Chinese fytotherapie
Traditionele Chinese Fytotherapie
De Chinese Geneeskunde is zeer oud. De Nei Jing is waarschijnlijk het eerste geschreven handboek over geneeskunde waarin de complete medische theorie besloten ligt. Het wordt toegeschreven aan de legendarische Gele Keizer (2800 v. Chr.). De algemene veronderstelling is dat de Nei Jing een compilatie is van teksten uit verschillende tijdperken die de tot dan toe bereikte geneeskundige kennis weergeeft. Hoewel de Nei Jing vooral belangrijk is voor acupuncturisten, is het ook het eerste boek waaruit kennis van medicinale kruiden blijkt.
In de eeuwen daarna zijn verschillende boeken verschenen waarin specifiek de kruidenleer werd uitgewerkt. De Shen Nong Ben Cao Jing (1e eeuw v. Chr.) beschrijft 365 verschillende soorten kruiden. De Shang Han Lun (140—200 A.D.) is het eerste werk dat op een systematische wijze ziekten veroorzaakt door Koude beschrijft, met daarin 113 kruidenformules gebaseerd op 100 verschillende kruiden. In dit werk wordt bijvoorbeeld de formule Gui Zhi Tang beschreven dat nu 2000 jaar later nog steeds voorgeschreven wordt bij koorts en rillingen ten gevolge van verkoudheid. In die periode van 2000 jaar zijn er veel werken geschreven met zeer veel kruidenformules. Eén man en één boek domineren op onbetwistbare wijze de medische kennis van dit tijdperk. Li Shi Zhen (1518-1593 A.D.) schreef in 30 jaar tijd zijn compendium van de Materia Medica (Ben Cao Gang Mu). Het boek bevat 1892 geneeskrachtige kruidenformules, meer dan 1000 geschilderde illustraties en 11.096 voorschriften met gedetailleerde beschrijvingen. Alleen voor hoofdpijn al 254 kruidenformules. Dit beroemde boek is vanaf de 18e eeuw in 7 verschillende Europese talen vertaald. De Engelse van B.E. Read (1920) wordt als een van de beste beschouwd. Toepassing van kruiden binnen dit model is experience-based, dus op ervaringen gebaseerd.
Toepassing
In de Chinese fytotherapie wordt er gewerkt met kruidenformules die meestal meerdere kruiden bevatten en zo samengesteld zijn om de geneeskrachtige werking te optimaliseren en de bijwerkingen te minimaliseren. De samenstelling van deze formules is afhankelijk van de individuele situatie en wordt vertaald naar een magistraal recept wat in de gespecialiseerde apotheek verwerkt wordt tot tabletten, capsules gevuld met granulaat, tincturen, hydrofielconcentraten, poeders, zalf of crème.
Chinese kruidenmengsels zijn meestal samengesteld uit een hoofdkruid (de keizer), aanvullende kruiden (ministers) en kruiden die richting geven (assistenten). De harmonische noot maakt dan van het geheel een remedie.
Voor een herborist en plantenliefhebber is de Chinese fytotherapie ook interessant omdat er veel planten gebruikt worden, die wij wel kennen maar die in Europa weinig of niet als geneeskrachtig bekend zijn en dus niet gebruikt worden. Voorbeelden zijn:
Polygonum odoratum / Salomonszegel: in gebruik bij droge hoest, dorst en hongergevoel.
Platycodon grandiflorum / Ballonklokje: ook belangrijk voor longen en luchtwegen
Lycium barbarum / Boksdoorn: versterkt de lever en nieren, nu vooral bekend om zijn sterke anti-oxydantwerking
Voorbeeld Chinees kruidenmengsel: Gui Zhi Tang / Cinnamon Twig Decoction
Indicaties:
externe wind-koude wat leidt tot externe koude leegte (geen dorst)
acuut oppervlakkig oedeem
Contraindicaties, interacties met andere kruiden:
externe koude en interne hitte met koorts en dorst of zere keel met een shuo mai
voorzichtig tijdens de zomer of tijdens heet weer
Bereidingswijze:
Vermalen tot een fijn poeder, op een laag vuur koken in 7 kopjes water tot er nog 3 kopjes over zijn. 1 kopje wordt ingenomen met hete rijstepap om zweten te promoten. Als de 1e kop succesvol is geen 2e nemen, bij licht zweten een 2e nemen.
Geen alcohol en rauw, koud, pittig of vet eten innemen tijdens medicatie.
Aantekeningen:
Mensen met zwakke constitutie verstijven als ze kou vatten, bai shao en zhi gan cao verbeteren de circulatie.
Ingrediënten:
Pinyin
Gui Zhi
Bai Shao
Zhi Gan Cao
Werking in formule
Gram
9
9
6
%
Latijns
Ramulus Cinnamomi cassiae
Radix Paeoniae
Radix Glycyrrhizae uralensis
Nederlands
Kaneeltwijg
cassia
Witte pioenroos
Chinees zoethout
Eigenschappen
scherp en zoet
warm
zuur, bitter
koel
zoet,
neutraal, warm
Meridiaan
long
hart
blaas
lever
milt
alle 12
C.
.
Literatuur
Chinese geneeskrachtige planten. A.P.Dharma 248 De Driehoek Amsterdam, 1982
Geneeskrachtige planten uit China. Chen You-wa, pp 310 pb, oorspr.:Fr. Den Haag, 1993
Chinese Herbal Medicine. D.P. Reid. 1987.
A barefoot doctor's manuel. Running Press. 1977.
Chinese kruidengeheimen. S. Chmelik. Librero 2000
http://www.itminfo.be/ITM-NEW.data/TIJDSCHRIFT2%20PDF/Vol2-3.pdf Chinese kruiden voor het endocrien systeem
Sheng Jiang
Da Zao
voedt en harmoniseert ying qi en xue
voedt MW
promoot zweten
bevrijdt externe vooral spieren
verwarmt meridiaan
tonifieert yin
houdt ying qi vast
harmoniseert formule
tonifieert MW
bevrijdt externe
misselijkheid en overgeven
voedt MW
9
9
Rhizoma Zingiberis officinalis Recens
Fructus Zizyphi Jujubae
Verse gember
Jujube
scherp
licht warm
zoet
neutraal
long
maag
milt
milt
maag