ETA staakt het vuren. Terug een slag in het water?
Het zat er aan te komen. De kranten stonden de laatste weken en dagen bol van speculaties en verwachtingen.
03 september 2010
Op 3 september maken de kranten gewag van een routeplan dat Izquierda Abertzale heeft uitgestippeld. Dat plan houdt een vredesproces in dat zou moeten ingeleid worden door een permanent staakt-het-vuren onder internationale controle, een onderhandelingstafel met alle politieke partijen en de afschaffing van de onwettelijkheid van politieke partijen en van de heersende repressie. In het plan wordt ook eerherstel en verzoening voorzien voor alle slachtoffers. Het plan is getiteld: “Acuerdo sobre las condiciones mínimas y suficientes para el desarrollo del proceso democrático” (Akkoord over voldoende minimumvoorwaarden om tot een democratisch proces te komen). Het plan verzet zich tegen geweld, van welke kant ze ook moge komen, en tegen het gebruik van dwangmaatregelen door de Staat om de onderhandelingen te beïnvloeden.
05 september 2010
ETA heeft in een videoboodschap, die bezorgd werd bij de Britse omroep BBC en bij de Baskische krant Gara, aangekondigd dat het zijn geweld staakt om een "democratisch proces" in gang te zetten in Spanje. Dat meldt de BBC die de exclusieve video naar buiten bracht. In de video verklaren ETA-leden dat ze al enkele maanden geleden beslist hadden om geen "gewapende acties" meer te ondernemen en dat ze alle politieke, sociale en syndicale actoren willen oproepen om beslissende stappen te zetten naar een nieuw tijdperk.
ETA doet ook een oproep tot de internationale gemeenschap, die ze vooraf van hun beslissing hadden verwittigd, om deel te nemen aan het proces om tot een duurzame, rechtvaardige en democratische oplossing te komen in dit specifieke politieke conflict.
Op de video hebben drie militanten van ETA, met bedekte gezichten, plaats genomen voor het anagram van de organisatie en voor de symbolische vlaggen van Euskal Herria. Een van hen, een vrouw, las het communiqué voor.
Het communiqué
"Euskadi Ta Askatasuna, Baskische socialistische revolutionaire organisatie voor de nationale bevrijding, wil aan het Baskische volk de beslissing en de beschouwing van de organisatie ter kennis stellen door middel van voorliggende verklaring.
Het is al meer dan 50 jaar geleden dat ETA zich voor onze burgers organiseerde om een halt toe te roepen aan de woeste strategie van negatie en destructie van het Baskische Volk. Met de wapens in de hand heeft ETA zijn uiterste best gedaan in de strijd ten gunste van de vrijheid. Sindsdien hebben honderden mannen en vrouwen hun verwachting, hun illusie, hun droom, hun hoop en hun passie toevertrouwd aan de organisatie, door het beste van zichzelf te geven. Gewone burgers hebben zich van generatie op generatie, van diverse afkomst, verenigd voor eenzelfde objectief: Baskenland en Vrijheid.
De strijd voor een vrij Baskisch Volk is, niettegenstaande vele moeilijkheden, altijd onze leidraad geweest, en deze verantwoordelijkheid willen wij blijven nemen. Met nederigheid, maar met vastberadenheid, en met de ambitie om te winnen. Het Baskische volk verdient dit.
Na de politieke hervorming die volgde op het Franquisme, een hervorming die de negatie van ons volk bleef bestendigen en terwijl andere zich onderdompelden in een autonomiegedachte, handelde ETA met verantwoordelijkheid door eerst de totale breuk met dat nefast Franquisme te eisen en later door verzet te plegen tegen alle pogingen en aanvallen om ons te assimileren in het “Espaňa grande”.
ETA, en over het algemeen ook Izquierda Abertzale, heeft steeds volhardt in de strijd. De prijs die ze daarvoor heeft betaald, is niet gering: foltering, jarenlange celstraf, verbanning en zelfs de dood. Maar deze harde strijd is er in geslaagd het Baskische Volk levendig te houden, en heeft de optie tot opbouw van een toekomst in vrijheid in stand gehouden. Wij hebben kunnen aantonen dat een onvoldragen statuut van autonomie een te kale weg was om de wensen van de Baskische burgers in te lossen. Wij hebben kunnen aantonen dat een onvoldragen statuut van autonomie niet meer is dan een instrument waarbij steeds de foute aanpak van verdeel en heers voorop stond, met het uiteen rijten van Baskenland als gevolg. En wij hebben, een voor een, de maatregelen kunnen overstijgen die erop gericht waren om onze vrijheid te neutraliseren.
Een van de beslommeringen van ETA is altijd geweest om nieuwe scenario's te lanceren in de strijd ten gunste van het Baskische Volk. ETA kan prat gaan op vele voorstellen en initiatieven tot samenwerking, alsook op bijdragen om het politieke conflict op een democratische manier op te lossen. Van Txiberta tot Lizarra-Garazi, over Bergara. Van Alternativa KAS tot Alternativa Democrática. Deze voorstellen, initiatieven en bijdragen waren noodzakelijk omdat wij begrepen hadden dat de opbouw van Euskal Herria een collectieve aanpak vereiste, boven alle persoonlijke belangen verheven.
De laatste maanden bevindt Baskenland zich op een belangrijk kruispunt. De jarenlange strijd heeft nieuwe politieke voorwaarden geschapen. De autonomiegedachte is uitgeput en dus is het uur voor het Baskenland geslagen om een politieke verandering door te voeren. Het ogenblik is aangebroken om Euskal Herria op te bouwen binnen een democratisch kader, de wens volgend van een meerderheid van de Baskische bevolking. De Spaanse Staat is zich hiervan terdege bewust: Euskal Herria opteert voor onafhankelijkheid. Daarom wordt het fascistische offensief heviger en heviger. Zij willen dat die voorwaarden voor politieke verandering wegrotten in de radeloosheid van een blokkering. Zij doen er alles aan om het politieke debat te omzeilen en zodoende een democratische oplossing te verhinderen. Zij verdrinken de wil van het volk in een uitzonderingstoestand. Dat is de beschouwing, de oproep die ETA wil verspreiden. Het wordt hoog tijd om de verantwoordelijkheden te bundelen en noodzakelijke stappen vooruit te zetten.
De Baskische actoren, het Baskische Volk moet op die toestand reageren met verantwoordelijkheid en met spoed ten aanzien van:
het onafhankelijkheidsproces
de voorwaarden om tot een democratisch proces te komen
de repressie en de verdediging van onze burgerlijke en politieke rechten
Een politieke verandering is mogelijk. De weg ernaartoe is niet kort. De weg naar de vrijheid moet stap voor stap bewandeld worden, maar met de nodige flexibiliteit. We zullen er natuurlijk moeten voor strijden en de nodige kracht opbrengen om dat doel te bereiken. Zonder confrontatie is het niet mogelijk de negatie van ons volk en de bekrompenheid van de staat te overstijgen. Deze kracht ligt in de uitgestoken die ETA al altijd heeft aangereikt.
ETA bevestigt opnieuw de verbintenis om tot een democratische oplossing te komen door middel van dialoog en onderhandeling met het oog op een vrij en democratisch besluit om zelf over onze toekomst te beslissen. Als de Spaanse regering de nodige wil aan de dag legt, is ETA bereid, vandaag zowel als gisteren, om een akkoord te sluiten over de minimale voorwaarden om een democratisch proces op te starten. Deze verbintenis hebben wij ook aan de internationale gemeenschap meegedeeld. Aan hen doen wij de oproep om met verantwoordelijkheid te reageren op de wil en de verbintenis van ETA door deel te nemen aan de werkzaamheden die moeten leiden tot een duurzame, rechtvaardige en democratische oplossing voor dit specifieke politieke conflict.
ETA laat daarom weten dat wij sinds enkele maanden beslist hebben om geen gewapende acties meer uit te voeren. ETA onderstreept de oproep tot het opnemen van verantwoordelijkheid ten aanzien van de Baskische politieke, sociale en syndicale actoren. Om tot het scenario van een democratisch proces te komen, is het noodzakelijk om als volk vastberaden stappen te zetten. Dat democratisch proces moet als resultaat uitmonden in “la Palabra al Pueblo” (het woord is aan het volk). Opdat de rechten van het Baskische Volk zouden erkend en gewaarborgd worden als de poort naar een waarachtige oplossing van het conflict wordt opengesteld.
Om te besluiten, doen wij een oproep aan Baskische burgers om zich in te schrijven in die strijd. Ieder in zijn eigen omgeving, volgens zijn eigen mogelijkheden, zodat wij gezamenlijk met onze druppels de rivier zozeer kunnen doen wassen dat de muur van negatie overspoeld wordt en doorbroken. Zodat wij onomkeerbare stappen kunnen zetten op weg naar de vrijheid”.
¡Viva el País Vasco! ¡Viva el País Vasco socialista! ¡Hasta conseguir la independencia y el socialismo!
En el País Vasco, setiembre de 2010
Euskadi Ta Askatasuna, E.T.A"
Terug een slag in het water?
Ik stel die vraag omdat alle vorige staakt-het-vuren faliekant zijn afgelopen en vooral omdat de diverse regeringen daardoor de verantwoordelijkheid niet meer willen opnemen. Het Baskische Conflict legt hen geen windeieren en de repressie is nog altijd een serieuze electorale troef.
A. Vorige staakt-het-vuren
Een paar dagen na 23-F in 1981 kondigt ETA een reëel staakt-het-vuren aan gedurende 1 jaar, uiteindelijk verlengd tot augustus 1982.
In het kader van de vredesonderhandeling te Algiers, met schuchtere start in 1987, weigert ETA een staakt-het-vuren door de regering gevraagd, hoewel de organisatie in januari 1988 wel toehapt en gedurende 60 dagen de wapens neerlegt. De officiële gesprekken zijn eigenlijk pas van start gegaan op 14 januari 1989, naar aanleiding van een nieuwe wapenstilstand gedurende 15 dagen, aangekondigd door ETA op 8 januari 1989. De definitieve breuk kwam er op 3 april 1989 en op 7 april 1989 hervatte ETA zijn aanslagen.
In december 1991 kondigt ETA opnieuw een wapenbestand af voor 2 maanden om de dialoog onder bepaalde voorwaarden terug op te starten.
In 1992 volgt een nieuw aanbod na de val van Bidart.
Na de intrede van de PP in de regering in 1996 en terwijl José Antonio Ortega Lara gegijzeld bleef, volgt opnieuw een aanbod.
In november 1997 kondigt ETA aan dat zij alle voorziene acties op het “frente de las cárceles” (aanslagen gericht op het dichter bij huis brengen van hun gevangenen) opschort. Een staakt-het-vuren van eerder beperkte omvang.
In 1998, vier dagen na de ondertekening van de “Declaración de Lizarra” kondigt ETA voor de eerste maal in zijn geschiedenis een wapenbestand af: "unilateral" en "indefinido" (eenzijdig en van onbepaalde duur). De regering is bereid tot dialoog in 1999, maar op het einde van het jaar, in december houdt ETA het voor bekeken omdat de dialoog te lang geblokkeerd werd. Een bestand van meer dan 14 maanden was ten einde en in januari 2000 hervatte ETA de strijd.
In februari 2004 decreteert ETA het stopzetten van alle geweld in Catalunya. Ook hier een staakt-het-vuren van eerder beperkte omvang.
In juni 2005 volgt een communiqué waarbij het stopzetten van aanslagen tegen verkozenen van politieke partijen wordt aangekondigd.
Op 22 maart 2006 volgt de aankondiging van een permanent wapenbestand dat op 5 juni 2007 wordt verbroken.
B. Reacties op de aankondiging
Alle communiqués van ETA zijn nogal bombastisch en mysterieus. Dat opent natuurlijk de weg tot verschillende interpretaties. Ook nu staan de kranten bol van commentaren, gaande van voorzichtig goedkeuren tot wantrouwen. Naast Izquierda Abertzale die opgezet is met de aankondiging, valt de meest en enige optimistische noot te noteren bij Aralar: “Het is een positieve en belangrijke boodschap, maar wij roepen de organisatie op om een definitief einde van de gewapende strijd aan te kondigen.
De PNV tapt uit een ander vat: “Gelukkig is het communiqué geen bedreiging of een opeising van een aanslag, maar de aankondiging is niet wat de Baskische gemeenschap van ETA verwacht”.
De PP tapt zoals altijd uit hetzelfde vat: “Het communiqué is een louter strategische zet in het vooruitzicht van de verkiezingen van volgend jaar. Het is zand in de ogen strooien en daar trappen wij niet in. Het wordt pas interessant als de bende volledig is uitgeroeid”.
De Baskische regering, bij monde van Lehendakari, ziet geen significatieve voortuitgang in de aankondiging. “Het aanbod is onvoldoende”.
Minister Ares van de Baskische regering (voor wie het niet weet, Ares is de mythologische god van de oorlog): “Het communiqué is onvoldoende, tweeslachtig, dubbelzinnig en frauduleus. Onze veiligheidstroepen zijn alvast niet in wapenstilstand”.
De Spaanse centrale regering vertrouwt de zaak van geen kanten en zal de videoboodschap verder analyseren.
Inga Rosinska, woordvoerdster van de voorzitter van het Europese Parlement: “Het is een positieve boodschap die kan bijdragen tot vrede en stabiliteit, maar er moet nog heel wat werk verzet worden”. De Europese Commissie beschouwd de aankondiging van ETA als hoopvol en verklaart de toestand van nabij te volgen.
Gerry Adams (Sinn Fein): “Het is een veelbetekenende boodschap die een einde kan stellen aan het jarenlange conflict. Van vitaal belang is dat de Spaanse regering nu positief reageert en de gelegenheid benut om een vredesproces op stapel te zetten”.
Wat mij betreft, komt de meest waardevolle reactie van de Zuid-Afrikaan Brian Currin, mensenrechtenadvocaat en bemiddelaar in het conflict. Zijn oordeel is verhelderend: “Deze aankondiging heeft een historische draagwijdte, niet zozeer omwille van het staakt-het-vuren zelf, maar wel omwille van het feit dat het besluit om geen gewapende acties meer te ondernemen unilateraal is en onvoorwaardelijk. Het is een antwoord op de de oproep van politieke leiders van Izquierda Abertzale (zie 3 september 2010) en vooral een antwoord op de wil van het Baskische volk. Het is voor mij een overwinning van de politiek en van de democratie. Hoewel ETA geen permanent wapenbestand heeft afgekondigd, zegt ETA wel dat het ogenblik aangebroken is om te bouwen aan Baskenland in een democratisch kader, de wil van de meerderheid van de bevolking respecterend. Dat en dat alleen moet gelezen worden als context. De verbintenis om zich in te schrijven in de “Mitchellprincipes” zegt veel”.
Toch kan er opgemerkt worden dat er ook positieve reacties zijn, en niet van de minste. Waarom vraag ik mij dan af of het geen slag in het water is? Over het antwoord hierop heb ik geen twijfels: de bal ligt in het kamp van de regering, en die regering heeft al contact opgenomen met de ultra's van de Partido Popular die electoraal overleven op het bloed van de slachtoffers en van geen enkele dialoog willen weten. De angsthazen van de socialistische partij kruipen al jaren voor de dictaten van de PP, toch voor wat zij dat ene terrorisme noemen. Een andere terrorisme (staatsterrorisme) kennen ze niet.
C. Wat wil de Spaanse regering nu eigenlijk?
De socialisten uit de Spaanse regering en hun spitsbroeders uit de Baskische regering eisen dat ETA zichzelf opheft. Zij hebben geen boodschap meer aan wapenbestanden. Nochtans verzekert de journalist van de BBC Clive Mirie: “Zij hebben ons (de BBC) willen aantonen dat dit staakt-het-vuren anders is dan alle voorgaande. De voorgaande bestanden hebben zij gebroken en zijn teruggekeerd naar het geweld. Nu hebben wij de indruk dat dit communiqué geloofwaardiger is”.
Maar de kern van de zaak is niet ETA. Alle actoren zouden moeten erkennen dat dit conflict er een is dat ETA overstijgt. Met andere woorden, als ETA ophoudt te bestaan, dan is het conflict bijlange nog niet opgelost. Het conflict in Euskal Herria is niet ETA. ETA is een gevolg van het conflict. Het geweld is een klein onderdeeltje van een veel groter conflict, een veel ouder conflict, een veel moeilijker conflict, en dat staat mijlenver verwijderd van een definitieve ontwapening.
De Spaanse regering wil die luis (ETA) in de pels uitroeien en gewoon overgaan tot de orde van de dag. Snappen zij dan niet wat het werkelijke probleem is? De vorming van een eigen staat.
Erik Faucompret, hoogleraar internationale betrekkingen en internationaal recht aan de Universiteit Antwerpen, zegt hierover het volgende:
“Volkenrechtelijk moet een staat voldoen aan drie criteria: er moet een volk zijn, een grondgebied en een regering die daarover gezag uitoefent. Baskenland voldoet moeiteloos aan die criteria. Soms voegt men een vierde criterium toe: een staat moet kunnen deelnemen aan de internationale betrekkingen. Een voldoende aantal landen moet de nieuwe staat erkennen opdat die kan worden beschouwd als volwaardig lid van de internationale samenleving.
Maar over dat criterium heerst onenigheid: men kan de deelname aan de internationale samenleving ook veeleer beschouwen als een gevolg van diplomatieke erkenning dan als een voorwaarde. Of een staat een andere staat diplomatiek erkent, is veel meer een politieke dan een volkenrechtelijke kwestie (zie b.v. de niet-erkenning van Spanje van de nieuwe staat Kosovo)”.
18 september 2010
Op 18 september 2010 verspreidt ETA een tweede communiqué in twee weken tijd, gericht aan de internationale gemeenschap waarin de organisatie in zee wil gaan met de internationale gemeenschap en meer bepaald met de ondertekenaars van de “Verklaring van Brussel”.
10 januari 2011
ETA heeft op 10 januari 2011 via een videoboodschap, daterend van 8 januari 2011, aan de krant “Gara” het besluit bekend gemaakt om een “permanent” en ”internationaal controleerbaar” staakt-het-vuren af te kondigen, “algemeen van karakter”. ETA spreekt van een solide belofte in functie van een definitieve oplossing via een vredesproces en van het einde van de gewapende confrontatie. Zij alluderen hiermee naar de “Verklaring van Brussel” en naar het “Akkoord van Gernika”.
12 juli 2011
Zes maanden na de aankondiging van het permanent, alomvattend en verifieerbaar staakt-het-vuren, geeft ETA aan de Baskische samenleving in een communiqué haar reflectie weer op de huidige politieke situatie en op het "significant momentum” waarin Euskal Herria zich op dit moment bevindt.
In een verklaring gestuurd naar de kranten Gara en Berria, analyseert ETA de 'repressieve strategie en vergrendeling" van de Spaanse en Franse staat (die nog steeds voortduren) en evalueert veel van de zaken die gebeurd zijn in de afgelopen jaren, vooral sinds het begin van het diepgaand debat ontwikkeld door Izquierda Abertzale ten aanzien van de te volgen weg naar een geweldloze samenleving.
ETA vermeldt ook het succes van de provinciale en gemeentelijke verkiezingen van 22 mei 2011, dat aantoont dat "Euskal Herria de politieke en ideologische strijd tegen de illegaliteit heeft gewonnen". Dat succes heeft aangetoond dat er een nieuw tijdperk is aangebroken.
ETA is er volledig van overtuigd dat een scenario van vrede en vrijheid in Euskal Herria in het verschiet ligt, en verklaart zich beschikbaar om zich in dat scenario te verdiepen. In die zin roept ETA alle betrokkenen (dus ook de eigen militanten) op om te werken aan een oplossing voor dialoog en onderhandeling.
01 oktober 2011
Nauwelijks 3 dagen nadat in Bilbao een groep van 5 internationaal erkende experts (Comisión Internacional de Verificación) aangekondigd hadden om het permanent, algemeen en verifieerbaar staakt-het-vuren van ETA (10 januari 2011) daadwerkelijk te verifiëren, stuurde ETA op 1 oktober 2011 een communiqué naar de kranten GARA en BERRIA waarin gemeld werd dat zij zich akkoord verklaarden met het initiatief en ten volle zouden medewerken.
20 oktober 2011
Amper 3 dagen na de “Verklaring van Aiete” laat de Baskische afscheidingsbeweging op 20 oktober 2011 via een communiqué weten dat de gewapende strijd voor een onafhankelijk Baskenland definitief beëindigt wordt.
ETA maakte het besluit de wapens neer te leggen bekend in de Baskische krant Gara. ETA kondigde op 10 januari 2011 al een permanent staakt-het-vuren af, maar had tot dusver de gewapende strijd nog niet opgegeven.
"ETA heeft besloten definitief de gewapende activiteiten te beëindigen", besluit de organisatie in haar communiqué. "ETA roept de Franse en Spaanse regeringen op een proces van een directe dialoog op te starten met als doel het oplossen van de consequenties van het conflict."
Uit de verklaring (in het Engels) is niet duidelijk op te maken wat er met de wapenvoorraad zal gebeuren. De organisatie gaat ook niet in op de vraag zichzelf op te heffen.
Translated by GARA
ETA's DECLARATION
With this declaration, Euskadi Ta Askatasuna, the Basque socialist revolutionary organization for national liberation, wishes to give news of its decision:
ETA considers that the International Conference that has recently taken place in the Basque Country is an initiative of enormous significance. The agreed resolution includes all the elements for an integral solution of the conflict, and it has attained the support of a wide spectrum of the Basque society and the international community.
A new political time is emerging in the Basque Country. We have a historical opportunity to find a just and democratic solution for the centuries-old political conflict. Dialogue and agreement should outline the new cycle, over violence and repression. The recognition of the Basque Country and the respect for the will of the people should prevail over imposition. This has not been an easy journey. The cruelty of the fight has taken away the lives of many comrades. Many others are still suffering in prison and in exile – to them we give our recognition and deepest tribute.
From here onwards, the journey is not going to be easy either. Facing the imposition that still exists, every step, every achievement, will be the result of the effort and fight of Basque citizens. During these years the Basque Country has accumulated the necessary experience and strength to address this path and it also has the determination for doing it. It is time to look at the future with hope. It is also time to act with responsibility and courage.
Therefore, ETA has decided the definitive cease of its armed activity. ETA calls upon the Spanish and French governments to open a process of direct dialogue with the aim of addressing the resolution of the consequences of the conflict and, thus, to overcome the armed confrontation. Through this historical declaration ETA shows its clear, solid and definitive commitment.
Lastly, ETA calls upon the Basque society to commit with this process of solutions until we build a context of freedom and peace.
GORA EUSKAL HERRIA ASKATUTA! GORA EUSKAL HERRIA SOZIALISTA! JO TA KE
INDEPENDENTZIA ETA SOZIALISMOA LORTU ARTE!
Basque Country, 20th October 2011
Euskadi Ta Askatasuna
E.T.A.
11 november 2011
Euskadi ta Askatasuna zal nooit meer een bedreiging vormen voor het beslissende politieke proces
Op 20 oktober 2011 had ETA al via een communiqué laten weten dat ze de gewapende strijd voor een onafhankelijk Baskenland definitief beëindigd had: "ETA heeft besloten definitief de gewapende activiteiten te beëindigen en roept de Franse en Spaanse regeringen op een proces van een directe dialoog op te starten met als doel het oplossen van de consequenties van het conflict."
De Spaanse regering had hierop laten weten dat ze pas wilde praten als ETA zichzelf ontwapende en de wapens inleverde. Hiervoor lag een argwaan aan de basis die was ingegeven door de ervaring dat ETA bestanden in het verleden altijd gebruikte om zich militair en organisatorisch te reorganiseren en zich te versterken. Om vervolgens toch steeds weer de wapens op te nemen. Dit keer lijkt de situatie anders. ETA laat op 11 november 2011 weten dat de ontwapening op de agenda staat. Dat laat een woordvoerder van de organisatie in een interview met de Baskische krant Gara weten. Deze aankondiging is niet het gevolg van het feit dat ETA verslagen is, zoals de Spaanse regering ons dit strategisch wil laten geloven, maar wel van een langdurige reflexie en van een gewijzigde politieke toestand.