z+b. Bài 27-Tl.1 - Trần Xuân An - "Wikipedia - Kiến Phúc"
Web Tác giả Trần Xuân An
BÀI HAI MƯƠI BẢY
WIKIPEDIA - KIẾN PHÚC
LỜI THƯA VỀ 2 BÀI VIẾT TRÊN WIKIPEDIA
Vì WIKIPEDIA là một "bách khoa toàn thư mở", ai cũng có thể tham gia sửa chữa, bổ sung bài viết, do đó, tôi mạn phép lưu 2 bài viết mà tôi có góp phần (hầu như viết lại, bổ sung thêm đến 90%), và chỉ chịu trách nhiệm về 2 bài ấy với nội dung trên 2 khung blogs này.
Tôi thấy cũng cần thưa thêm một vài điều cần thiết:
Thật ra, thủ đoạn gieo nghi án vào nhân vật lịch sử đã bị lật tẩy từ lâu. Những nhà viết sử làm ra vẻ khách quan để ngụy trang ác ý ấy cần phải bị công luận trừng phạt (như tòa án trừng phạt những kẻ vu khống), và sớm muộn gì họ cũng bị nêu rõ là loại tội nhân văn hóa trong sử học sử (phân ngành sử học về sử gia và các tác phẩm sử học).
Và thật lòng tôi không muốn đi sâu vào đề tài cái chết của Kiến Phúc (những kẻ xấu xa, nham hiểm đã dựng đứng quanh cái chết ấy những lời đơm đặt, bôi nhọ như thế nào, vì sao); bởi lẽ, theo kinh nghiệm của nghìn xưa: một khi kẻ thù, kẻ xấu miệng đơm đặt, bôi nhọ, thì dĩ nhiên người đồng chí, người tốt phải tranh cãi lại để thanh minh; do đó, lại càng lan truyền; và càng lan truyền như thế là lại càng mắc mưu chúng. Nhưng đây là một việc bất đắc dĩ, chẳng đặng đừng. Tôi hi vọng và tin chắc vấn đề cái chết của Kiến Phúc lần này sẽ được giải quyết rốt ráo, dứt điểm. Hậu thế mai sau sẽ còn nhắc đến bi kịch Nguyễn Văn Tường cũng như mãi mãi còn nhắc đến bi kịch Nguyễn Trãi, tuy bi kịch hai nhân vật lịch sử này vẫn có những điểm khác biệt (Nguyễn Văn Tường không có quan hệ yêu đương, riêng tư với Học Phi; Học Phi không phải là Nguyễn Thị Lộ; và: kẻ thù của Nguyễn Trãi chỉ là bọn gian thần; kẻ thù của Nguyễn Văn Tường không chỉ là bọn tay sai của giặc Pháp xâm lược, mà còn chính là bọn giặc Pháp xâm lược ấy).
TXA.
Wikipedia lúc 7 giờ 27 phút, ngày 17 tháng 6 HB6 [ 2006 ] tại Việt Nam
/wiki/Ki%E1%BA%BFn_Ph%C3%BAc#C
_c.E1.BB.A7a_Ki.E1.BA.BFn_Ph.C3.BAc
Kiến Phúc
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Bước tới: menu, tìm kiếm
Đang bàn cãi về thái độ trung lập (TĐTL) của bài này.
Xin xem thảo luận ở trang thảo luận.
Kiến Phúc
Năm sinh-mất: 1869–1884
Tên húy:
Nguyễn Phúc Ưng Đăng
Trị vì: 1883–1884
Triều đại:
Nhà Nguyễn
Niên hiệu:
Kiến Phúc (1883-1884)
Miếu hiệu:
Giản Tông
Thụy hiệu:
Nghị Hoàng Đế
Vua Kiến Phúc (1869–1884) là vị vua thứ 7 của nhà Nguyễn, lên ngôi ngày 2 tháng 12 năm 1883, tại vị được 8 tháng thì qua đời.
Mục lục
[giấu]
• 1 Tiểu sử
o 1.1 Thiếu thời
o 1.2 Trị vì
• 2 Cái chết của Kiến Phúc
• 3 Xem thêm
[sửa]
A. Tiểu sử
[sửa]
I. Thiếu thời
Vua Kiến Phúc tên húy là Nguyễn Phúc Ưng Đăng, con thứ 3 của Kiên Thái vương Nguyễn Phúc Hồng Cai và bà Bùi Thị Thanh. Ưng Đăng được sinh ra đời vào ngày 2 tháng giêng năm Kỷ Tỵ, tức 12 tháng 2 năm 1869.
Vua Tự Đức vì lúc nhỏ bị bệnh đậu mùa nên không có con. Ông nhận 3 con trai của hai người em làm con nuôi, trong đó con đầu là vua Dục Đức. Năm 1870 lúc được 2 tuổi, Ưng Đăng được vua Tự Đức nhận làm con nuôi thứ ba và giao cho bà Học phi Nguyễn Thị Hương trông coi, dạy bảo.
[sửa]
II. Trị vì
Sau khi vua Hiệp Hòa bị phế truất, vào ngày 2 tháng 12 năm 1883, Ưng Đăng được đưa lên ngôi vua và đặt niên hiệu là Kiến Phúc. Khi đó Ưng Đăng mới 15 tuổi, mọi việc đều do hai đại thần phụ chính Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết quyết định.
Đại Nam thực lục chính biên (ĐNTL.CB., tập 36, Nxb. Khoa học xã hội, Hà Nội, 1976, tr. 18 - 20), ghi nhận rằng: Ưng Ðăng được tin triều đình tới rước mình về làm vua, đang đêm khuya khoắt, nên rất sợ hãi, nhưng vẫn bị đem lên kiệu đưa về kinh thành. Ưng Đăng nói, "Ta còn bé, sợ không làm nổi", nhưng Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết tâu "Xin lấy tôn miếu, xã tắc làm trọng", và đưa lên ngôi với sự đồng ý của hoàng thái hậu Từ Dũ.
Sau khi nhà Thanh (Trung Hoa) kí Hòa ước Thiên Tân với Pháp, triều đình Đại Nam (Việt Nam), ở tình thế bị cô lập hoàn toàn, đành phải chấp nhận cưỡng ước Giáp thân (1884). Tuy vậy, triều đình Đại Nam, dưới sự lãnh đạo của Nguyễn Văn Tường, Tôn Thất Thuyết, vẫn cố gắng thúc đẩy sự tiếp diễn thế trận "tọa sơn quan song hổ đấu" (cuộc chiến Pháp - Hoa). Nhiều quan thấy vậy, từ quan, ở ẩn hoặc đơn độc chiêu mộ quân, khởi binh chống Pháp, hoặc chiến đấu dưới cờ quân Thanh.
Triều đại Kiến Phúc chỉ kéo dài 8 tháng. Từ tháng tư (âm lịch) năm Giáp Thân, Kiến Phúc ngã bệnh. Ngày 10 tháng 6 âm lịch năm này, (31 tháng 7 năm 1884), Kiến Phúc mất vào giờ ngọ (Quốc sử quán triều Nguyễn, ĐNTL.CB., sđd., tr. 150 – 151).
Lúc mất, Kiến Phúc mới 16 tuổi, chưa nạp phi, không có con cái.
Sau khi mất, bài vị vua Kiến Phúc được đưa vào thờ trong Thế miếu và có miếu hiệu là Giản tông Nghị Hoàng đế. Lăng của Kiến Phúc, hiệu Bối lăng, ở phía trái Khiêm lăng, tại làng Dương Xuân Thượng, huyện Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên.
[sửa]
B. Cái chết của Kiến Phúc
Có nhiều tài liệu ghi lại các thông tin liên quan đến cái chết của Kiến Phúc, trong đó xoay quanh vấn đề Kiến Phúc có bị Nguyễn Văn Tường đầu độc hay không. Phần dưới đây trình bày theo trình tự lịch sử của các tài liệu (nguyên văn khảo cứu và nhận định của Trần Xuân An):
"Đại Nam thực lục chính biên" (ĐNTL.CB, sđd., tr. 176 - 178) ghi nhận: Qua một bản tấu nghị, trước đình thần, Tôn nhân phủ, luận tội của Gia Hưng vương Hồng Hưu loạn luân với công chúa Đồng Xuân (ĐNTL.CB., tập 36, như trên & tập 37, tr. 61 - 62 xác định có thật) và câu kết với Pháp (Pháp định đưa Hồng Hưu lên ngôi vua), Tôn Thất Thuyết cho rằng chính khâm sứ Pháp Rheinart đã nhân việc vua Kiến Phúc mất, vua Hàm Nghi đăng quang với tư cách một hoàng đế độc lập mà đưa tin gièm pha triều đình rất nhiều.
Trong "Việt Nam sử lược" (xuất bản lần đầu, 1921, Nxb. Tân Việt trước 1975 tái bản nhiều lần, và Nxb. Trẻ TP.HCM. với bản 1999, tr. 571), người đọc thấy Trần Trọng Kim chỉ cước chú thêm về chuyện Nguyễn Văn Tường đầu độc Kiến Phúc như một tin đồn. Ông ghi: "Lại có chuyện rằng:...".
Từ đó, các tác giả về sau (như Phạm Văn Sơn [1], Tôn Thất Bình [2]...) viết thêm về tin đồn này như thể là sự thật: Kiến Phúc bị Nguyễn Văn Tường cho uống thuốc độc chết vì vua bắt gặp Nguyễn Văn Tường đang tư tình với bà Học phi Nguyễn Thị Hương. Để bịt miệng vua, lợi dụng lúc vua đang bệnh, Nguyễn Văn Tường bỏ thuốc độc vào thuốc trị bệnh của vua. Cách viết này có thể còn chứng tỏ các tác giả thuộc diện này đã cố tình bất chấp sự thật đã được những người đồng sự, đồng triều và cùng thời trực tiếp hay mặc nhiên xác nhận với tư cách chứng nhân (như Quốc sử quán, Nguyễn Nhược Thị [Bích], Tôn Thất Thuyết, và đình thần, Tôn nhân phủ...) hoặc, theo một số nhà nghiên cứu, các tác giả ấy thiếu kiến thức về quy chế nội cung, công việc của Viện Thái y, Thị vệ đại thần, cụ thể là nguyên tắc nghiêm ngặt trong việc bắt mạch, kê đơn, bốc thuốc và sắc thuốc dâng lên vua.
Theo một nguồn khác (học giả Bửu Kế, nhà biên soạn sử Phan Khoang [3] có liệt kê, giáo sư Trần Văn Giàu [4] có đề cập và nhất trí): Nguyễn Văn Tường cùng Tôn Thất Thuyết bàn định với nhau, quyết đầu độc Kiến Phúc để đưa Hàm Nghi lên ngôi, bởi Kiến Phúc cũng thuộc vào loại đầu hàng Pháp như Dục Đức, Hiệp Hòa.
Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu [5] với các phương pháp luận khoa học, thẩm định, phân loại, đối chứng sử liệu, cho rằng các nguồn tin trên không chính xác, và kết luận là vào giai đoạn lịch sử này ở Việt Nam, lực lượng quân Pháp và tay sai muốn tung tin để hạ uy tín Nguyễn Văn Tường, Tôn Thất Thuyết và làm triều Nguyễn rệu rã, suy vong. Đồng thời, cũng căn cứ vào sử liệu gốc, với kiến thức về quy chế nội cung liên quan và bằng tư duy thực nghiệm (có kiểm chứng, khảo nghiệm tư liệu, xét các khả năng hiện thực, đặc biệt về y học), họ cho thấy rằng vua Kiến Phúc mất vì bệnh tái phát nguy kịch, mọi loại thuốc thang do các quan ngự y dâng lên đều vô hiệu, bệnh không thể thuyên giảm.
Sau đây là nguyên văn tư liệu gốc:
"Vua không khỏe, tháng tư trước, ngọc thể vi hoà, đình thần đã xin vua tĩnh dưỡng, và chia nhau đi cầu đảo các linh từ; sau đó đã khỏe, nhưng chưa được bình phục như cũ; đến ngày mồng 7 tháng này, ngày kỷ mão, mới ngự điện Văn Minh, chịu lễ chầu mừng, ban thưởng lụa hoa cho các bầy tôi có sai bậc, rồi sau lại không được khỏe. Thái y tiến thuốc, không thấy công hiệu. Ngày mồng 10, nhâm ngọ, bệnh kịch; giờ ngọ hôm ấy vua mất ở chính điện Kiền Thành. Hoàng thái phi bèn vời bọn Tôn nhân phủ Miên Định, phụ chính phủ thân đại thần Hồng Hưu, Nguyễn Văn Tường, Tôn Thất Thuyết và Hộ bộ thượng thư Phạm Thận Duật, truyền bảo hoàng đế di chúc rằng: "Hoàng đế đức mỏng, có em là Ưng Lịch có học có hạnh, hoàng đế như có mất đi, truyền bảo tôn nhân phụ chính nên lấy Ưng Lịch vào nối ngôi lớn, để phụng tôn miếu; lại đại lễ tiên hoàng đế chưa xong, và lấy của dùng chưa sẵn, vậy hợp thành tang lễ châm chước làm được 4, 5 phần mà thôi, chớ cầu thể lệ. "Bấy giờ, Miên Định công và phụ chính thân đại thần truyền lệnh cho biết. Tôn nhân phủ, văn võ đình thần bèn hợp từ tâu lên Từ Dụ thái hoàng thái hậu; hoàng thái hậu rước công tử Ưng Lịch (là con thứ 5 Kiên Thái vương Hồng Hợi, biện phụng vương ấy), vào nhà tang xưng là tự quân, phàm việc tâu xin tuân hành; chọn ngày lành làm lễ tấn tôn (đó là vua Hàm Nghi) ...". [6].
(Quốc sử quán triều Nguyễn, "Đại Nam thực lục, chính biên" [ĐNTL.CB.], tập 36, Nxb. Khoa học xã hội [KHXH.], Hà Nội, 1976, tr. 150 – 151).
_________________________
[1] Phạm Văn Sơn, "Việt sử tân biên" (trọn bộ 5 tập gồm 7 cuốn]), cuốn 6 (tức là tập 5 trung), Nxb. (tác giả tự xuất bản), in tại nhà in Bùi Trọng Thúc (đường Võ Tánh, Phú Nhuận), Sài Gòn, 1963, tr. 13 & 14. Xem thêm: Phạm Văn Sơn, "Việt sử toàn thư", duy nhất một tập, Nxb. (tác giả tự xuất bản), in tại Thư Lâm ấn thư quán, Sài Gòn, 1960, tr. 661 & 669. Trong "Việt sử toàn thư", 1960, Phạm Văn Sơn cũng chỉ cước chú: "Theo dư luận ở Huế...", nhưng ở phần chính văn, lại viết: "Vua Kiến Phúc ở ngôi được hơn 6 tháng và mất ngày mồng 7 tháng tư năm Giáp Thân (1884) trong một trường hợp vô cùng thê thảm như trên đã kể". Chỉ riêng ngày, tháng, đã sai lạc quá đáng! Trong "Việt sử tân biên" (tập 5 trung), 1963, Phạm Văn Sơn lại ghi ở phần chính văn: "Câu chuyện trên đây có sự thực hay không, hoặc vua Kiến Phúc chết vì bệnh hơn là bị đầu độc, ngày nay khó ai nói chắc được...", nhưng Phạm Văn Sơn lại viết cả một trang sách hơn, cũng chính văn, về vụ này với các chi tiết như Nguyễn Văn Tường lả lơi với Học phi, họ trao thuốc lá hút dở cho nhau một cách tình tứ, rồi Kiến Phúc thốt ra một câu đe dọa giết cả ba đời nhà Nguyễn Văn Tường... Cũng riêng về thời điểm, lại rõ là sai thêm! Lần này, Phạm Văn Sơn ghi Kiến Phúc lại chết vào ban đêm, chứ không phải vào giờ ngọ (giữa trưa, ban ngày)!
[2] Tôn Thất Bình, "Kể chuyện chín chúa, mười ba vua triều Nguyễn", Nxb. Đà Nẵng, 1996, tr. 95. Tôn Thất Bình cũng viết như thể tin đồn xuyên tạc ấy là sự thật; và làm ra vẻ khách quan, tác giả này lại viết thêm: "Cái chết của Kiến Phúc tuy vẫn còn trong vòng bí mật nhưng người đời nghi là Nguyễn Văn Tường đã đánh tráo thuốc của Thái y viện...". Tôn Thất Bình còn trích dẫn "Vè thất thủ kinh đô" ở một “dị” bản nào đó (chắp vào, bịa thêm). Trong 7 bản lưu hành trước đây, Lương An sưu tầm, chỉnh lí, đều không có đoạn ấy. Có thể đoạn ấy thuộc "dị" bản thứ 8, gọi là “bản Đạm Hiên”. Chính Lương An đã thẩm định bản Đạm Hiên này như sau: "Cũng xin nói thêm là chúng tôi có một bản đánh máy bản do ông Đạm Hiên ở Huế hiệu đính năm 1969 [lưu ý: một chín sáu chín - ct.]. Nhưng đây là một bản gần như viết lại hoàn toàn, không phải là hiệu đính, nội dung lại có nhiều lệch lạc. Bản này chúng tôi không dùng" (Lương An, bản thảo "Vè chống Pháp", viết tay, photocopy; tr. 2 của bài "Về công tác văn bản và chú thích vè "Thất thủ kinh đô"" thuộc bản thảo này).
[3] Bửu Kế, “Chuyện triều Nguyễn”, (bài “Tòa Khâm sứ Pháp”), Nxb. Thuận Hóa, 1990, tr. 89. Trong 3 giả thuyết mà Bửu Kế liệt kê, có 2 giả thuyết như sau: “1. Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Văn Tường đồng ý giết vua Kiến Phúc, tôn một vị vua nhỏ tuổi hơn để dễ việc nắm trọn quyền bính. 2. Hai vị quyền thần cho rằng hiệp ước Harmand [lỗi in ấn, sửa lại: Patenôtre - TXA. ct.], các quan ta đã nhân danh vua Kiến Phúc để kí kết với Pháp, nếu vua Kiến Phúc không còn nữa thì hiệp ước sẽ mất hết hiệu lực” (trích nguyên văn). Phan Khoang, "Việt Nam, Pháp thuộc sử, 1862 - 1945", bản in lần thứ 2 (tăng bổ), Phủ QVK. đặc trách văn hóa (Tủ sách Sử học) xb., 1971, tr. 335, ở cước chú, cũng liệt kê tương tự như trên, nhưng gộp lại thành 3 luồng tin, và viết về nguồn tin thứ 3 như một tiểu kết: "Nhưng phần đông đều cho là vua chết vì bệnh" (nguyên văn).
[4] Trần Văn Giàu, “Chống xâm lăng”, Nxb. TP.HCM. tái bản trọn bộ, 2001, tr. 451. Trích nguyên văn: “Đa số đình thần và cả vua Kiến Phúc với hoàng gia lại thường tư thông với khâm sứ Pháp ở Huế, làm trở ngại công việc của Tôn Thất Thuyết, cho nên đến tháng 7 năm 1884 chúng ta sẽ thấy Kiến Phúc chết bất ngờ, mờ ám; Tôn Thất Thuyết và Nguyễn Văn Tường sẽ chọn Ưng Lịch lên ngôi là vua Hàm Nghi mới 12 tuổi…”.
[5] Xem: Nhiều tác giả, "Kỉ yếu Hội nghị Khoa học lịch sử, ĐHSP. TP.HCM., 20/6/1996", với đề tài "Nhóm chủ chiến triều đình Huế và Nguyễn Văn Tường"; Nhiều tác giả, "Hội thảo khoa học về nhân vật lịch sử Nguyễn Văn Tường (1824 - 1886) - Các báo cáo khoa học", Hội KHLS Thừa Thiên - Huế & TT. Khoa học xã hội & nhân văn Đại học Huế, 02/7/2002. Riêng về chủ điểm này, có thể tìm đọc các bài của PGS. TS. Đỗ Bang; giảng viên, nhà nghiên cứu Trần Viết Ngạc; giảng viên, nhà nghiên cứu Trần Thị Thanh Thanh... trong 2 tập kỉ yếu trên.
Ngoài ra, chủ điểm còn được nghiên cứu, thể hiện:
+++ các luận văn cử nhân của Trần Thị Kim Hoa, Nguyễn Thị Mỹ Hạnh và Lê Tiến Công;
+++ một số bài báo trên Tạp chí Xưa & Nay..., trong đó, có bài của Trần Xuân An.
[6] Để tham khảo, có thể chép lại một đoạn "Hạnh Thục ca" của Lễ tần Nguyễn Nhược Thị Bích:
"Nào ngờ nhiều nỗi chẳng may
Trị vì sáu tháng bệnh rày lại mang
Hết lòng khấn vái thuốc thang
Gẫm âu số mệnh đành khôn [khôn = không thể; chăng = chẳng, không / cách dùng từ kiểu cổ] cãi trời
Nương mây chút sớm tếch vời
Năm Thân tháng sáu rụng rời cành xuân".
Tham khảo thêm & nhấn mạnh:
Bản tấu nghị của Tôn Thất Thuyết (ĐNTL.CB., tập 36, sđd., tr. 176 - 178) thể hiện sự xác nhận mặc nhiên (vô hình trung) của ông về nguyên nhân cái chết của Kiến Phúc là do bệnh, như Quốc sử quán đã chép; đồng thời, qua bản tấu nghị ấy, Tôn Thất Thuyết cũng chỉ rõ phạm vi đối tượng mà Rheinart đưa tin gièm pha:
“Ngày tháng sáu, Giản tông Nghị hoàng đế mất, bọn chúng tôi vâng tuân lời di chúc, chọn lấy ngày 13 làm lễ tấn quang [vua Hàm Nghi - ct.]" [...];
[...] “Trước đây về khoản làm lễ tấn tôn [vua Hàm Nghi đăng quang - ct.] và việc Hồng Hưu có người không bằng lòng (ám chỉ vào Lê-na), đưa tin gièm pha đã nhiều”.
Như đã trần thuật tóm tắt bên trên, đây là một bản tấu nghị công khai trước đình thần, Tôn nhân phủ, nội dung là luận tội Gia Hưng vương Hồng Hưu: tội loạn luân có quả tang và tội tiết lộ thông tin mật ("quân quốc trọng sự") cho Pháp, câu kết với Pháp, để đại tá Pháp Guerrier từ Bắc Kỳ đem quân vào Huế uy hiếp, chiếm đóng Mang Cá. Qua đó, ta thấy: Đối với một hoàng thân như Hồng Hưu, khi phạm tội về luân lí và chính trị như thế, cũng bị công khai xét xử và chịu hình phạt. Mở rộng ra: Không những Hồng Hưu, mà còn nhiều hoàng thân khác, cũng bị xét xử, chịu án như thế (phần lớn là án về đạo đức), suốt cả các triều vua Nguyễn. Tất cả đều được ghi chép vào "Đại Nam thực lục chính biên", "Đại Nam liệt truyện". Từ đó, chúng ta có thể thấy vụ việc thêu dệt vu khống quanh cái chết của Kiến Phúc là hoàn toàn không có thật. Nếu có thật như các luồng tin đồn đãi, đơm đặt, chắc chắn Quốc sử quán đã ghi chép vào "Đại Nam thực lục chính biên" như đã ghi chép về Hồng Hưu...
(Trần Xuân An chú thích).
[sửa]
C. Xem thêm
+ Nguyễn Văn Tường (Wikipedia)
+ Trần Xuân An, "Phụ chính đại thần Nguyễn Văn Tường (1824 - 1886)", 4 tập, (bộ sách đã được Hội đồng Tư vấn, phản biện & Giám định thuộc Hội Khoa học lịch sử Việt Nam giám định, Tổng thư kí Hội Khoa học lịch sử Việt Nam Dương Trung Quốc viết lời giới thiệu), Nxb. Văn Nghệ TP.HCM., 2004. Xem các đường nối kết (links) mạng liên thông ở mục thảo luận bài viết chính về Nguyễn Văn Tường.
+ 19 tháng 6-2006, bổ sung thêm vào mục này: Nguyễn Quốc Trị, "Nguyễn Văn Tường có tư thông với bà Học Phi và giết vua Kiến Phúc không?"
http://members.cox.net/luanlac/vanhoa/
Yahoo Search:
http://216.109.125.130/search/cache?p=%
22Nguy%E1%BB%85n+V%C4%83n+T%C6%B0%E1%BB%9Dng%22
+%22Nguy%E1%BB%85n+Qu%E1%BB%91c+Tr%E1%BB%8B%22
&prssweb=Search&ei=UTF-8&fr=sfp&dups=
1&u=members.cox.net/luanlac/vanhoa/nvt%26hpkp
.htm&w=%22nguy%E1%BB%85n+v%C4%83n+t%C6%B0%E1
%BB%9Dng%22+%22nguy%E1%BB%85n+qu%E1%BB%91c+tr
%E1%BB%8B%22&d=FwP5WzmtMu6h&icp=1&.intl=us
__________________________
Bài do Trần Xuân An viết trực tiếp trên web Wikipedia để sửa chữa, bổ sung thêm, thay thế bài đã có trước 02 giờ 30 phút, ngày 14-06 HB6 (2006), ngày giờ trên WIKIPEDIA, và cũng đã lưu giữ trên WIKIPPEDIA ở vị trí bài viết chính (xem lịch sử hình thành bài viết):
Tối hôm qua, 17-06 HB6 (2006), lúc khoảng 20 giờ, trên Wikipedia, tôi đã bổ sung thêm luận cứ, luận chứng đã đưa ra để các thành viên, người đọc thảo luận. Sáng 18 & trưa 20-06 HB6 (2006), tôi cũng đã bổ sung vào bài viết này, và hoàn chỉnh chú thích (để lưu).
Thể loại (3): Vua nhà Nguyễn | Sinh 1869 | Mất 1884
Tiền nhiệm
Hiệp Hòa
Vua Nhà Nguyễn
Kế nhiệm
Hàm Nghi
_________________________________
_________________________________
NGUYÊN VĂN BÀI VIẾT TRÊN WIKIPEDIA
TRƯỚC KHI TÔI THAM GIA SỬA CHỮA, BỔ SUNG
http://vi.wikipedia.org/w/index.php?
title=Ki%E1%BA%BFn_Ph%C3%BAc&oldid=222664
Kiến Phúc
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
Sửa đổi lúc 03:15, ngày 20 tháng 5 năm 2006; xem phiên bản hiện hành
← Phiên bản cũ | Phiên bản mới→
Bước tới: menu, tìm kiếm
Kiến Phúc
Năm sinh-mất: 1869–1884
Tên húy:
Nguyễn Phúc Ưng Đăng
Trị vì: 1883–1884
Triều đại:
Nhà Nguyễn
Niên hiệu:
Kiến Phúc (1883-1884)
Miếu hiệu:
Giản Tông
Thụy hiệu:
Nghị Hoàng Đế
Vua Kiến Phúc (1869–1884) là vị vua thứ 7 của nhà Nguyễn, lên ngôi ngày 2 tháng 12 năm 1883, tại vị được 8 tháng thì qua đời.
Vua Kiến Phúc tên húy là Nguyễn Phúc Ưng Đăng, con thứ 3 của Kiên Thái Vương Nguyễn Phúc Hồng Cai và bà Bùi Thị Thanh. Ưng Đăng sinh ngày 2 tháng giêng năm Kỷ Tỵ, tức 12 tháng 2 năm 1869.
Vua Tự Đức vì lúc nhỏ bị bệnh đậu mùa nên không có con. Ông nhân 3 con trai của hai người em làm con nuôi, trong đó con đầu là vua Dục Đức. Năm 1870 lúc được 2 tuổi, Ưng Đăng được vua Tự Đức nhận làm con nuôi thứ ba và giao cho bà Học Phi Nguyễn Thị Hương trông coi, dạy bảo.
Sau khi vua Hiệp Hòa bị phế truất, vào ngày 2 tháng 12 năm 1883, Ưng Đăng được đưa lên ngôi vua và đặt niên hiệu là Kiến Phúc. Khi đó Ưng Đăng mới 15 tuổi, mọi việc đều do hai đại thần phụ chính Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết quyết định. Nhiều quan thấy vậy lại cho triều đình, từ quan rồi đi chiêu mộ binh đi đánh Pháp.
Có sách nói rằng Ưng Ðăng được tin triều đình tới rước mình về làm vua, sợ quá chui xuống gầm giường trốn, mọi người phải lôi ra, ông la hét khóc lóc thảm thiết nhưng vẫn bị đem lên kiệu đưa về cung. Ông viện đủ mọi cách để từ chối nhưng vẫn bị Nguyễn Văn Tường và Tôn Thất Thuyết ép phải lên ngôi. Vua Kiến Phúc ở ngôi được có 8 tháng thì phải bệnh mất ngày 6 tháng 4 năm Giáp Thân. Có sách nói rằng Kiến Phúc bị Nguyễn Văn Tường cho uống thuốc độc chết vì vua bắt gặp Nguyễn Văn Tường đang tư tình với bà phi Nguyễn Thị Hương. Để bịt miệng Vua, lợi dụng lúc Vua đang bệnh Nguyễn Văn Tường bỏ thuốc độc vào thuốc trị bệnh của vua.
Vua Kiến Phúc ở ngôi được 8 tháng, mất vào ngày 10 tháng 6 năm Giáp Thân, 31 tháng 7 năm 1884. Lúc đó Kiến Phúc mới 16 tuổi, không có con cái.
Sau khi mất, bài vị vua Kiến Phúc được đưa vào thờ trong Thế Miếu và có Miếu hiệu là Giản Tông Nghị Hoàng Đế. Lăng của Kiến Phúc hiệu Bối Lăng, ở phía trái Khiêm Lăng, tại làng Dương Xuân Thượng, huyện Hương Thủy, tỉnh Thừa Thiên.
Tiền nhiệm
Hiệp Hòa
Vua Nhà Nguyễn
Kế nhiệm
Hàm Nghi
Xuất xứ:
Xem tiếp: Bài thứ hai mươi tám:
http://tranxuanan.writer.googlepages.com/luanvethoichungta_b28.htm
Trở về: Trang mục lục của tập bài viết "Luận về thời chúng ta...":
http://tranxuanan.writer.googlepages.com/luanvethoichungta
Trở về trang chủ Web. Tác giả Trần Xuân An:
http://tranxuanan.writer.googlepages.com
Google page creator / host
Ngày đưa lên trang web này: 28-4 HB7
DOTSTER, MSN. & YAHOO ... / HOST, SEARCH & CACHE