Phụ lục: Thơ Trần Xuân An về Hương Lâm (Đạ Hương), từ 1979...

Phụ lục:

Trần Xuân An

THƠ VỀ HƯƠNG LÂM *

_______________________

Bài 1

MÙA NGÔ

Ở VÙNG ĐẤT ẤM ÁP

1

tháng tư,

        bắt đầu mùa mưa

giọt mưa rơi trên mái nhà

        lăn vào lòng em câu hát

bắp ngô giống sáng ngời từng hạt

rơi vào gùi mây

        âm thanh tháng tư

mưa tháng tư, mưa tháng tư

cao nguyên, cao nguyên đỏ thắm đến không ngờ

cơ hồ tình ca cao nguyên viết trên mặt đất

bàn tay ai làm tươi thêm triền dốc

dòng chữ màu xanh náo nức, bung ra!

bung ra! bung ra! ơi mưa!

             thắm thiết mùa ngô

giọt mưa trong ngần long lanh từng khoé lá

soi nụ cười hồn nhiên rạng rỡ

và đôi mắt ngoan lành lóng lánh ai ơi…

vào mùa rồi! vào mùa rồi!

ơi bồi hồi

             náo nức

             bung ra!

âm thanh tháng tư tháng tư…

và cô gái kia ơi, ai hát tình ca?

trên cao nguyên Huế mới mẻ không ngờ…

2

anh trở về giữa bát ngát mùa ngô

nghe tiếng lá bổng trầm sao trở thành điệu hát

(dòng suối nhỏ dạo này chảy xiết

ngày chủ nhật vội vàng, mong sao kịp tìm em!)

ấm áp sao xóm làng người đồng hương

giữa cao nguyên bao la vô cùng yêu dấu

nơi anh thầm trao nỗi nhớ

nơi anh lắng nghe xôn xao tiếng hát mùa màng

ơi bao triền ngô quanh đồng lúa mênh mang!

sao làn điệu quê hương

               gọi anh đến

               bồi hồi trong tiếng lá

anh vẫn tìm ra em trong bao âm thanh

               quen thân, bỡ ngỡ

(cho anh tìm ra anh trong khúc hát ông cha…)

xanh thắm mùa màng xanh thắm tình ca

anh bàng hoàng

               giữa bát ngát mùa ngô

với tiếng lá bổng trầm long lanh đôi mắt

biết bao ấm áp quê nhà…

1979

Bài 2

MÙA VÀNG MIỀN CAO

nắng mùa khô đến rồi

trời xanh Ma-đa-gui

gió buổi chiều núi đồi

ngân nga trong mùa vui

mùa khô trên vùng cao

đồi vàng hươm sắc lúa

ai kia, trong chiều về

gùi vàng, chiều vàng hoe

nhớ cánh đồng tháng hạ

lòng sôi lên mùa ve

đây mùa mưa, tháng tư

lưỡi cuốc vung ngoài rẫy

tháng mười, đang mùa khô

trưa vàng, chiều rét ngọt

thóc vàng, lâng hương mơ

chờ mùa ngô mẩy bắp

một vùng đồi ấm áp

một vùng trời mưa bay

ơi đất nước rộng dài

bao nhiêu tháng mười hai?

cứ mong ai ngoài ấy

trong chiều Ma-đa-gui

giọng Huế nào ngọt vậy

giữa mênh mông núi đồi

nhớ mưa làng, phố cũ

nên nắng vàng chờ ai

quê hương là đất ở

là giọng nói không phai

nỗi nhớ quê lạ quá

hoá nỗi chờ mong ai

đất đỏ, vàng nắng gió

ngày xanh năm tháng dài

muốn về thăm ngoài đó

mùa vỡ đất đến rồi

ai vào cho đỡ nhớ

cùng gieo hạt ngày mai.

1979

Bài 3

THÁNG NĂM NÀY Ở LÀNG MỚI

làng giữa cánh rừng Tây Nguyên

mỗi tấm lòng vẫn trải ra đến từng ngọn cỏ xanh

                                                         biên giới

nương khoai chưa mênh mông

                  dãy nhà con dựng vội

vẫn vút lên tiếng hát trẻ thơ

             từ thăm thẳm nghìn năm

đất nước là lòng mẹ, tiếng cười em

soi vào đấy, thấy mình hoài bé bỏng

soi vào đấy, hiểu mình không thể không khôn lớn!

người lên đường vì một làng mới đang xanh

lịch sử nghìn năm

             thấm từng hạt đất Tây Nguyên

yêu làng mới

      bằng lưỡi gươm Chi Lăng, Hàm Tử

nương khoai xanh hơn cho biên giới lửa

thì giặc đến, chỉ để núi sông này

                  sống dậy những chiến công

Tổ Quốc gọi lên đường

                Tổ Quốc nghìn năm

đây, thác rừng Tây Nguyên hùng vĩ

làng mới dựng trên truyền thống cũ

dọc biên giới, từ trận đầu đã có mặt Hương Lâm.

1979

Bài 4

GẶP HUẾ Ở VÙNG ĐẤT THÁNG GIÊNG

                        Kính tặng làng Kẻ Vạn, thành phố Huế

trời vùng cao xanh mặt nước sông Hương

bé ngủ ngon lành dưới lời ru rất Huế

câu hát mới trên môi người mẹ

cho anh gặp quê nhà giữa bát ngát Tây Nguyên

qua những ngọn đồi tháng giêng

bồi hồi ngắm hai dãy nhà

                            bên con đường đỏ nắng

(tháng năm nào như kiếp lục bình,

                     nổi trôi bên bờ sông rác rến!)

nghe mơ hồ giọng hát mênh mông

đôi mắt đen tròn, sáng ấm nhìn anh

vẫn màu mắt bình thường của Huế

(gặp người Huế nơi đây

                    có lạ chi mà mừng rỡ!)

nhưng anh công tác xa nhà, nên thấy quá thân thương

xanh ngời lời hát ru, xanh ngời mái tóc sông Hương

hoa dầu Tây Nguyên quay nghiêng vành nón Huế

giấc ngủ em thơ mơ sân trường mướt cỏ

đủ xanh ngời buổi sáng riêng anh

anh sẽ còn yêu mãi Tây Nguyên

bởi rừng hoang đã ngời xanh chất Huế!

bé thơ ơi, rẫy lúa vàng

                  bướm chở hương về nôi nhỏ

anh muốn giữ mãi nụ cười

                  trong đôi mắt giữa mùa ngô.

1979 – 1980

Bài 5

NGƯỜI ĐÀN BÀ

GIỮA VÙNG RỪNG KHAI HOANG

người đàn bà ấy có đôi mắt thoáng buồn

hàng mi đen lấp lánh nắng

ngồi xới đất cho luống rau xanh non

hai bàn tay trắng hồng

trên màu đất của cánh rừng na-pan đốt cháy

ướt đẫm màu nắng mai đến muộn

người đàn bà ấy và tôi đều giật mình

tiếng trẻ con khóc

chị chạy vào nhà rửa tay và khẽ hát

lời ca thoáng buồn như đôi mắt

long lanh

giọng hát ấm áp như đôi tay trắng hồng

đặt trong nắng trộn hoà với đất

và tiếng cười trẻ thơ trong vắt

tiếng nựng con trong mái tranh

trên vùng rừng cháy đen đang sáng biếc chồi non

người đàn bà bỗng sáng loà trong khung cửa

cúi xuống mỉm cười

chợt thấy nụ cười mình nơi nụ cười con

và vùng rừng cháy đen bát ngát chồi non

lấp lánh trong mắt.

1980

Bài 6

DỐC ‘MẠ ƠI!’

Tặng các cô Thanh niên xung kích

thành phố Huế đã có công khai canh

làng Hương Lâm, Lâm Đồng.

ngang qua đỉnh dốc ‘Mạ ơi!’

nghe tươi trong tiếng gió vời vợi reo

năm nào, vách núi cheo leo

bủa quanh em, mây rừng treo, gai dày

mưa trôi giọt lệ chảy dài

khóc dưới núi này, em gọi: Mạ ơi!

Mạ ơi! đồng đội nghe rồi

tựa vai nhau vượt đỉnh trời, buốt tê

phát cây, xe lối, mù che

ánh trăng lòng mẹ, bạn bè soi thêm

dốc đời đá thủng gót mềm

lại nâng từng bước chân em vào đời

‘Mạ ơi!’ – dốc có tên rồi

tiếng yêu thương giữa lưng trời, âm vang

hóa hừng đông sáng xóm làng

là cửa ngõ, bay hương ngàn, nắng khơi

dẫu qua bao núi bao đồi

nâng lòng nhau – tiếng Mạ ơi năm nào

dốc dù vơi cạn trôi hao

tiếng yêu thương mãi ngân vào mùa xanh.

1980 – 1981

Bài 7

TỰ TRẤN AN

TRONG ĐÊM VỀ PHÉP

xa nhà mấy năm trời

ngẩn ngơ con đường nhỏ

cây em trồng ngày đó

xanh tốt đến không ngờ

ôi tóc mẹ bạc phơ

vẫn nắng chiều óng ánh

sờ tóc mình đen nhánh

có sợi cằn đang rơi!

ngẩng mặt nhìn đất trời

xấu hổ cùng cây cỏ

trước tuổi già đời mẹ

con vẫn chưa nên người!

một thoáng gió thở dài

giữa rừng khuya mưa lũ

để bây giờ, mẹ ơi

xoáy lòng con, bão tố

đêm, bên bàn học cũ

giọt lệ ngời Gương Soi

từ mắt con nóng hổi

hạt bụi nào tan, trôi…

tóc mẹ trắng chân trời

sáng cho con tầm mắt

con đường quê êm mát

cũng chỉ đường về thôi!

con hiểu rồi, mẹ ơi

tháng, năm như ghềnh, thác!

lòng vẫn trong mạch nước

từ nguồn đến biển khơi?

1981

Bài 8

RỪNG TRĂNG

khuya trăng mùa cũ vô ngần biếc

nghe từ thăm thẳm giọng ru hời

gió buốt giạt gần xa thác réo

chim gì kêu vun vút tiếng roi

mọt nghiến thanh giường, rền rất bệnh

nỗi niềm sốt rét chưa đành ghi

hăm hở cày sách và cuốc đất

đôi đêm nằm thèm giấc ngủ khì

thuốc rê giấy bổi họng đắng khét

đắp tấm chăn rách vá, ngó trời

y hệt mối đùn thân đàn đá

hóa nấm mồ, nhang lập lòe ngời

thống nhất mới lên xanh thấy vượn

thú hú buồn thơ hú được đâu

hỡi ơi, trồng tóc tiên thạch thảo –

hoa cằn, sợi mượt ai cạo đầu?

thầy giáo ở rừng thành cán bộ

chốn chiến khu súng chẳng cầm tay

cá suối gay bắt dù đóng khố

lá rau lưng lửng bước say bay

toan sống lang bang lính bỏ ngũ

làm thằng thi sĩ sầu điên mê?

nhưng lẽ chi đầu hàng cơ cực?

quỳ hôn bóng mình in lòng khe?!

học mót tiếng Thượng, đọc sách Mẽo

với học trò tuần bốn giờ gào

dẫu biết không mình thì kẻ khác

rừng đói cơm còn đói chữ sao!

cảm ơn người anh hùng lãng mạn

lay trái tim bằng ước mơ hồng

– thư viện xây trên đồi độc lập

điện sáng rừng – hào sảng cười ngông

cao nguyên một thuở trăng lộng ngát

sương móc rơi lạnh vỡ quanh nhà

thiếp mê hoảng đuối trước ghềnh xoáy

bật cười, tự nguyền rủa. Nắng òa.

1980 & 1995

Bài 9

NỤ CƯỜI ƯỚT MƯA SAU DỐC ‘MẠ ƠI!’

cổ thụ chết đứng lau tre quắt

rừng già còn ngấm chất da cam

tứ thơ sao để trơ và trụi

mưa xối hồn ào ạt thét gầm

lá rụng ngàn năm đất tơi xốp

mưa nhào dẻo quánh dọc triền sông

sên vắt nhảy búng xuyên vào ngực

tim hoài rỉ máu, thác ghềnh hồng

thác ghềnh ghềnh thác chảy xé đá

bom xô trái núi suối lệch nghiêng

mấy mùa mưa dội lên trang sách

thì đọc nỗi đời trong mắt hiền

mưa xanh rừng lửa, mưa làng mới

sũng mũ-tập-kết, nón bài thơ

già nua bủng và con gái bẫm

bầm cuồng sĩ ngố, beo giáo khờ

mưa chiến khu thời-chưa-hậu-chiến

trạm xá lán tranh sắp lớp nằm

mưa kháng chiến chống rách và đói

cấm vận, giặc phương bắc, tây nam!

mưa bom mưa truyền đơn, thuốc độc

tuổi nhỏ nhìn bay đặc góc trời

và mưa. Mười lăm năm ngẫm lại

ơn Nụ Cười sau dốc nghẹn ‘Mạ ơi!’.

1980 & 1995

TXA.

* Vùng KTM. Hương Lâm. Hương Lâm có nghĩa là người dân Huế (sông Hương) ở Lâm Đồng (vùng cao nguyên Lâm Viên [Liang Biang] – thượng nguồn sông Đồng Nai). Về sau, cuối thập niên 80/XX, vùng KTM. Hương Lâm tách thành hai xã Hương Lâm và Đạ Lây. Trong tiểu thuyết “Bên kia dốc ‘Mạ ơi!’”, tôi gọi vùng Hương Lâm (1977-1980) là Suối Hương (Đạ Hương).

Các bài thơ về Hương Lâm này đã đăng trên báo chí, tuyển thơ (1979-1982...) và in trong các tập thơ riêng đã xuất bản.