a. Trần Xuân An - Tôi vẫn ở trên đường - Tệp 1b

TỪ CÕI NHỚ EM VỀ

bơ vơ xiêu lạc miền xưa

nắng mưa trầm tưởng mấy mùa đầy vơi

mặc cho dòng thơ nhẹ trôi

lại trôi về phía chân trời yêu thương

mọc lên cuối vạn nẻo đường

vầng trăng xưa cổ nét buồn sáng tươi

bao năm vẫn một nụ cười

môi em nồng ấm xa vời nhìn trăng

lại về cùng tôi đó chăng

áo bay thuở nó nghiêm trang dáng hiền

cơ hồ tâm rất bình yên

trải lòng ra giữa vô biên, em về!

                                           1992

ĐỨC TRỌNG VÀ “QUÁN BÊN ĐƯỜNG” (*)

         Tặng bức tranh "Nạn nhân của sadisme [văn sử triết...]"

         treo trong nhà ở Diên Sanh

trường cũ ta về như rơi hẫng

trong đám cỏ khô đang mùa khô

bạn bè năm ấy rất đồng cốt

gặp nhau ngờ ngợ còn đồng cô

cùng đau xé ruột cười ha hả

ai hớp hồn rồi lũ rối ơi!

xác như lắp ráp đời chắp vá

lơ láo phân thân giữa rối bời

ta biết tận lòng nhau máu ứa

thương nhau muốn khóc vẫn sợ nhau

đắng lưỡi đôi đằng lời đôi nẻo

riêng biệt đời riêng còn ngấm đau

dẫu thông Đức Trọng ngút sĩ khí

sân trường đành đắp mộ Đạm Tiên

gió lốc xoáy cuồng trong cuồng tưởng

nỗi bệnh thắp bùng Nhật kí điên… (**)

đèo nhau quanh quẩn đầu suýt quẫn

mừng trò bác sĩ tâm rất thiền

mừng thầy còn sống còn cười được

thoát nghiệp đời giữa phố tu tiên!

vẫn thích rượu: ngồi nhìn bạn uống

nỗi đau xưa đã ấm trong tim

lắng xuống đời nhau niềm trầm uất

thơ thấu lòng nhau sao lặng im!

thôi nhé, đêm hoang sơ thị trấn

ta về quán trọ, bạn yên thân

chúc từng tổ ấm là lô cốt

giữ chút chất người. Đừng cười khan.

                  Đức Trọng, 29. 12. 1992 – Sài Gòn, 1993.

Cước chú của bài Đức Trọng và “Quán bên đường”:

(*) Nhạc Phạm Duy, thơ khuyết danh (Trang Thế Hy [?]). Trong đó, có một số câu thật nhức nhối: … Rồi em hỏi anh làm chi? / Cầm bút để viết ngày đêm / Viết gì? / Đời thối phải nói là thơm / Ngòi bút là chiếc cần câu miếng cơm / […] Em hỏi nghệ thuật là chi? / Là câm là điếc là đui mà đi…

(**) Nhật kí người điên của Lỗ Tấn. Xin xem: Trần Xuân An, Mùa hè bên sông, tiểu thuyết, bản 2003.

NGÕ RÊU

bước chân về lối cũ

rêu xanh trên thành chiều

vệt nắng tà dần úa

hắt hiu buồn tàn xiêu

tôi bây giờ xa lạ

mỗi tôi nhìn ra tôi

chợt tím hoa me đất

từ vết thương nguôi rồi

chia tan từ độ ấy

em trôi giạt phương nào

cố quên lòng vách cổ

màu gạch không hư hao

tìm chi nơi cõi hẹn

bóng tối đang khoả nhoà

ánh tím hoa me đất

hoá vì sao quá xa!

                            1992

ĐÂU ĐÓ GIỮA VÔ BIÊN

I. TIẾNG GIÓ

đôi khi hồn bỏ thân tôi

ra đồng xuống phố lên đồi vào mây

hiện về trang giấy run tay

gió trời vạn tuổi cuốn bay, sương mờ.

II. TIẾNG CHIỀU

mang mang sóng nước xao nghiêng

bên kia ngan ngát một triền nắng hanh

nghe trong sương khói buông nhanh

vạc kêu miền nhớ thắp xanh vòm trời.

III. TIẾNG MÙA

ngã mình ngủ dưới cội cây

tàn phai hoa lá phủ đầy thân tôi

chợt bừng thức giấc giữa đồi

ngước lên sao biếc vạn chồi xanh non.

IV. TIẾNG LÁ

nghe xa vọng tự tháng năm

gió sông hun hút rét căm biển trời

mong manh kiếp lá, vèo rơi

vẫn trông lồng lộng cõi người xanh reo.

                                               1993

ĐỌC LẠI ĐẠO ĐỨC KINH,

THẤM BUỒN

đến trần ai làn sương không tuổi

rất già nua và quá trẻ thơ

tên ông huyền ẩn như nguồn Đạo

tạc Hư Vô dáng Mẹ bao giờ

tôi muốn khóc theo từng âm cổ

buốt khói mây ấm giọt lệ người

bên sông máu núi xương đụn sách

phác lời kinh thật đến khơi vơi

ông nhập thế lại bằng xuất thế

ước nơi nơi dòng Đạo khoả đều

lặng lẽ, cỡi trâu chiều huyền thoại

gượng lập ngôn với mộng tiêu diêu

giữ thanh đạm một niềm hiền triết

khinh kỉ cương trí tuệ, giễu mình

gương sáng láng cơ hồ mông muội

tất yếu tự nhiên, vút tâm linh!

đời mãi chảy thực hư, hư thực

thực trong hư, va đập, nở sinh

ông thấu suốt ngồi im dõi ngắm

chí vô vi ngỡ rất vô tình

ôi Huyền Đồng Huyền Đồng là Đạo

hỡi câu kinh trầm tĩnh không ngờ…

dẫu hư không vẫn không vô dụng

khoảng trống nào giữa những dòng thơ

ơi “bản tánh nguyên sơ” thơm ngát

tôi thấy tôi đầu nẻo vô thường

ơi đứa bé hai tay nắm chặt

đang nằm nghe lòng Mẹ yêu thương

cũng suýt ngỡ mình thành bướm trắng…

đậu sừng trâu chiêm ngưỡng trích tiên

nhưng sợ hãi lách lau hiu hắt…

nửa hồn này cứ chớm an nhiên

niệm về ông khúc ca Tịnh Khẩu

ôi phố phường vui biết bao nhiêu!

khi lếch thếch, ờ, khi ngất ngưỡng

tập cười xoà cho bớt đăm chiêu.

                                           1993

HÌNH NHƯ

CÓ MỘT SỚM MAI TUỔI THƠ

gió thơm cây mây nhẹ trời

sớm khai trường nắng tinh khôi rất là

tay con như níu tay ba

phố nhà trong mắt, sáng và trong veo

tuổi thơ ba cũng bước theo

đâu sân trường nhỏ khó nghèo quê xưa.

                                                1991

TẠ LỖI MỘT NGƯỜI

chừng như rơi thoảng mơ hồ

tiếng gì xa vắng gió mờ lạnh căm

vọng về một thuở xa xăm

loé hồng đốm thuốc trầm ngâm bóng người

vọng về năm tháng xa vời

rưng rưng mắt nhớ môi cười xa xôi

bâng khuâng thầm trách, muộn rồi

nắng mưa độ ấy chơi vơi ngợp hồn

tóc em ngát ánh trăng non

tôi còn nông nổi, cúi hôn – khóc oà

biết chân trời mãi còn xa

vẫn đành rét buốt, đường nhoà, bơ vơ

thoáng nghe rơi giữa hư vô

tiếng kêu thảng thốt vật vờ một tôi

hồn cam chịu kiếp mồ côi –

yêu tình yêu hơn cả người mình yêu?!

khuya buồn, chưa tuổi tàn xiêu…

ngẩn ngơ, mộng tưởng tiêu điều, thương ai…

                                               1992

TÔI VẪN YÊU

TRÁI ĐẤT NÀY

trên đầu là bao la

dưới chân nghe bát ngát

thân tôi muôn bụi cát

vạn hừng đông trăng tà

hồn thiêng hoài khẽ hát

tự cội nguồn mờ xa!

cúi đầu ơn mẹ cha

nhắm mắt niệm quê nhà

ôi chấm xanh – quả đất

rưng rưng cùng thiên hà

có có và mất mất

thoáng đọng và tan ra

hư vô sao chất ngất

nhưng nỡ nào im bặt

còn nợ triệu năm qua!

chắp tay vọng chim ca

quỳ lạy từng đoá hoa

hết mình rồi vữa nát.

                          1993

TRANG THỨ NHẤT

hãy viết lên tâm hồn anh những điều em nghĩ

chữ là hạt mầm

sẽ nẩy xanh trên đất ấy mùa xanh

giọt mực em loang khắp mặt hồ mùa hạ

hương sen phả ngát thơ anh

cùng ngọn gió dịu dàng

chữ và hương

chất đầy trong từng ô vở nhỏ

cuốn sổ yêu thương

mở tung đôi cánh cửa

cho lòng thêm mênh mang

thơ yêu người yêu trời xanh

là hương lúa hương sen thơm vào nhật kí

em gieo lên tâm hồn anh…

                                             1977

HAI MƯƠI NĂM TRƯỚC,

KHI UỐNG TRÀ Ở CHÙA

vùi cỏ gốc chè biếc

ngẫm thương cây lá hiền

nâng tách, vàng sánh đượm

nguyện đền ơn thiên nhiên

lẽ đời sao trầm thống

ngàn sau còn đảo điên

chén trà như bể khổ

sen cúi trong ngực thiền.

                               1993

TẠ ƠN

từ vành nôi đến mồ chôn

ngửa và sấp – kiếp đã tròn – thoáng thôi

lún sâu tận đất đen rồi

có khi kết mật cành đời, xanh non

thấm thía cõi ta bà hơn

vẫn ơn cha mẹ cho con làm người.

                                             1991

GIỮA VÔ CÙNG

xanh lên xanh với đất xanh

cơn mưa ngọn nắng kết thành thân tôi

thương ai thơ biết mỉm cười

lắm khi tào nước mắt đời cùng ai

mưa từ thiên cổ không phai

long lanh dòng nắng trôi hoài, ngàn xưa

quê Cha bão hạn vạn mùa

xanh từ lòng Mẹ xanh chờ tóc em

tôi nhìn tôi đứng bên thềm

vô cùng chạm trái tim mềm, khẽ ngân…

                                            1993

MÙA VÀNG MIỀN CAO

nắng mùa khô đến rồi

trời xanh Ma-đa-gui

gió buổi chiều núi đồi

ngân nga trong mùa vui

mùa khô trên vùng cao

đồi vàng hươm sắc lúa

ai kia, trong chiều về

gùi vàng, chiều vàng hoe

nhớ cánh đồng tháng hạ

lòng sôi lên mùa ve

đây mùa mưa, tháng tư

lưỡi cuốc vung ngoài rẫy

tháng mười, đang mùa khô

trưa vàng, chiều rét ngọt

thóc vàng, lâng hương mơ

chờ mùa ngô mẩy bắp

một vùng đồi ấm áp

một vùng trời mưa bay

ơi đất nước rộng dài

bao nhiêu tháng mười hai?

cứ mong ai ngoài ấy

trong chiều Ma-đa-gui

giọng Huế nào ngọt vậy

giữa mênh mông núi đồi

nhớ mưa làng, phố cũ

nên nắng vàng chờ ai

quê hương là đất ở

là giọng nói không phai

nỗi nhớ quê lạ quá

hoá nỗi chờ mong ai

đất đỏ, vàng nắng gió

ngày xanh năm tháng dài

muốn về thăm ngoài đó

mùa vỡ đất đến rồi

ai vào cho đỡ nhớ

cùng gieo hạt ngày mai.

                         1979

VỚI TRUYỀN THUYẾT

VỀ KHÁT VỌNG CỨU RỖI

“Người đã bị người-ta khinh-dễ và chán-bỏ, từng trải sự buồn-bực, biết sự đau-ốm, bị khinh như kẻ mà người-ta che mặt chẳng thèm xem; chúng-ta cũng chẳng coi Người ra gì. Chính Ngài đã lấy tật-nguyền của chúng-ta, và gánh lấy bệnh-hoạn của chúng-ta”.

                               (ÊSAI 53: 2-4 / MATHIƠ 8:17)

nhịp trái tim mãi ban sơ

giáo đường nhạc vút xanh lơ sớm chiều

trầm tư, lắng tuổi xế xiêu

ngấm trong sầu khổ đã nhiều phúc âm

ngát thơm nguồn sáng từ tâm

hồn em cúi xuống, vọng thầm sóng mơ

vai oằn thập giá bao giờ

tôi tìm Đức Mẹ đọc thơ tình người

em là ngọn nến trong tôi

xua đi bóng tối truyền lời yêu thương

máu cứu rỗi sáng con đường

ánh vàng Núi Sọ rung chuông chói loà

xin nhân danh Đất Trời và

nỗi Khổ Đau và Thăng Hoa giữa Đời

nhà người thợ rất thánh ơi

mồ hôi nước mắt muôn thời hương bay

cõi trần gian còn đắng cay

vẫn còn khát vọng như ngày xa xưa

nắng ngời tiếng hát bốn mùa

hai ngàn năm nếu chẳng mưa máu Đời! (*)

                                           1992

Cước chú của bài Với truyền thuyết về khát vọng cứu rỗi:

(*)  Nguyên văn trong bản in năm 1992 là:

hai ngàn năm dịu gió mưa

nắng ngời tiếng hát bốn mùa cho nhau.

Ở bản chép lại trên máy vi tính lần này (08. 03. 2005), tôi xin sửa lại như trên.

TIN QUÊ

lá cuối thu xanh ngắt

đông phương nam óng vàng

quặn chút lòng chưa lạc

tổ tiên nơi ruột gan…

mưa lũ đã khoả tràn

sóng duềnh con nước bạc

miền gió lửa, hạn, cát

bão dìm trong tan hoang!

quê nhà ơi quê nhà

dù vòng tay bền chắc

cái lo nhìn rất xa

qua trùng trùng buốt rát…

dù đất đai quê nhà

mùa lại thơm thiết tha

sương bâng khuâng tím ngát

rưng rưng hồng phù sa…

sách tuổi thơ nhoè nát

giạt trong em, bàng hoàng

chơi vơi… Mẹ thương làng

chiều trắng dâng nhoè mắt.

                             1992

NÀY LÀ MÌNH VÀ MÁU

NHÀ THƠ

kính tặng Abraham Lincoln,

người khai sinh cho Lá cỏ của Whitman.

năm nhà thơ nước mình ngã xuống mỉm cười

mắt nhoà kiếm xưa đoá mai không nát (*)

Lá cỏ mọc lên. Gót giày giẫm lên tiếng hát!

Đông thanh thoát và Tây sống thật

niềm tin vào Con Người khát vọng làm người

thiêng liêng hơn ngàn thiêng liêng khác

bút vạch bất công ngang ngược trải phơi

tượng đài da đen đục thơ chạm khắc

Đường luật cúi đầu trước môi hôn xứ lạ say đời

Thánh kinh nhũ hương cho thân xác

linh hồn lấp lánh mồ hôi

ngạo nghễ thách thức tầm sống của thời

này và kia, trái đất

vẫn một biển đôi bờ bát ngát

đẹp thảm biếc toả ngời đẹp suối máu hồng trôi.

                                             1993

Cước chú của bài Này là mình và máu nhà thơ:

(*) Tác giả (TXA.) xin có một cái nhìn tỉnh táo hơn về Cao Bá Quát: Ông là một nhà thơ thiên tài, nổi loạn với ngọn cờ “phù Lê” (1854 – 1855) đã bị lịch sử vượt qua, trở nên phản động. Cuộc nổi loạn “phù Lê” của Cao Bá Quát thực chất chỉ là sự phản ứng chống đối của kẻ sĩ Đàng Ngoài không chịu thần phục nhà Nguyễn Đàng Trong, cộng với sự ảnh hưởng do phong trào “bài Thanh phục Minh” – Thái Bình thiên quốc – bên Trung Hoa. Cao Bá Quát đã làm rối nhiễu thêm tình hình Đất nước trong khi thực dân Pháp và “tả đạo” đang chuẩn bị xâm lược nước ta.

                                      (Chú thích ngày 08. 03. 2005)

GIÁ NHƯ

vẫn con đường lầy đất đỏ

những đôi chân lấm tới trường

mưa rơi âm thầm bụi nhỏ

vai nghiêng gió lạnh đến thương!

vẫn màu vôi loang trên tường

lưng trâu cà lên dấu mực

bàn ghế vẹo xiêu gãy mục

chữ thầy trên bảng nhạt nhoà

vẫn là tuổi thơ của ba

khi con mai kia đi học?

không, không, ba đâu có khóc

mưa rơi vào mắt xót xa…

                        1990

(  xem tiếp phần 2  )