Egunkaria

Overigens zit Baskenland geen dag zonder Baskischtalige krant. De dag na de sluiting van Egunkaria verschijnt Egunero, gemaakt door de arbeiders van Egunkaria. De oplage stijgt binnen enkele dagen tot maar liefst honderdduizend exemplaren.

Maandag, 24 februari 2003, blijkt dat de één van de gearresteerden, Zubiria sinds zaterdag in het ziekenhuis ligt, volgens de Spaanse media in verband te brengen met maagklachten. Maar in het ziekenhuis zou Zubiria geprobeerd hebben zelfmoord te plegen. De vrouw van Zubiria mag haar man niet bezoeken omdat hij nog steeds in incomunicado-detentie wordt gehouden. Het enige wat zij te horen krijgt over de toestand van haar man, is dat hij nog leeft. De angstige voorgevoelens van velen worden een dag later bewaarheid als vijf van de tien gearresteerden op borgtocht worden vrijgelaten. De directeur van Egunkaria, Matxelo Otamendi verklaart direct na zijn vrijlating te zijn gemarteld door de Guardia Civil. Hij werd verstikt door middel van een plastic zak (een martelmethode die bekend staat als "la Bolsa") en moest naakt tot uitputting toe oefeningen doen, waarbij hij werd geslagen en geschopt. Ook werd hem verteld dat de erepresident van Egunkaria, Ugalde, zou zijn omgekomen tijdens de huiszoeking. Als later de vijf mensen die niet zijn vrijgelaten met hun advocaat mogen spreken, blijkt dat zij op vergelijkbare wijze gemarteld zijn.

De toestand van Zubiria en de verklaring van Otamendi, beiden alom gerespecteerd voor hun werk voor de Baskische taal, doen een golf van verontwaardiging door Baskenland gaan. Partijen als de PNV, EA, Batasuna en IU eisen onmiddellijke opheldering. De Spaanse minister van justitie, Acebes, blijkt minder geschokt. Hij laat onmiddellijk onderzoeken of degenen die klagen over de martelingen, vervolgd kunnen worden wegens leugens. Acebes komt met het oude verhaal op de proppen dat het aangifte doen van martelingen een ETA-tactiek is die ook in het ETA-handboek vermeld staat. Dit ETA-handboek is eigenlijk een folder van de mensenrechtenorganisatie Gestoras Pro-Amnistia waarin mensen wordt gevraagd aangifte te doen als ze gemarteld zijn. Otamnedi verklaart enige dagen later tegen Gara dat de Guardia Civil hem bedreigd had om niets te verklaren over zijn behandeling: "De Guardia Civil zei tegen me dat we elkaar nog wel tegen zullen komen, dat het leven lang is. Maar ik zei tegen mezelf, als ik dit niet aanklaag, ga ik weg uit mijn land." Uiteindelijk roept ook de Baskische president, Ibarretxe, op tot heropening van Egunkaria en de onmiddellijke vrijlating van Zubiria. Ook kondigt de Baskische regering aan dat ze in de toekomst subsidie zullen blijven geven aan Egunkaria en dat ze zullen adverteren in Egunero. Ook de grootste partij van Catalonia, CiU, geeft aan in de toekomst in Egunero te zullen adverteren. De PP eist een strafrechtelijk onderzoek tegen de instanties die in het "ETA-pamflet" adverteren.

In een verklaring verklaart de woordvoerder van Batasuna, Arnaldo Otegi, dat de enige motor van de totalitaire en neofascistische staat Spanje, de haat tegen Baskenland is. En hij stelt de Spaanse koning als eindverantwoordelijke van de martelpraktijken. Dit komt hem prompt op een strafrechtelijk onderzoek te staan. Volgens het Spaanse OM kan Otegi voor zijn uitlatingen twee jaar gevangenisstraf krijgen. Otegi reageert daarop met de mededeling dat hij alleen maar hardop zegt wat de meeste Basken denken.

In de beschikking van rechter Del Olmo, waarin hij de gevangenhouding van vijf van de gearresteerden beveelt, staan ook de gronden van de voorlopige sluiting van Egunkaria. Dat Egunkaria onderdeel van ETA zou vormen wordt gebaseerd op documenten die al in het begin van de jaren negentig in beslag zijn genomen bij ETA-verdachten. Uit de documenten zou blijken dat de krant de doelen van ETA zou bevorderen. Een deel van de documenten werd vijf jaar geleden al gebruikt als argument voor de sluiting van de Baskische krant Egin. Nog sterker van een codeletter (de P) waaraan wordt gerefereerd in een van de documenten werd vijf jaar geleden nog gezegd dat die voor Egin staat. Met dezelfde letter zou nu Egunkaria worden bedoeld. De documenten zijn besprekingen van de actualiteiten in de jaren negentig, waaronder het oprichten van Egunkaria. De benoeming van Zubiria als directeur wordt besproken, evenals de mogelijkheid en wenselijkheid dat Otamendi directeur zal worden. Uit niets blijkt dat ETA iets met die wenselijkheid heeft gedaan. Evenmin wordt aangegeven welke strafrechtelijke activiteiten de afzonderlijke gearresteerden zouden hebben begaan.

De gearresteerden:

Iñaki Uria: hoofd van de raad van bestuur van Egunkaria.

Martxelo Otamendi: hoofdredacteur van Egunkaria. In het verleden leraar en schoolhoofd in Tolosa en werkzaam bij de Baskische televisie.

Juan Mari Torrealdai: dagelijks bestuur van Egunkaria. Gerespecteerd voor zijn werk voor de Baskischtalige cultuur sinds de jaren zestig. Auteur van vele werken over de Baskische taal.

Pello Zubiria: uitgever van het Baskischtalige blad Argia. Voormalig uitgever van Egunaria. Sinds kort gestopt met werken in verband met zijn slechte gezondheid.

Luis Goia: filmproducent en lid van de raad van bestuur van Egunkaria.

Fermin Lazkano: directeur van Plazagunea, een automatiseringsbedrijf ten dienste van de Baskischtalige cultuur. Voormalig dagelijks bestuur van Egunkaria en leraar voor de organisatie voor Baskischtalige volwassenenonderwijs AEK.

Inma Gomila: voormalig lid van het dagelijkse bestuur van Egunkaria.

Xabier Alegria: lid van Udalbiltza, de vereniging van Baskische gemeenteraadsleden. Eerder gevangengenomen in de zaak tegen Egin en Ekin.

Xabier Oleaga: hoofd van externe communicatie van de federatie van Baskische scholen. Voormalig redacteur van Egin, later redacteur van Egunkaria.

Txema Auzmendi: jezuïtische priester. Directeur van de lokale radiozender van Donostia "Radio Popular". Voormalig secretaris van de raad van bestuur van Egunkaria.

300 advocaten ondertekenen een verklaring waarin zij oproepen tot de heropening van Egunkaria. Volgens hen is de sluiting niet legitiem, illegaal, ongrondwettelijk, oneerlijk, willekeurig, disproportioneel. Zij brengt ernstige schade toe voor de grote massa van mensen die niets met de onderzochte feiten te maken hebben en die het inkorten van hun rechten en vrijheden niet hoeven te accepteren. Amnesty International roept op tot een snelle opheldering van de feiten waarop de sluiting gebaseerd is. De International Federation of Journalists noemt de sluiting een klap voor de persvrijheid in Baskenland.

Vier redacteuren (Xabier Alegria, Xabier Oleaga, Martxelo Otamendi en Inkai Uria), die gemarteld werden, worden aangeklaagd wegens samenwerking met een gewapende organisatie, omdat "zij verklaringen over foltering hebben gegeven en aanklachten wegens foltering hebben ingediend" en daarmee "de Guardia Civil belasteren". Martxelo Otamendi reageerde onmiddellijk: "Ik zal niet rusten tot de dag dat mijn beulen en de politiek verantwoordelijken voor het gerecht staan. Ik zal niet intrekken wat ik gezegd heb. Ik ben gemarteld. Ik weet dat het niet gemakkelijk is om dat te bewijzen, want niemand is op klaarlichte dag in de hoofdstraat van Bilbo gemarteld. Maar ik zet door, voor mijn eigen waardigheid en voor de waardigheid van de andere gemartelde mensen". Amnesty International schrijft enkele dagen later een brief aan de minister van Binnenlandse Zaken Angel Acebes, dat net de vervolging van de gefolterden die aangifte doen, de straffeloosheid van beulen in stand houdt en zelfs het martelen aanmoedigt. Acebes wil echter ook parlementariërs die de aanklachten wegens foltering geloven, vervolgen wegens 'ondersteuning van ETA'. Daarbij doelt hij vooral op parlementariërs van de Baskische PNV, die ongetwijfeld de volgende organisatie zal zijn die aangepakt gaat worden. Inaki Anasagasti bijvoorbeeld, PNV'er in het Madrileense Congres, zal naar verluidt hiervoor aangeklaagd gaan worden.

De Spaanse rechter Juan del Olmo stelde dat de zes maanden termijn elke keer opnieuw verlengd kan worden. Dit betekent dat Egunkaria hoogstwaarschijnlijk dezelfde weg opgaat als de krant en radio 'Egin', die 5 jaar geleden werd gesloten op dezelfde beschuldigingen en na een jaar volledig failliet was. Opvallend is dat de beslissing tot sluiting van Egunkaria is genomen terwijl 1 van de 10 gearresteerde journalisten, Txema Auzmendi, nog steeds niet is verhoord. De rechter gaf aan daar nog steeds geen tijd voor te hebben gehad. De maatregel is binnen de Spaanse wet alleen mogelijk als het dient om ernstige misdaden te voorkomen, maar tot nu toe is er geen enkele aanklacht bewezen, ook niet in de sluitingen van media van de afgelopen 5 jaar. Bovendien stoelen de 'bewijzen' op documenten van ETA, die tien jaar geleden werden gevonden, waarin de organisatie de politieke situatie in de tijd van de oprichting van de krant analyseert. Dat Egunkaria in de eerste vijf jaar geen verklaringen van ETA afdrukte, wordt uitgelegd als 'pogingen om de verbanden met ETA te verzwijgen', zo schrijft Del Olmo in 45 pagina's tellende documenten. De werknemers van Egunkaria, die sinds de sluiting van hun krant de krant Egunero uitgeven, willen een nieuw dagblad oprichten. Overigens is 'dankzij' de sluiting van Egunkaria de oplage van Egunero ongeveer verachtvoudigd.

Ongeveer 200 beroemde sportmensen uit heel Baskenland hielden een persconferentie voor de gesloten deuren van het voormalige kantoor van Egunkaria om hun solidariteit te betuigen. Ze lieten allerlei waardevolle spullen achter, die in een grote veiling om Egunkaria te ondersteunen, verkocht gaan worden. Igor Jauregi, 1 van de 5 topvoetballers van kampioenskandidaat Real Sociedad die aanwezig waren, zei: "Wij willen onze betrokkenheid laten zien en helpen met het nieuwe dagblad". Twee dagen later verzamelden zich tientallen schrijvers, dichters, muzikanten, acteurs enzovoort voor de deuren van het kantoor van Egunkaria in Andoian met hetzelfde doel.

Op 24 maart luisteren 200 mensen in 'El Laboratorio' in Madrid naar het getuigenis van de directeur van Egunkaria, Martxelo Otamendi. Otamendi vertelde ook over zijn marteling en maakte zich sterk voor de verdediging van de vrijheid van meningsuiting.

Op 27 maart staan de medewerkers van het verboden Baskische dagblad Egunkaria Martxelo Otamendi, Inaki Uria, Xabier Alegria en Xabier Oleaga voor het Audiencia Nacional in Madrid terecht wegens samenwerking met een gewapende organisatie en belastering. Zij hadden het namelijk gewaagd aangifte te doen van marteling. De 4 verwierpen echter de aanklacht en eisten van rechter Ruiz Polanco dat, zoals het Spaanse recht voorschrijft, eerst hun klachten wegens marteling behandeld moeten worden. Polanco verdaagde de zitting voor enkele dagen wegens onregelmatigheden.

In Genève dient het Europese Instituut voor Minderheidstalen bij de mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties een klacht in over de sluiting van het Baskische dagblad Egunkaria. De Spaanse regering wordt hierdoor gedwongen met grondige bewijzen voor de sluiting te komen. Het Instituut gaat ook protesteren bij het Europese Parlement en bij UNESCO. In dezelfde week een historisch ogenblik: voor de eerste keer in de geschiedenis van Baskenland kunnen twee Baskische parlementariërs, Arnaldo Otegi en Joseba Alvarez (de woordvoerder en de verantwoordelijke voor internationale betrekkingen van Batasuna), aan een officiële zitting van de mensenrechtencommissie van de VN deelnemen. Otegi en Alvarez legden de leden van de commissie de details uit van het verbod op Batasuna en de sluiting van Egunkaria.

Het Catalaanse Europarlementslid Joan Vallve dient een klacht in bij de Europese Commissie over de sluiting van Egunkaria en de aanvallen op de vrijheid van meningsuiting in Baskenland. Hij vraagt ook of de commissie wil onderzoeken of wat er in Baskenland is gebeurd wel in overeenstemming is met de uitgangspunten van de Europese Unie.

De redactieleden van Egunkaria krijgen ook hulp van uit Spaanse hoek. De Spaanse federatie van journalistenvakbonden, waar in totaal 1.700 journalisten lid van zijn, veroordeelt het optreden van de Spaanse justitie scherp. "De ideologie die aan de macht is, heeft een sterke neiging om media te sluiten die hen niet aanstaat", zo verklaarde Enrice Bastarde, de secretaris-generaal van de federatie.

Ook Fermin Muguruza, voormalig zanger van de Baskische rockbands Kortatu en Negu Gorriak, doet een duit in het zakje voor Egunkaria. Op de uitreiking van de Spaanse Music Awards draagt hij zijn prijs op aan alle werknemers van Egunkaria en aan Martxelo Otamendi, die ook aanwezig was. De Spaanse zangers en artiesten maakten allen een anti-oorlogsstatement en namen het Muguruza kwalijk dat hij over Egunkaria begon. Hij riep in een interview ook op tot burgerlijke ongehoorzaamheid om te komen tot een politieke oplossing voor Baskenland. De opbrengst van het nieuwe album van Muguruza, In- komunikazioa, gaat naar de nieuwe krant Egunero en wordt bij de krant te koop aangeboden.

Voor de burgerlijke ongehoorzaamheidcampagne voor Egunkaria hebben intussen 600 mensen aangegeven ook vervolgd te willen worden, samen met de journalisten van het gesloten dagblad. "Ik verklaar hierbij te hebben gewerkt voor Egunkaria, met de gearresteerde journalisten en voor de Baskische taal. Ik ben onschuldig, net als de arrestanten, en ik erken jullie valse beschuldigingen niet. Ik heb geschreven voor de krant, ik heb interviews aan de journalisten gegeven, ik heb advertenties gepubliceerd, en als ergste, ik verklaar de Egunkaria gekocht en gelezen te hebben. Dus, zolang de arrestanten niet worden vrijgelaten en de Egunkaria niet wordt heropend, eis ik dat jullie me vervolgen", zo luidt de tekst van de verklaring.

In een interview met de Baskische krant Egunero, de voorlopige opvolger van het Baskischtalige dagblad Egunkaria, vertelt Javier Salutregi, redacteur van het 5 jaar geleden gesloten dagblad Egin, over de sluiting van Egunkaria. Salutregi zat 4 maanden in de gevangenis, werd vrijgelaten op borgtocht en wacht nog steeds op zijn proces, samen met ongeveer 200 anderen die in verband met de Baskische onafhankelijkheidsbeweging zijn gearresteerd. Drie mensen van Egin zitten nog steeds vast, zonder uitzicht op een proces of vrijlating en weten niet hoe ze zichzelf moeten verweren. "Er zijn zeker overeenkomsten tussen de sluiting van Egunkaria en die van Egin, maar de actie tegen Egunkaria kwam zeer onverwacht, terwijl Egin al jaren gecriminaliseerd werd door de Baskische regering", zo verteld Salutregi. Zijn toekomst ziet hij somber in: "Met de terugkeer van het fascisme is het woord van de politie dat wij ETA-leden zijn, al voldoende bewijs, en we hebben geen mogelijkheid om ons te verdedigen". Op 15 mei brengt het Catalaanse Europarlementslid Miquel Mayol de zaak-Egunkaria opnieuw onder de aandacht tijdens een debat over de toetreding van Turkije tot de Europese Unie. Mayol vroeg zich af hoe je van Turkije respect voor democratische en mensenrechten kon eisen, als sommige EU- lidstaten, zoals Spanje, ze zelf niet eens in praktijk brengen. Mayol gebruikte het voorbeeld van de sluiting van Egunkaria. Sinds de sluiting van de krant verschijnt Mayol op iedere zitting van het EP met een exemplaar van Egunkaria onder zijn arm geklemd.

De klachten wegens marteling van Martxelo Otamendi, de hoofdredacteur van het bij voorlopige maatregel gesloten Baskische Dagblad Euskaldunon Egunkaria, worden nu toch onderzocht door de 5e onderzoeksrechtbank in Madrid. Hierin wordt ook eindelijk de verklaring op tape van Otamendi, die hij deed voor de verantwoordelijke rechter Juan del Olmo, maar nog steeds niet afgedraaid is, meegenomen. Otamendi gaat uit van "een lange procedure, waarin de Spaanse justitie weinig moeite zal doen om de beulen achter de tralies te krijgen". De openbaarmaking van de beschuldigingen tegen Egunkaria en de in eerste instantie 10 gearresteerde journalisten is uitgesteld, ondanks de wettelijke termijn van 3 maanden die ervoor staat. Het blijft dus onduidelijk wat de officiële aanklacht tegen de krant en de 10 journalisten is.

Bron: Baskenland Informatie Centrum

Guardia Civil sluit Egunkaria

Vannacht deed de Spaanse Guardia Civil, op last van de Audiencia Nacional, invallen in heel Baskenland bij de kantoren van het enige dagblad dat geheel in de Baskische taal wordt uitgegeven, Egunkaria. Bij de invallen werden tien leden van de directie van Egunkaria gearresteerd wegens lidmaatschap van, dan wel samenwerking met, ETA. Concrete beschuldigingen ontbreken vooralsnog. Volgens de Guardia Civil maakt ETA in haar strategie gebruik van het dagblad. De Spaanse minister van Binnenlandse Zaken, Acebes, heeft verklaard dat de invallen bewijzen dat de krant een instrument is van terroristische actie. Volgens Acebes is dit geen aanslag op de Baskische cultuur, maar juist het tegendeel, een operatie "ter verdediging van de Baskische cultuur, gedachten en de uiting van de Baskische taal in vrijheid". Later op de dag gaf de Audiencia Nacional een verklaring uit waarin ETA ervan wordt verdacht bij te hebben gedragen aan het oprichten van Egunkaria evenals van het verlenen van financiële steun.

De Guardia Civil deed ook invallen bij twee kantoren van de organisatie voor volwassenenonderwijs, AEK en bij kantoren van de weekbladen Argia en Jakin, beiden geheel in het Euskara uitgegeven. Momenteel houdt de Guardia Civil de kantoren van Egunkaria nog steeds bezet. Het is nog onduidelijk of de krant daadwerkelijk gesloten wordt. Egunkaria is deze ochtend niet verschenen en haar website “www.egunkaria.com” is buiten gebruik gesteld. De kantoren van AEK, Argia en Jakin zijn intussen weer vrijgegeven.

Egunkaria

Euskaldunon Egunkaria is de volledige naam van het dagblad, letterlijk: dagblad voor Baskischsprekende. De krant werd in 1990 opgericht. Een jaar daarvoor begon een groep van 70 mensen met het project. Zij wisten voldoende kapitaal bijeen te schrapen, de helft door persoonlijke giften, de andere helft door het uitgeven van aandelen. De krant groeide gelijk in het eerst jaar naar een oplage van 15.000 stuks en is daarmee geen echt grote krant. Vorig jaar werd de directeur van de krant, samen met de directeur van de Baskische krant Gara, aangeklaagd wegens ondersteuning van terrorisme nadat beide kranten een interview met ETA afdrukten. De aanklacht werd na een storm van protest, ook van Spaanse media die ook wel eens een interview met ETA plaatsten, geklasseerd.

Vergadering in Andoain

De werknemers van Egunkaria vergaderden vanmiddag voor de ingang van het hoofdkantoor in Andoain. Bij de vergadering zijn ook vertegenwoordigers van de politieke partijen Batasuna, PNV en EA evenals van de vakbond LAB aanwezig. De vergadering heeft opgeroepen tot een demonstratie in Donostia aanstaande zaterdag. Ook roepen ze op tot manifestaties, nog deze avond, in de verschillende provinciehoofdsteden. In een verklaring na afloop van de vergadering worden de invallen omschreven als oneerlijk en een slechte droom. "Het is een leugen dat Egunkaria wordt gebruikt binnen de terroristische strategie. Egunkaria heeft niets te maken met dit soort beschuldigingen en heeft daar ook nooit wat mee te maken gehad. Vanaf haar ontstaan is het medium onafhankelijk van welke politieke partij of institutie dan ook. De krant heeft het slechts één enkel compromis: opkomen voor het Euskara en voor eerlijke informatie". De werknemers verklaarden, alles op alles te zetten om morgen een nieuwe editie van Egunkaria uit te geven. Verschillende kranten - Deia, Gara, Le Journal, El Diario de Noticias, Diario de Alava - evenals de universiteit van Baskenland hebben aangeboden hun drukpersen ter beschikking te stellen.

Reacties van politieke partijen en media

Volgens Batasuna is de sluiting van Egunkaria een onacceptabele en niet te tolereren aanval op het boegbeeld van de Baskische cultuur. Volgens de woordvoerder is het enige vergrijp waar je Egunkaria van kunt beschuldigen, het werken aan een cultureel, sociaal en politiek project als Euskal Herria. De woordvoerder van PNV, Joseba Egibar, vindt de operatie overduidelijk thuishoren in een totalitaire Staat. Volgens Egibar probeert Spanje met haar confrontatiepolitiek de wereld van het Euskara met het terrorisme te associëren, volgens Egibar een zwaktebod en een bewijs "dat ze dit land niet kennen, en nog veel minder het Baskisch sprekende deel". De woordvoerder van de PNV in Andoain, Markel Olano, noemt de invallen een aanval op het Euskara en de Baskische maatschappij. Volgens de president van EA, Begoña Errazti, is het sluiten van een krant absoluut onacceptabel en als er gesproken wordt van samenwerking van ETA, moet dat eerst bewezen worden. Ook Errazti wijst op de pogingen het Euskara te criminaliseren: "We zien een duidelijke achteruitgang in vrijheden, die doet denken aan tijden waarvan we dachten dat ze achter ons lagen". IU herdenkt het precedent van deze actie, de sluiting van het dagblad Egin, waarna "er rechtzaak noch veroordelingen zijn geweest en geen van de beschuldigingen juridisch bewezen is en het enige effect van die actie is het definitieve sluiten van een dagblad geweest."

De fractievoorzitter van de Baskische afdeling van de PP tapt uit een ander vaatje. Hij roept de Baskische regering ter verantwoording omdat ze de afgelopen jaren subsidie hebben gegeven aan wat nu een terroristische organisatie blijkt te zijn. Volgens een woordvoerder van de PSOE is de operatie verrassend, aangezien niemand vermoedde dat Egunkaria in terroristische kringen vertoefde.

Bron: El mundo / Gara / Diario Vasco

Egunkaria Aurera!

Uit het manifest dat 100 Baskische schrijvers opstelden: "Als degenen die Egunkaria hebben gesloten de moeite hadden genomen om de duizenden artikelen te vertalen, hadden ze gezien dat Egunkaria de koers van ETA's acties veroordeelde. Talen zijn een middel om te communiceren en te creëren. Zoals wij van de Spaanse taal houden, zo zouden wij willen dat het Baskisch gerespecteerd werd. Om voor te stellen dat ETA het Baskisch heeft gecreëerd, is pervers en juist iedereen die tegen de politisering van deze taal is, zal zich met kracht verzetten tegen de sluiting van Egunkaria en de Baskische taal van alle verdachtmakingen vrijmaken."

Euskaldunon Egunkaria, letterlijk 'dagblad voor Baskischsprekenden', werd op 6 december 1990 opgericht, nadat een groep van 70 mensen een jaar eerder was begonnen met het project. Het is het enige dagblad in Baskenland wat geheel in het Baskisch verschijnt en zowel in Ipparalde (Noord-Baskenland, het deel wat in Frankrijk ligt) als Hegoalde (Zuid-Baskenland, het deel wat in Spanje ligt) wordt verkocht. Het verschijnt 6 dagen per week, behalve op maandag, was op internet te vinden en had daar een uitgebreide sectie in het Engels. Egunkaria had een oplage van 15.000 en was ongeveer 60 pagina's dik, maar met alle speciale bijlagen erbij, produceert Egunkaria gemiddeld 76 pagina's per dag. Alle onderwerpen als in gewone kranten komen aan bod; opinie, politiek, samenleving, economie, sport, cultuur, tv etc. Egunkaria telt 150 medewerkers. Het is een project geweest wat uit de Baskische samenleving werd opgezet en 13 jaar lang, zonder een dag te missen, heeft voorzien in iets wat miste in de Baskische samenleving, namelijk een Baskischtalige krant. De kracht van Egunkaria was ook dat zij alle partijen in het Spaans-Baskische conflict aan het woord lieten, en zodoende geen overdreven duidelijke politieke positie innamen.

Vorig jaar werd de directeur van Egunkaria, samen met de directeur van de Spaanse- en Baskischtalige krant Gara, door de Spaanse justitie aangeklaagd wegens steun aan terrorisme nadat beide kranten een interview met ETA afdrukten. Deze aanklacht werd echter geklasseerd na een storm van protest, ook van Spaanse media die wel eens een interview met ETA plaatsten

Een dag na het dichttimmeren van de kantoren van Egunkaria, verscheen het dagblad Egunero, waarvan oplage in de dagen erna zou stijgen tot maar liefst 100.000. De kranten Deia, Gara, Le Journal, El Diario de Noticias, Diario de Alava en de universiteit van Baskenland boden het gebruik van hun drukpersen aan om dit mogelijk te maken. Dit geeft al aan hoe breed de verontwaardiging in Baskenland was (en is). Ook de Baskische regering, die jaarlijks subsidie gaven aan Egunkaria, vonden dat de Spaanse autoriteiten met deze actie hadden geprobeerd 'de wereld van het terrorisme aan die van het Euskara te koppelen' en dat dit het bewijs was dat ze van de Baskische samenleving niets begrepen. Uiteraard draaien de Spaanse nationalisten van de Partido Popular dit om en roepen de Baskische regering op om zich te verantwoorden voor hun sponsoring van een krant die een terroristische organisatie blijkt te zijn. Om vervolgens weer het lid op de neus te krijgen als wordt aangetoond dat twee gemeenteraden in Baskenland die door de Partido Popular worden bestuurd, ook geld aan Egunkaria blijken te hebben gegeven. Naast de sluiting van de kantoren van Egunkaria werden ook haar bankrekeningen geblokkeerd en werd de krant, bij wijze van voorlopige maatregel, op 10 maart 2003 voor 6 maanden gesloten, met mogelijke verlenging tot 5 jaar. Dit overkwam 5 jaar geleden ook het Baskische dagblad, waar de voorlopige maatregel na een jaar werd opgeheven, maar het blad intussen failliet was.

De voorlopige maatregel is een populaire maatregel in Spanje: je voorkomt een rechterlijke toetsing, je hoeft je enkel in de publieke opinie te verantwoorden, je kunt bewijslast lang achterhouden en in de tussentijd raken de onderwerpen van je onderzoek, zoals 5 jaar geleden Egin, failliet. Tot op heden heeft er geen proces plaatsgevonden waarin die sluiting voor een rechter verdedigd moest worden, sterker, er zit nog steeds een redacteur vast, zonder dat hij weet waarvan hij beschuldigd wordt of waartegen hij zich moet verdedigen. Egunkaria dreigt dezelfde weg te gaan als Egin, zeker als je kijkt naar de beschuldigingen die geuit worden en de (nog niet officiële) bewijsvoering die daarvoor wordt gegeven. Deze baseert zich op dezelfde documenten die begin jaren negentig in beslag zouden zijn genomen bij vermeende leden van ETA. Daarin worden ontwikkelingen in de Baskische samenleving besproken in die tijd, en dus ook de oprichting van Egunkaria. Een deel van die documenten diende 5 jaar geleden om te 'motiveren' dat Egin gesloten moest worden, sterker nog, dezelfde codeletter (p) in die documenten die toen voor Egin zouden staan, zouden nu voor Egunkaria staan. Dit rammelende bewijs werd uiteraard door de Spaanse regering opgestuurd aan alle Spaanse ambassadeurs in de wereld, om zich zodoende te kunnen verdedigen tegen kritiek op het Spaanse beleid.

Want kritiek kwam er: de dag na de sluiting legden duizenden mensen in heel Baskenland het werk neer, er kwamen hele grote en talloze kleinere demonstraties voor Egunkaria, dichters, sportlui, schrijvers, advocaten, acteurs, clowns etc. betuigden solidariteit, tot in San Francisco protesteerden mensen tegen de sluiting van Egunkaria, Amnesty International, de Federatie van Journalisten in Spanje, de organisatie ter verdediging van minderheidstalen, allen protesteerden bij de Spaanse regering of in het Europese Parlement. Intussen hebben duizenden mensen zich aangegeven bij de Spaanse justitie, en zich schuldig verklaard aan het meehelpen aan het project Egunkaria. Er wordt ook hard gewerkt aan een definitieve opvolger van Egunkaria, die eind juni moet verschijnen. In de tussentijd sponsort bijvoorbeeld de Baskische regering de voorlopige opvolger, Egunero, wat de Partido Popular doet verzuchten een onderzoek te willen naar 'de financiering van dit ETA-pamflet'.

Of de massaliteit en creativiteit van de protesten tegen de sluiting van Egunkaria de Spaanse machthebbers heeft verrast, is moeilijk te zeggen. Dat ze nog niet van dit project af zijn, lijkt ze intussen wel duidelijk geworden, en dat er meer en meer Basken bereid lijken te zijn zich openlijk te willen inspannen voor de Baskische taal en hun rechten als burgers, is ook duidelijk.

Dat de getuigenissen over marteling van de directieleden en redacteuren van Egunkaria zich wijder over Europa verspreiden, lijkt hen ook niet echt te deren. Iedereen die klaagt over foltering, is 'lid van de wereld van ETA', is de redenering van de Spaanse autoriteiten en zo worden zij ook behandeld. Slachtoffers worden aangeklaagd wegens belediging van de Staat, advocaten en mensenrechtenactivisten worden gedemoniseerd als 'ETA-terroristen'. Met de lawine aan partij- en organisatieverboden van de laatste maanden heeft Spanje zich van haar meest fascistoïde kant laten zien. De slag tegen de Baskische taal en het project voor de opbouw van Baskenland lijkt, door de sluiting van Egunkaria, als een boemerang terug te slaan en de vastberadenheid van Basken die het recht op taal en op zelfbeschikking hoog in het vaandel hebben staan, alleen maar groter te hebben gemaakt. Echter, ondanks de protesten, de roep om juridische toetsing, de oproep voor een onafhankelijk onderzoek naar de folterklachten en de eis tot vrijlating van de gearresteerde Egunkaria-medewerkers, geeft Spanje geen krimp en heeft tot op heden bijvoorbeeld de aanbevelingen uit het jaar 2000 om de isolatie-detentie op te heffen, in de verste verte nog niet uitgevoerd. Sterker nog, er wordt nu gesproken over een uitbreiding van de termijn van isolatie (waar de meeste martelingen gebeuren). We zouden het graag zien als de laatste stuiptrekkingen van de Spaanse overblijfselen van het Franco-fascisme, maar vrezen dat deze ideologie en haat te diep in de Spaanse instituten zit ingebakken. De wens van het Baskische recht op zelfbeschikking is echter niet te stoppen door het verbieden van de organisatievormen daarvan en deze zal in de komende decennia hoe dan ook uitgeoefend gaan worden.

Pello Zubaria, de eerste redacteur van Egunkaria in 1991, en als arrestant opgenomen in het ziekenhuis: "Wordt Egunkaria van me afgepakt omdat iemand zegt dat ETA dit en dat heeft geschreven? Is dat een reden om een krant te sluiten? Ik kan dat niet accepteren. Nooit."

Joan Mari Torrealdai, 60 jaar oud, één van de Egunkaria-arrestanten, na 5 dagen incommunicado en 3 weken in een gevangenis in Madrid: "Ze deden een zak over mijn hoofd, ik moest staan met mijn handen tegen de muur. Dan stelden ze vragen, en ondertussen begonnen ze me te slaan, op mijn rug en op mijn testikels. Dit deden ze tijdens 6 verschillende verhoren. Na 3 dagen en 3 nachten zonder slaap was ik kapot, maar had nog de kracht om veranderingen in mijn verklaringen door te voeren. Hierna was ik doodsbang dat ze me dat betaald zouden zetten, ik was geestelijk vernietigd en elke vezel in mijn lichaam was panisch van angst."

Iñaki Urai, directielid Egunkaria "Ze probeerden me te laten stikken met een plastic zak. Daarna plaatsten ze een pistool tegen mijn hoofd en haalden de trekker over. Ze dreigden met elektroshocks. Ze sloegen me met een opgevouwen krant. Ze zeiden me dat één van mijn collega's dood was. Ik huilde als een baby."

Xabier Alegria, lid van Udalbiltza en aangeklaagd in ze zaak van Egin en Egunkaria: "Eindelijk kon ik een doctor zien en vertelde hem over de verhoren en de plastic zak (La Bolsa) en dat ik een aantal keer was flauwgevallen. De martelverhoren na de doctorsbezoeken werden echter steeds zwaarder, zodat ik bij de volgende keren dat ik de doctor zag maar zei dat de behandeling 'goed' was.

Bron: Baskenland Informatie Centrum

>>>>>>>>