Tetragonia / Nieuw-Zeelandse spinazie
Zoals de naam al zegt, komt deze groente uit Nieuw-Zeeland, maar eigenlijk komt ze in vrij veel gebieden op het zuidelijk halfrond voor (Nieuw-Zeeland, Australië, Japan, Argentinië en Chili). Dat komt omdat het aan de kusten groeit en de bolsters (zaaddozen) stevig zijn en drijfkracht hebben. Dus een reisje Argentinië is zo gemaakt. Het is een eenjarige plant.
De Engelse naam Cook's Cabbage(Cook's kool – Nieuw-Zeelandse spinazie is helemaal geen kool, maar behoort tot de familie der ijskruiden) verwijst naar stukje historie. een zekere Abel Janszoon Tasman ontdekte in 1642 Nieuw-Zeeland. De Maori doodden vier van zijn bemanningsleden en daarna waagde geen Europeaan nog een voet aan land te zetten.
Tot in 1769 de Britse kapitein James Cook het nog eens probeerde en Nieuw-Zeeland aandeed. (Cook bracht de gehele kustlijn in kaart.) De bemanning van zijn schip leed aan scheurbeuk. Het eerste wat ze deden toen ze in Bottany Bay een voet aan land zetten, was deze plant plukken en koken. Verstandig, want er zit 20 à 30 mg vitamine C in per 100 gram. (En gebrek aan vitamine C is de belangrijkste oorzaak van scheurbuik. Vitamine C is ascorbinezuur, waarin de 'a' niet betekent en 'scorbus' het Latijn voor scheurbeuk is. Vitamine C is dus qua naam eigenlijk niet-scheurbuikzuur.) Cook, nou ja, zijn medeopvarende, de botanicus Sir Joseph Banks schatte het op zijn juiste waarde in, nam het mee naar Engeland en zaaide het in Kew Gardens. Zo rond 1880 werd het in allerlei Europese zaadcatalogi opgenomen.[5] Het werd in die tijd al snel een populaire zomer-spinazie in Groot-Brittannië en de VS. Vanwege het enthousiasme van Banks werd de landingsplaats Bottany Bay genoemd, het stond op de nominatie om Sting-ray’s Harbour te gaan heten, naar de vele pijlstaartroggen in dat gebied.
De Maori zelf gebruikten, net als overigens de Aboriginals in Australië, de plant, die zijkokihi noemen, eigenlijk niet. Kohiki betekent in het Maori iets van snel, haast e.d. hetgeen ongetwijfeld op de woekerkracht van de plant betrekking heeft. Terwijl wij het in onze moestuinen zaaien, is het overigens in Nieuw-Zeeland hier en daar (daar is bijv. Tararua District) als een bedreigde plant gekend.
We schreven wel moestuinen, maar Nieuw-Zeelandse spinazie wordt niet alleen in de hobbysfeer verbouwd. In warme, (sub-)tropische landen is er een heuse commerciële teelt en ook in Nederland wordt het al door diverse ecologische moestuinen in de groentepakketten aangeboden.
Culinair
Het ietwat dikke, vlezige blad wordt gebruikt en bereid als spinazie. Gebruik bij voorkeur jong blad, dat aan de toppen groeit. Er zit een gering gehalte aan oxaalzuur (oxalaat) in, dus even koken of blancheren is gewenst. Net als "echte spinazie" slinkt het enorm.
Als u blancheert zijn ze nog niet zo erg geslonken. Laat de bladen uitlekken of zelfs drogen en verwerk ze dan in bijvorbeeld een omelet, sauzen et cetera.
Teelt
Nieuw-Zeelandse Spinazie groeit van nature aan de kust en kent dus een behoorlijke zouttolerantie.
Zaaien
Nieuw-Zeelandse Spinazie - zaailingen. In potjes. Lange kiemduur (tot wel 20 dagen).
Week de bolsters 12-24 uur tevoren in koud water; 3 uur in warm water.
Leg twee bolsters in een potje. 1-2 cm diep.
Eind maart/begin april binnen; april onder koud glas.
Warmte helpt.
Uitplanten
na de IJsheiligen, als er geen vorst meer te verwachten is.
Oogst
Ca. 60 dagen later. In augustus gaat de warmteminnende plant pas ècht groeien.Pluk volgroeide bladeren en jonge toppen. (Daardoor vertakt de plant zich meer.)
Plantafstand: ca 1 meter in het vierkant.
Water: Kan goed warme droge omstandigheden doorstaan. (Heeft immers vlezig, dus vochthoudend, blad.)
Tip: Omdat de plant aan het begin traag groeit, is het tijd om andere, snelle groeiers, ertussen te zetten. Zoals sla of radijs.
Bemesting
Veel compost. Maar dat geldt sowieso voor het bed met de bladgroenten.
Bodem & standplaats
Niet erg kritisch. Maar houdt van warmte.
Rassen
Geen. Er is maar één Nieuw-Zeelandse spinazie.
Zaadteelt
Nieuw-Zeelandse Spinazie - zadenEenvoudig. De bloemetjes vormen in de bladoksels de zaadbolsters. Deze plukken als ze gedroogd zijn, d.w.z. bruin verkleurd. Dat kunt u doen op momenten dat u tevens blad plukt, want in tegenstelling tot de meeste planten, zet deze spinazie zaad en groeit ook vrolijk verder.
Ziekten en belagers. Niet. Zelfs slakken houden er niet van, terwijl het voor ons mensen zo lekker is.
Molecules. 2018 May 14;23(5). pii: E1173. doi: 10.3390/molecules23051173.
Tetragonia tetragonioides (Pall.) Kuntze Regulates Androgen Production in a Letrozole-Induced Polycystic Ovary Syndrome Model.
Pyun BJ1, Yang H2, Sohn E3, Yu SY4, Lee D5, Jung DH6, Ko BS7, Lee HW8.
Tetragonia tetragonioides (Pall.) Kuntze (TTK) is a medicinal plant traditionally used to treat various diseases such as diabetic, inflammatory, and female-related disorders. Polycystic ovary syndrome (PCOS) is a common endocrinological disorder in women of reproductive age, and hyperandrogenism is a prominent feature of PCOS resulting in anovulation and infertility. In this study, we investigated the effects of a TTK extract on androgen generation and regulation of steroidogenic enzymes in vitro and in vivo. Human adrenocortical NCI-H295R cells were used to assess the effects of TTK extract on production of dehydroepiandrosterone and testosterone, as well as the protein expression of steroidogenic enzymes. Further, a letrozole-induced PCOS rat model was used in vivo to assess whether dietary administration of TTK extract restores normal hormones and reduces PCOS symptoms. TTK extract significantly inhibited forskolin (FOR)-induced androgen production in NCI-H295R cells and serum luteinizing hormone, testosterone, and follicular cysts, but not estradiol, were reduced in letrozole-induced PCOS rats orally administered the TTK extract. In addition, TTK extract inhibits androgen biosynthesis through the ERK-CREB signaling pathway, which regulates CYP17A1 or HSD3B2 expression. TTK extract could be utilized for the prevention and treatment of hyperandrogenism and other types of PCOS.