 1 maart 2009 afzonderlijk naar de stembus trokken, werd een schamele 3,68% genoteerd (veel van hun kiezers verkozen nu de PSE of de PNV).

Politieke waarnemers beschouwen EA niet als Izquierda Abertzale (links, zoals Batasuna of Aralar) en ook niet als Derecha Abertzale (rechts, zoals PNV), en een centrum Abertzale bestaat niet.

De lijst UPyD (van Rosa Diez) ziet hun ene zetel die ze haalden in “waarde” dalen! UPyD had al een natte droom achter de rug, waarin ze zich opwierpen als de sleutel om de PNV van de macht te krijgen, en waarvoor ze zeker een belangrijke ministerspost zouden krijgen. PSE en PP hadden samen slechts 37 zetels of 1 tekort voor een meerderheid, vandaar de natte droom van UPyD.

Bij Eusko Alkartasuna verliest Rafael Larreina zijn zetel. Hij was de meest bekende en sympathiekste parlementair van EA.

De PSE (25 zetels) heeft nu, na de definitieve hertelling, met de PP (13 zetels) een volstrekte meerderheid (38 op 75).

Zoals steeds zorgde het systeem D’Hont voor enkele rare sprongen.

Regeringsvorming

Na de verkiezingen van 1 maart won de PNV dan wel stemmen bij, maar de nationalistische partij verloor voor het eerst sinds het einde van de dictatuur, de zekerheid over de ‘functie’ van “Lehendakari”, (regeringsleider van het Baskische Volk). Patxi López, socialist (en afgaande op zijn voornaam, een “Bask”), meende het heft in handen te moeten nemen en opende gesprekken. Niet met de PNV (waarmee ze al eens eerder Baskenland regeerden), maar met de afgevaardigden van de kruistocht tegen het (Baskische) kwaad, de PP.

De PSE kreeg (tijdelijk?) morele steun vanuit de PSOE in Madrid. Vreemd, want eerder diende de PNV in het Spaanse Congres bij te springen om de Regering Zapatero aan voldoende stemmen te helpen om de Spaanse begroting erdoor te krijgen!

Op 21 maart 2009 sprak Iñaki Oyarzábal van de PP uit de biecht: “De PNV had elf dagen geleden de PP ‘om het even welke formule’ van parlementaire samenwerking en van coalitievorming aangeboden.” De PNV zou zelfs zijn ziel verkopen om aan de macht te blijven. Dezelfde politicus wist ook nog dat de PSE aan de PNV de meerderheid van de Baskische ministers had aangeboden, tegenover de enige voorwaarde dat Patxi López Lehendakari zou worden. Dit werd tegengesproken door Leopoldo Ares van de PSE. Antonio Basagoiti reageerde daarop met de mededeling dat de PNV “nog geen enkel voorstel had geformuleerd”! Basagoiti liegt, want het kan gewoon niet waar zijn dat de PNV geen voorstel deed! Deze PP-coryfee deed vóór de verkiezingen alsof hij al Lehendakari was, maar hij verloor heel veel stemmen!

Indien de PP in de Baskische regering terecht zou komen en zodoende invloed zou krijgen op “normalisering” van de toestand in Baskenland, dan is het hek van de dam. In hun verkiezingspropaganda verdedigden de tamboerfascisten steeds “een model van niet-dialoog”! Dus een voortzetting van het geweld.

Bron: W. Hensgen

Voorakkoord: 30 jaar nationalisme gestopt?

Op 26 maart 2009 werd tussen PSE en PP een voorakkoord geloten om de “verandering” in Baskenland gestalte te geven. Het is nu alleen nog wachten op de ratificatie van de uitvoerende organen van beide partijen. Een eerste zichtbaar resultaat van dit akkoord zal de verkiezing zijn van een PP-er als voorzitter van de Kamer van Volksvertegenwoordigers in Vitoria-Gasteiz. Meer dan een zaak van postjes verdelen, heeft deze functie een bijzondere symbolische waarde. De PP heeft decennialang oppositie gevoerd tegen al wat Baskisch was, en nu zullen zij alle Basken moeten vertegenwoordigen. Waar dit op zal uitdraaien, zal de toekomst uitwijzen. Een tweede resultaat zal de verkiezing van Patxi López worden als Lehendakari, en daarvoor is de steun van alle PP-ers nodig Er zijn nog wat hete hangijzers die eerst moeten opgelost worden, o.a. het voorzitterschap van de provincie Araba-Álava, nu voorgezeten door de PNV met externe steun van de PSE. De PP eist nu dat voorzitterschap op. Ook het actieplan (een politiek akkoord) dat samen werd opgesteld, moet nog ondertekend worden, en voor de PSE staan er punten in die lijnrecht staan t.a.v. eerdere beslissingen (o.a. het bij ons gekende “liberté du père de famille”, over de taalkeuze.)

De delegatie van de PSE bestond uit Jesús Eguiguren, Rodolfo Ares, Txarli Prieto, José Antonio Pastor en Iñaki Arriola.

De delegatie van de PP bestond uit Iñaki Oyarzábal, Leopoldo Barreda, Alfonso Alonso, María José Usandizaga en Arantza Quiroga.

Het is nu waarschijnlijk wachten tot volgende week (eind maart, begin april 2009) of er ook werkelijke een regering van "verandering" aan de macht zal komen. Wordt dit werkelijkheid dan zal het alvast geen "verandering" ten goede zijn, toch niet voor de Baskische nationalisten.

Na de definitieve hertelling waarbij ook de stemmen werden meegeteld van emigranten die per briefwisseling vanuit het buitenland konden stemmen, kwam er een verrassend resultaat: EA (*) verliest één van haar twee zetels en die gaat naar de PSE. Ze komen hiervoor niet eens één stem te kort! (0,44 % van een stem!)

Daardoor komt de PSE van Patxi López nu op 25 zetels.

Voorbeschouwing

De kracht van de verandering! Patxi Lehendakari!Alle tegenstanders van de PNV, de Baskische Nationalistische Partij, wilden een “ommekeer”, een “verandering” (el cambio). Ze wilden de PNV van de macht af. De partij kwam na de dictatuur (en na de “overgang” die erop volgde) aan het bewind, en ze zitten er nu nog steeds, al 30 jaar lang. Eigenlijk IS Baskenland de PNV (en omgekeerd). De PNV kan vergeleken worden met de (oude) CVP wat het “kontdraaien” betreft. Ze zijn verbaal tegen de “Ley de Partidos” (die de radicale nationalisten uitsloot), maar ze profiteren wel van de vrijgekomen plaatsen. De PNV onderhandelde steeds met aartsvijand Madrid, en kreeg er wel het een en ander voor in de plaats. Het aantal kiezers liep steeds terug. Maar ditmaal wonnen ze weer en ze bleven met ruime voorsprong de grootste partij van Euskadi (Baskenland zonder Navarra en zonder Noord-Baskenland, het deel dat binnen de Franse staatsgrenzen ligt.)

Maar de overwinning zou wel eens zuur kunnen opbreken. Door het verdwijnen van de radicale Basken uit het parlement (verboden) en het verlies van ex-kartelgenoot EA (nog slechts 1 zetel), hebben de Baskische Nationalisten geen meerderheid meer (totaal 36 zetels op 75). Vooraf werd gedacht dat een coalitie met de “Baskische” Socialisten (correcter is te spreken van socialisten die in Baskenland wonen) het natuurlijke gevolg zou kunnen zijn. Maar plots sloeg de paniek toe, want het succes van de Socialisten deed Patxi López dromen van het presidentschap (Lehendakari)! Maar de PNV zal de Lehendakari nooit afgeven, en dus moest de PSE een coalitie gaan vormen met de PP en met UPyD om die droom te verwezenlijken. Volstrekt onmogelijk?

Hoewel het een ongeschreven wet is dat de partij met het hoogst aantal stemmen (396557 of 38,56% voor de PNV, versus 315893 of 30,71% voor de PSE) de onderhandelingen start, probeert de Socialist Patxi López het laken naar zich toe te trekken. Hij vergat dat hij zich steeds als Bask uitgaf (vandaar zijn voornaam “Patxi”) en begon van meet af aan af te geven op de Lehendakari, Ibarretxe. Zijn progamma bevatte helemaal geen Baskische onderwerpen. “Baskenland zou goed varen met een socialist als Lehendakari”! Er werd enkel gegoocheld met maatregelen om “de crisis te bestrijden”, dezelfde dooddoener als bij ons. Er kwam hiervoor volop steun vanuit de opinie(ver)vormers van de Spaanse pers! Binnen de eigen rode partij werd dan ook beweerd dat niet López, maar Zapatero de verkiezingen in Baskenland gewonnen had! De hoera-socialisten van Patxi deden alsof het bijna ‘technische gelijkspel’ (toch nog 5 zetels verschil) een “formidabele overwinning” was. Er kwam een veto tegen de voorspelde, en door Madrid gewenste, coalitie met de PNV.

Op 3 maart 2009 verscheen Patxi plots voor de pers met een Ikurriña-pin in zijn revers. Achter hem stond enkel deze vlag. “Le nouveau Lehendakari est (un) arrivé”! Vanuit Madrid kwam, richting PNV, de vraag van Zapatero om fairplay. Men vroeg de Baskische Nationalistische Partij om het te aanvaarden, indien ze in de oppositie terecht zouden komen!

Het is nu al voorspelbaar dat het met Patxi López als Lehendakari tot een destabilisatie zal komen, vol krakeel en veel gekraak…