c. Trần Xuân An - Lặng lẽ ở phố - Tệp 3

GỬI CÔ GÁI LẤP LÁNH

thưa em, tôi vốn rất tình

thầm mê tóc nắng vàng xinh tơ tằm

ba lô bay bổng về thăm

mắt xanh biêng biếc xa xăm vòm trời

chuỗi trai quê ngoại đâu rồi

máu Mị Châu mãi buốt ngời ngực thơm

cha em quặn nhớ hạt cơm

gạo trong lệ ứa từ rơm rạ này

hơn trăm năm đó còn đây

ngàn năm Giếng Ngọc rót đầy mời em

tàn nhang rơi ấm tay thêm

tôi nâng lên mắt mặn mềm giấc si.

TẢN MẠN

VỚI MỘT NGƯỜI EM

“mọi lí thuyết đều màu xám

và cây đời mãi mãi xanh tươi”

            (Gớt - Goethe)

cánh chim vành khuyên bé bỏng

nở từ bài ca thuở nào

chập chùng tháng năm

           chập chùng sương khói

nắng bất ngờ

                  biếc xanh tiếng hát nao nao

kết tổ dưới vực sâu

                  hay chóp đỉnh đồi cao

cũng chỉ vành khuyên của nắng mưa cây cỏ

ôi vàng rơm xé ra,

                     từ giẫy giụa với hư vô

                     trái tim bung vỡ

cơn tủi giận thiên tài

                     quỳ sụp bên đường

                     hỡi bùn, máu, sương, sao!

tôi nhớ Tố Như siết kiếm ngó cờ đào

mấy lần cáo quan

             thương Kiều, viết Phản chiêu hồn

                                  tóc càng thêm bạc

viếng mộ ông

             gò hoang

                       mưa bụi đầm nước mắt

dám trách gì nắm cốt tàn đã thuộc về

                                      vạn thuở muôn nơi

hai trăm năm rồi

                     bao người đau cùng ông

                     niềm đau ngoại xâm nội chiến

thiên tài trầm tư dằn vặt suốt đời

hồn thi sĩ xoáy lốc ngả nghiêng vật vờ

                                                     bão táp

bị nỗi nghìn năm níu chặt,

                   ông chẳng sinh ra

                          cho cái nhất thời?

phải chăng,

          “kẻ phản động có lời thơ tao nhã”? (*)

Tố như chọn lựa phân vân

rồi hối hận biết bao

những chọn lựa xót lòng (*)

hiện thực hùng vĩ nào

            hiện thực ảm đạm nào đã cưỡng bức

                    âm thầm vô thức (*)

chẳng nuối gì Lê mạt!

nhưng lánh về xa xưa,

khi cửa ngõ kia

giặc sắp nghênh ngang

súng thép tàu đồng!

vẫn dân tộc nhất, hoá hồn thơ đất nước

thế trận chữ nhân

              lại mọc lên từ lục bát cha ông

              đành phổ muợn phận Kiều

từ ưu uất siêu hình kiếp người quằn quại…

tôi hiểu Tố Như tự sát trong cơn bệnh

                     cuối đời. Ông buồn biết bao nhiêu!

ôi xương máu thiêng liêng

                   nỡ quy ra quyền chức

chiến công kia đâu chỉ của một thời

kẻ bán nước im lìm,

                   con hát cung đình câm bặt

lầm lạc nào theo vận nước nổi trôi

tôi kính chào nỗi khổ tâm lịch sử

cả những vênh vang, nông cạn, thiên tài!

thương Đất Nước bốn ngàn năm

                  phải miệt mài đánh giặc

mái rạ xiêu gầy xơ xác đến hôm nay!

tất cả khổ nhục

             đều khởi đầu từ lòng tham đế quốc

nát ruột nhìn Tàu,

          xe ruột nhìn Tây! và Nhật!

người nhức buốt giữa gọng kìm.

                       Người thắng Mỹ.

                      Những “nóng vội” rụng rơi

                                  trên luống cày cằn xói

Bành Trướng lộ nguyên hình. Hòn Đá Tảng bạc màu,

                   tan rã. Từng đất nước đứng kề vai

ơi chất xám nở hoa

           chất xám xưa sau kết ngọc

ta lại nhìn ta nước mắt dâng đầy

mực tôi pha máu mồ hôi bùn đen

                                 và dầu mỡ

vẫn đặt hi vọng vào kẻ sĩ với ngọn bút trĩu tay

ơi cánh chim vành khuyên hồn mở cửa

em hát lên ngân vang bài hát tự đời

hãy chân thành vút cao

                  nốt chữ đẫm mồ hôi lao nhọc

mỗi người tự sinh nở trái tim mình,

                         như đích thực con người

giọt sương ngọt vùng quê mưa dầm bụi đỏ

kết đính chát cay

           trên rêu xanh đàn đá u trầm

bỗng bật mầm khi gặp tiếng khèn rừng lạ

em ngổ ngáo phố phường

            lại hát tinh ròng

            trong veo chất giọng miền nam?

mỗi người đều là kẻ “mồ côi”.

                Hãy “mồ côi”

                cho lời ca tự đáy lòng thơm ngát

xao xuyến nao nao ngoảnh tận xa vời

chút lãng mạn bâng quơ

                chạm vào xưa thẳm

thiên tài Tố Như bơ vơ

              trong thời buổi ấy, chơi vơi.

Cước chú của bài Tản mạn với một người em:

(*) Mác (K. Marx), Nguyễn Diệp, Nguyễn Đình Thi, Khơ-ráp-chen-cô.

CHÉN RƯỢU

TRÀN BÔNG KHẾ TÍM

người lính già bâng khuâng đọc thơ

mái tranh chiều giọt từng bông khế tím

kẻ từ xứ giá băng

nhấp ráng hồng buồn lịm

tê tím những vì sao khuya khoắt Ca-li (*)

xưa vác tầm vông vạt nhọn ra đi

gửi lại quê nhà đứa con chưa biết mặt

ngày súng tắt

nơi rào tù tàn binh

giấu tím dòng nước mắt

ruột thịt lần đầu thấy nhau!

chuyện trò ngàn đêm, nào gặp gỡ đâu

dẫu cùng dưới mái tranh này

cùng mền khăn cơn sốt rét

mẹ thêm già nua giằng xé lòng mỏi mệt

bao bữa cơm bỏng lạnh

hiên chiều giọt tím rơi rơi

người lính già lại đăm đăm,

             trơ trọi chơi vơi

thắp hương thương vợ

chạnh nhớ con trôi giạt

tiếng súng rền giấc mơ nửa đêm tỉnh giấc

sương tím nhem nhoè phong thư xa xôi

bây giờ, cha bên con

đều trầm lắng nỗi đời

bông khế rụng vào nền trời tím

sao tím vợi vời

tím nốt nhạc rưng rưng

khói nhang vờn tím

đứa con trở về nhìn cha

           bâng khuâng chén rượu

tím chiều.

Cước chú của bài Chén rượu tràn bông khế tím:

(*) California, một tiểu bang của Mỹ (USA.).

                            (Chú thích ngày 15. 03. 2005).

GIỌT MÁU ĐÀO

lênh đênh ruột thịt chân trời

nửa vòng trái đất máu trôi xa nguồn

thăm quê khóc giữa quê hương

cành xanh phượng trổ vui buồn đỏ tươi

mười chín năm tuyết trắng trời

khói nhang giọt lửa chơi vơi thương về

mơ hồ trống vọng bừng mê

hạt hồng trăm trứng đôi bè trầm cao.

TRĂNG TỪ TIẾNG ĐÀN BẦU

SAU MƯA

cơn mưa rửa gió trong ngần

sân rêu đất sáng, lòng gần nhau hơn

niềm thơ loáng thoáng oan hồn

uất hờn xưa thẳm chờn vờn chưa tan (*)

rúng cần lẩy nấc dây đàn

bão trăm sông máu lửa ngàn núi xương

đôi tay mười sáu ngát hương

khơi cao vút lắng trầm buồn buốt căm

một trăm và ba mươi năm

vầng trăng em mới thực rằm Việt Nam.

Cước chú của bài Trăng từ tiếng đàn bầu sau mưa:

(*) Theo cách diễn đạt cũ…

HỐI TIẾC

mặt đất không tắt lịm màu xanh

và vẫn xạc xào lá úa

thời gian muôn thuở tươi xanh

rụng rơi xót lòng từng tờ lịch úa

con chữ thiên tài cổ xưa mấy ai đọc nữa

duy tấc lòng

thành trời đất

mong manh

nhưng gã người tình khờ khạo là anh

dẫu cho mênh mang bát ngát nhớ thương

câu thơ yêu em vội vàng một nửa

sao đành!

ĐẦU NĂM THƯƠNG NHỚ

I. HUYỀN TƯỢNG TRẮNG

lụa trắng ngát mười hai tháng

em xinh xắn giữa xa xăm

khi không muốn trào nước mắt

cúi đầu trước tuổi mười lăm.

II. LIÊN TƯỞNG Ở SÀI GÒN

cốc rượu lanh canh khói toả

sương lạnh ấm tình cao nguyên

ròng ròng mồ hôi nước mắt

lửa cháy trong lòng cố quên.

III. CỎ LAU

sáng sớm soi mặt vào gương

đôi kính thiển cận đâu rồi

                 chỉ mày râu nhợt nhạt

ai nhìn tôi thế kia? hay tôi đã khác?

một ngọn cỏ lau trơ trọi giữa đồi cằn?

GỬI NGƯỜI BẠN TRẺ

               tặng Nguyễn Thái Tuấn

               (Quảng Trị & Đà Lạt, Lâm Đồng)

mưa, trời cứ mưa hoài

thôi thì mặc trời mưa với đất

người thanh niên ấy bước ra đường

con đường nhỏ dẫn anh đi lạc

về với ngôi trường xưa

mặc cho tóc ướt đầm mưa

lòng anh nắng!

             hồng thơm tuổi nhỏ

anh bâng khuâng ngồi lên ghế cũ

giọt mực xanh xưa

             sao nhoè ướt mặt bàn

đôi mắt mở to, ngơ ngác, bàng hoàng

anh run lên trong niềm cùng cực

ôi chút nắng hồn nhiên

               làm sao hong tóc được

ngoài kia, trời cứ mưa hoài!

anh chạy ào ra trong làn mưa bay

chẳng có con đường nào

                          cho riêng anh phía trước

người thanh niên đưa hai tay vuốt mặt

anh lặng lẽ bước đi

                        bất chợt hát ca

tiếng anh bay lấp lánh trong mưa

giọt mưa long lanh nắng hồng ấm áp

cùng anh đi trong mưa

có ai cười rưng nước mắt

bạn ơi, bình tâm nuôi bền tiếng hát

dù giọt lệ cũng hoá hạt mầm

                   ngậm nắng tươi non

và thơ tôi cũng trải ra làm đất

chờ mùa nắng mới bừng lên.

                                1984

Cước chú của bài Gửi người bạn trẻ:

(*) Khoảng 1984. (Chú thích ngày 15. 03. 2005).

SINH RA CHÍNH MÌNH

           kính tặng anh Trần Dzạ Lữ

sức bay lên vời vợi

chết mủn mục sao đành!

nhánh xương rồng tức tưởi

gãy, tự đâm rễ, xanh

dẫu cát nóng gió thổi

hoá gai góc bao quanh

nghiệt ngã đừng đụng tới

hoa như thơ, hiền lành

quê cằn những năm đói

xả thân làm bát canh

quả thanh long đỏ chói

giờ mát bờ môi anh.

GIẾNG THI CA

THĂM THẲM

tôi nối triệu câu thơ Hà Nội

                        tự nghìn xưa

thả xuống lòng giếng nào rất tình và tứ

tiếng gàu va lanh canh

                 vào gạch cổ Bát Tràng

phấp phỏng hơn hai mươi năm,

                  mộng mơ không chịu cũ

sẽ đầy gàu sương mù huyền sử

pha trà cùng bút lửa Thơ Thần,

                              đọc mộng Ỷ Lan

đàn trong túp lều

               phong phanh Nguyễn Trãi

nhớ Ôn Như Hầu giả điên,

                vì bao kẻ sĩ lụi tàn

sẽ nhấp rượu “Tản Đà”

                  mê lại chất ngông ngang

(chỉ dám giống thiên tài

                    từng si cô hàng sách!)

nâng niu lá cờ đào

               (Ngọc Hân tiếng khóc ướt đầm

            – xót cha, thương tiếc chồng,

                             ngất đau vận nước –)

thoắt như đứa trẻ thập thò

                 lén ngắm Thạch Lam

tìm Cổ Nguyệt Đường

               nghe cợt đùa dê cỏn sư gàn

Phùng Quán ở Nghi Tàm,

           cho tôi đọc vết son xưa,

           bên bát chè xanh vầng trăng xưa không nhỉ

xa xăm chỗ Chế Bồng Hoan

                       ngó đoá súng hồng?

hỏi năm cửa ô, giọt sương ngân rung

                                           tiếng hồn thi sĩ

thăm những Nàng Hương

                     men chữ thủ đô ủ sâu mộng mị

tên dân dã quá say, nhưng rượu bây giờ

                                  lấy nước đâu đâu

thương gàu tôi bấy nhiêu năm

                                    chưa chạm mạch

ôi ngụm thắm muôn đời tinh tuý,

               mong được vã lên, vã lên nếp trán tôi

                                 chằng chéo nhăn nhàu.

BÂNG QUƠ,

CHÉP TẶNG MỘT CHUYỆN TÌNH

đến từ ngàn xưa vô ngần Hà Nội 

đôi bạn yêu ơi, duyên của thuở ào

thủ đô mắt, Đông Đô môi, Thăng Long giọng nói

cùng rất Quảng trái tim

                  rót nắng tuổi chiêm bao 

… tôi cát trắng, biếc dòng Hương, gập ghềnh núi

xa ngái Đàng Trong răng rứa mô tê

ơn Huyền Trân,

            say dáng múa đội vò Chiêm nữ…

mang vết cứa sông Gianh đứt ruột ngoảnh về…

Bến Hải lau tranh trắng phơ hồn tấm bé

đặt chân lên bờ bắc

           lòng rúng triệu tấn bom

khuya thông cầu Tiên An

                 búa dội rền giấc mỏi

chảy trên xương sống nối liền…

          tôi cùng được mặn ngời

          trong đầu máy nắng hồng

                 như giọt mồ hôi thơm

… khi không rất Huế rất Sài Gòn tha thiết

nhìn ai nắm tay ai,

      nghẹn hoang vu Thăng Long

              đẫm niềm Hà Nội rực mũ rơm vàng

đã tìm thấy một nửa mình

                hỡi trống đồng chim Lạc

cho hạnh phúc chạm vào hồn,

                      ngân nga trầm vang

thân thương ơi, tình yêu như cơn lốc

đôi bạn đắm say trong bùng xoáy nỗi đời

và mặc tâm bão tự quả đất tròn

                   bao lần suýt vỡ

cày xuống những cuộc tình

                            từng chia biệt đôi nơi.

hạt sương – cái tôi trữ tình

với phương thức biểu hiện

và tự biểu hiện

hạt sương này là hạt sương này,

và hạt sương này khúc xạ đồng thời phản chiếu

               ánh sáng từ bao nhiêu vì sao đời người

                                   bằng cách riêng của nó

                                       trong bóng tối thao thức.

nó trăn trở tìm ra chính nó đích thực,

                   và ý thức về cái ngỡ là, cái cố tình ngỡ là,

                              cũng như cái không phải nó…

tự biểu hiện, biểu hiện hoặc tự biểu hiện bằng biểu hiện,

                                                                vẫn rất nó

can chi với bất kì thủ pháp nào

                 nếu trong những thi thoảng

                           nó trở thành kết tinh của hồn đời

hạt sương thơ ca sẽ vô nghĩa biết mấy

                  nếu chỉ long lanh bằng cái long lanh

                                                             riêng tư

                                                   và chỉ cho riêng tư.

hạt sương này là hạt sương này.

sao đành làm nghèo đi sự hiện hữu

                                    của hạt sương nhỏ bé

                                           trên mặt đất bao la

                                          và dưới vòm trời bát ngát.

TRẦN XUÂN AN

LẶNG LẼ Ở PHỐ

tập thơ

TRẦN XUÂN AN

◘ Phụ bản I

1. Mưa trong khuya mùa nắng

2. Với biển

3. Những mùa trăng thu Huế cổ

4. Bất giác ở Sài Gòn

5. Những nàng tiên cổ tích

6. Giấc rượu đùa Giáng Kiều trong xó nhà

7. Về quê

◘ Phụ bản II

8. Hành lang giảng đường trưa vắng

9. Lê Thị Hương Sen thành cổ

10. Quê quán

11. Lục bát ả đào trong bóng mờ

12. Mưa miền cao

13. Mãi tìm một nửa trái tim

14. Điệu múa xanh dáng hình sông núi

15. Trưa Tết thăm bạn cũ

16. Đại ngã ơi, anh chỉ là thành tố của em

17. Tháng giêng cùng hoang dã (4 bài)

18. Mùa xuân sáng hoa đồng tử trong đôi mắt

19. Chốn cũ

20. Gửi chào lộc biếc (4 bài)

21. Đường mưa khuya học trò và lời kinh tình yêu

22. Về nghe mưa tím

23. Đà Nẵng một thuở Tản Đà

24. Thư tay, khuya quê bạn

25. Thảng thốt và nhớ (3 bài)

◘ Phụ bản III

26. Sớm mai quên tuổi (2 bài)

27. Ngọn nến người xưa

28. Khuya khoắt ở phố

29. Câu hỏi nghìn xưa ca dao

30. Làng cũ ở Sài Gòn

31. Triết nhân đánh thức

32. Hương của xa xưa (4 bài)

33. Những mùa hè quê xa

◘ Phụ bản IV

34. Thất lạc

35. Xuý Vân bên sông

36. Kết tinh

37. Nghĩa trang chiều

38. Dù khi chỉ một mình, em yêu dấu!

39. Khuya hòn ngọc viễn đông, nhớ Sở kiến hành Nguyễn Du

40. Đa Nhim, nhớ lại một tứ thơ mười lăm năm trước

41. Cánh tay học trò vươn tới

42. Tháng năm này ở làng mới

43. Ngôi trường tháng giêng

44. Gửi cô gái lấp lánh

◘ Phụ bản V

45. Tản mạn với một người em

46. Chén rượu tràn bông khế tím

47. Giọt máu đào

48. Trăng từ tiếng đàn bầu sau mưa

49. Hối tiếc

50. Đầu năm thương nhớ (3 bài)

◘ Phụ bản VI

51. Gửi người bạn trẻ

52. Sinh ra chính mình

53. Giếng thi ca thăm thẳm

54. Bâng quơ, chép tặng một chuyện tình

55. Ngó trời (phần gấp bìa 4)

◘ Phụ bản VII (*)

56. Hạt sương – cái tôi trữ tình với phương thức biểu hiện và tự biểu hiện

◘  Mục lục.

Cước chú ở Mục lục, mục Phụ bản VII (*):

(*) Phụ bản:

1. Như phố quận làng xưa – Nguyễn Thái Tuấn

2. Từ thứ nhất đến thứ bảy – Trần Xuân An

3. Với một góc phố Sài Gòn – Nguyễn Sông Ba

4. Sài Gòn, lặng lẽ ở phố – Trần Xuân An

5. Thiếu nữ và trăng – Nguyên Hạo

6. Lá âm dương – Trần Xuân An

7. Vẽ lại ảnh mình – Trần Xuân An

                           (Chú thích ngày 15. 03. 2005)

ĐỂ HIỂU MỘT GIAI ĐOẠN LỊCH SỬ

VÀ MỘT NHÂN VẬT LỊCH SỬ:

Nguyễn Văn Tường (1824 – 1886), “kẻ thù lớn nhất

của chủ nghĩa thực dân Pháp”, “những người trung

nghĩa từ xưa, tưởng không hơn được”,

XIN TÌM ĐỌC:

PHỤ CHÍNH ĐẠI THẦN

NGUYỄN VĂN TƯỜNG

(1824 – 1886)

(truyện – sử kí – khảo cứu tư liệu lịch sử)

trọn bộ 4 tập (985 tr. 16 x 24 cm)

Tác giả: TRẦN XUÂN AN

Hội đồng Tư vấn, Phản biện & Giám định

thuộc Hội Khoa học lịch sử Việt Nam giám định.

Tổng Thư kí Hội Khoa học lịch sử Việt Nam

DƯƠNG TRUNG QUỐC

viết lời giới thiệu.

NXB. VĂN NGHỆ TP. HCM. ấn hành, 12. 2004

FAHASA phát hành

LẶNG LẼ Ở PHỐ

tập thơ thứ tư

gồm sáu mươi chín bài thơ

và một phụ lục

TRẦN XUÂN AN, tác giả

●

hoàn tất bản thảo

tháng sáu 1994

●

ĐT.: 453955 (*)

thành phố Hồ Chí Minh

TÁC GIẢ GIỮ BẢN QUYỀN

Cước chú ở trang ghi bản quyền (gần cuối tập thơ):

(*) Ở thời điểm này, số điện thoại chưa phải thêm một số 8 phía trước. Sau đó ít lâu, số điện thoại là: 8453955.

LẶNG LẼ Ở PHỐ

tập thơ thứ tư

TRẦN XUÂN AN

NHÀ XUẤT BẢN TRẺ TP.HCM.

1995

Chịu trách nhiệm xuất bản:

LÊ HOÀNG

Biên tập: CHINH VĂN

Trình bày: HUYÊN ĐÌNH

Phụ bản:

NGUYỄN THÁI TUẤN

TRẦN XUÂN AN

NGUYỄN SÔNG BA

NGUYÊN HẠO

Sắp chữ vi tính: MINH TRIẾT

(165 Nguyễn Kiệm, Gò Vấp, Tp. HCM.)

Sửa bản in: PHAN NGỌC

In 800 cuốn, cỡ 13 x 19 tại Xưởng in Công ti Văn hoá Tổng hợp Quận 11, TP. HCM. Số đăng kí kế hoạch: 528 / 20, Cục Xuất bản cấp ngày: 04.9.1995. Giấy phép số: 429 TN / 95, NXB. Trẻ TP. HCM. cấp ngày 16-9-1995.

In xong và nộp lưu chiểu, tháng 10.1995.

GIÁ: 7.000 đ

Bìa 3

Phần gấp bìa 4:

giữa trắng và trắng

cát

và nắng bụi mưa lầy

ngọt

đắng

cay

chua

chát

chất tạng nào

cũng hay

can chi trơ hai mắt

ngước nhìn

mây trắng bay!

Trần Xuân An

Bìa 4

Tranh cắt dán

chân dung tác giả

Tác giả tự thực hiện

bằng giấy thủ công học sinh

(  hết  )