Internationalisering van het conflict
De laatste 14 dagen van oktober is de strategie van de internationalisering van het vredesproces ingezet. Volgens Zapatero is dit de tweede fase uit zijn draaiboek om het conflict op te lossen. De eerste fase leidde tot het uitroepen van het staakt-het-vuren.
Ook Batasuna was en is voorstander van die internationalisering.
Een paar dagen voor het debat in het Europees Parlement over de resolutie tot steun aan het vredesproces (25 oktober 2006), heeft Zapatero zijn vriend Javier Solana (hoogste verantwoordelijke in de EU voor Buitenlandse- en Veiligheidspolitiek) belast met een speciale opdracht. De opdracht bestaat er in experts rondom zich te verzamelen die het karakter van de onderhandelingen moeten versterken, beschermen en onomkeerbaar maken. Zij worden de nieuwe bemiddelaars tussen regering en ETA. Tussen die experts zouden professoren, sociologen en zelfs een ex-militair met heel hoge graad zitten. Allemaal met bemiddelingservaring in het ontmijnen van internationale conflicten, zoals het Koerdisch probleem, Joegoslavië , Midden-Oosten. Hun taak is onbezoldigd en zij werden gewaarschuwd dat van zohaast een naam bekend raakte, deze persoon moet opstappen. Het resultaat van deze tweede fase moet de volgende zijn. De regering verwacht van ETA een publieke verklaring waarin de gewapende organisatie “onomkeerbaar” (irreversible) afziet van elk wapengebruik. Dus niet “permanent” zoals in het communiqué over het staakt-het-vuren, maar “onomkeerbaar”.
De derde fase zou, zoals nu reeds gepland, een publieke verklaring van de premier inhouden waarbij hij officieel de start van de onderhandelingen ETA-regering en de technische contacten voor gevangenen en voortvluchtige aankondigt.
Het debat in het Europese Parlement is niet alleen een louter initiatief van de socialistische fractie, maar ook een strategische beslissing van de regering in Madrid om het conflict te internationaliseren. Om de druk op de ketel te houden (posities innemen), werd twee dagen voor het debat een massale inval op de Herriko Tabernak uitgevoerd. Hiermee wil het Hooggerechtshof aantonen dat Batasuna nog altijd illegaal is. En dan zitten we terug bij een probleem: de andere partijen bezweren Batasuna volgens de grondwet te ageren, Batasuna verwijt de andere partijen dat de “vervuiler” (diezelfde partijen die B onwettig verklaarden) zelf het probleem moet oplossen.
ETA in Straatsburg
Het is een publiek geheim dat ETA een de ene kant, en Batasuna aan de andere kant al jaren proberen om steun te krijgen van de internationale gemeenschap. Hun objectief is de ware toedracht van de gewapende strijd te verklaren. De echte redenen voor de aanslagen in de openbaarheid te brengen: een 40 jaar durende onmenselijke repressie en het halsstarrig weigeren van Zelfbeschikking. De media keek, om het eufemistisch uit te drukken, de andere kant op. De boodschapper werd de crimineel genoemd. Totaal in isolatie gedrongen, kregen zij gelukkig steun van nationalisten uit Europa, vanuit Vlaanderen over Schotland en Ierland, vanuit Catalunya over Bretagne en Corsica. Zij werden ontvangen in Genève en New York. Zij werden gesteund door intellectuelen als Saramago, Nobelprijswinnaars als Pérez Esquivel, ex-regeringsleiders als Mario Soares en Cossiga. Zelfs het Vaticaan, in tegenspraak met de verklaringen van de Conferencia Episcopal Española, steunde de vredesonderhandelingen.
Tot voor kort beschouwde Europa het conflict tussen Spanje en ETA als een interne, binnenlandse aangelegenheid. Vandaag, 25.10.2006, omstreeks 12.30 u, is daar verandering in gekomen.
Tijdens een woelige zitting van het Europees Parlement werden 2 resoluties ter stemming voorgelegd: een resolutie van de PP, en een resolutie van de socialisten.
De resolutie van de PP die de steun aan het vredesproces wilde verhinderen, werd verworpen 322 stemmen voor, 203 stemmen tegen en 31 onthoudingen.
De resolutie van de socialisten die het vredesproces wel wilden steunen, werd goedgekeurd met 321 stemmen voor, 311 stemmen tegen en 24 onthoudingen. Kort samengevat luidt de resolutie als volgt: “Steun aan de strijd tegen het terrorisme aan de ene kant, en steun aan het initiatief tot vrede (onderhandelen met ETA) aan de andere kant”.
Niettegenstaande een ontluisterende campagne van de PP, met leugenachtige en bedrieglijke argumenten tegen de resolutie, wordt het conflict nu internationaal als politiek probleem erkend. Om toch nog de steun van de PP te verkrijgen, waren de socialisten zelfs bereid de tekst als volgt aan te passen: “vredesproces” vervangen door “vredesinitiatief”. Dat was voor de populisten niet voldoende.
ETA: voorwaardelijke tweede kans
In de ochtendeditie (04.11.2006) van de krant Gara staat te lezen:
Het centrum Henry Dunant - Het staakt-het-vuren
"ETA stelt de crisis vast in het vredesproces en kondigt een nieuwe inspanning aan"
In het nummer 111 van ZUTABE, het propagandablad van ETA verschenen eind oktober 2006, kondigt ETA een nieuwe inspanning aan om uit de blokkeringfase en crisisfase te komen. Er is nu genoeg kostbare tijd verloren met niet het geringste resultaat. Integendeel, de agressie tegen het Baskische volk blijft in alle hevigheid voortwoekeren. ETA koppelt aan de vernieuwde inspanning twee voorwaarden: de regering moet het compromis naleven waarin zij beloofd heeft de repressie en de aanvallen te laten varen en ten tweede moet zij zich ondubbelzinnig uitspreken over het respecteren van het resultaat van het proces, m.a.w. de wil van de Baskische burgers eerbiedigen.
ETA verklaart letterlijk:
“El compromiso de ETA es claro. Tiene la firme voluntad de dar una salida democrática al conflicto mediante la negociación. Pero, con la misma firmeza, decimos que ETA no aceptará que el Gobierno español utilice tácticamente el proceso para imponer un nuevo fraude a Euskal Herria y mantener la situación de opresión sobre nuestro pueblo. Lo hemos dicho claramente: si continúan esos ataques a Euskal Herria, ETA responderá”.
De belofte van ETA is duidelijk. Wij zijn vastberaden in onze overtuiging, om een democratische uitweg te zoeken voor het conflict op basis van onderhandelingen.
Maar, met diezelfde vastberadenheid verklaren wij ook dat ETA nooit zal aanvaarden dat de Spaanse regering het proces tactisch misbruikt om een nieuwe fraude aan Euskal Herria op te leggen of om de verdrukking van ons volk te handhaven. Wij hebben het heel duidelijk gezegd, als de aanvallen op Euskal Herria voortduren, dan zal ETA antwoorden.
Bij elk van de bijeenkomsten met beide partijen heeft het Centrum HD een akte opgesteld over de thema’s die behandeld werden. Die akte, waar punt voor punt de behandelende items genotuleerd werden, moest dan op het einde van iedere bijeenkomst ondertekend worden door beide partijen. Daarna werden de aktes in een geheime kluis opgeborgen en werden er geen kopieën aan de partijen verstrekt. Het plaatsen van een handtekening was een signaal van vertrouwen over de overeengekomen beslissingen en gaf de akte een plechtig karakter.
Die werkwijze werd opgesteld om eventuele druk van de betrokken partijen, ten opzichte van elkaar, te vermijden, en om de mogelijkheid te hebben verder te onderhandelen zonder inmenging van om het even wie (wel denkt men hardop aan inlichtingendiensten). Op die manier kan ook ETA niet met documenten zwaaien (en omgekeerd), want dan kan gewezen worden op het ontbreken van een handtekening.
Het is merkwaardig dat bij de laatste communiqués van ETA veel gesproken wordt over het niet naleven van compromissen en afspraken, maar dat dit nooit gestaafd werd met een document.
Discretie is dus de “core business” van het Centrum HD. De algemene raad die voorgezeten wordt door een ex-diplomaat, Sir Michael Aaranson, staat in voor de logistiek van het proces, de voorbereidingen van de ontmoetingen, het verstrekken van vliegtuigbiljetten en visa.
Wat evenwel het belangrijkste is wat we moeten onthouden, is dat het Centum HD nooit die opdracht zou aanvaard hebben als niet de uitdrukkelijke en evidentie wil aanwezig was bij beide partijen (dus ook bij ETA), en als er weinig kans op slagen was.
De dagelijkse wederzijdse verwijten, het straatgeweld, de vermoedelijke roof door ETA van wapens in Vauvert in oktober 2006, de communiqués aan beide kanten, zijn eigenlijk drukkingsmiddelen in de marge. De eigenlijke beslissing zal, in wederzijds overleg, genomen worden in het Centrum HD.
De humanitaire organisatie “Henry Dunant-Center for Humanitarian Dialogue (HD Center)”, gevestigd te Genève, heeft de opdracht op zich genomen om als tussenpersoon, bemiddelaar te fungeren tussen de regering Zapatero en ETA.
