Hooikoorts / Allergie

Groot hoefblad bij hooikoorts

Groot hoefblad is een plant die veel gezien wordt langs sloten en vijvers. In het latijn wordt de plant Petasites hybridus genoemd en in het Engels butterbur. Het zomaar eten van delen van de plant is niet zonder risico, omdat de bovengrondse plantendelen giftig kunnen zijn.

Het extract van het groot hoefblad (Petasites hybridus) is bij de behandeling van hooikoorts even effectief als antihistaminica, zoals cetirizine. Dit bleek uit een dubbelblind Zwitsers onderzoek onder 125 patiënten, dat in het bekende Engelse medische tijdschrift BMJ werd gepubliceerd.

De Groot hoefbladgroep kreeg 4 maal per dag pillen met Groot Hoefblad, en waarbij elke pil 8 mg van de actieve stof Petasine bevatte. De andere groep kreeg 10 mg cetirizine per dag. de Groot Hoefbladtabletten werden goed verdragen en hadden geen ongewenste bijwerkingen. Gebruik van cetirizine veroorzaakte soms duizeligheid en vermoeidheid, hoewel dit middel wordt beschouwd als een niet sufmakend antihistaminicum.

De conclusie van de auteur was: 'We believe butterbur should be considered for treating seasonal allergic rhinitis, particularly in cases where the sedative effects of antihistamines need to be avoided'.

Een andere dubbelblind placebo gecontroleerde studie met 186 hooikoorts patienten uit 2005 liet zien dat het effect van dit kruid dosisafhankelijk was en ook in deze studie was geen verschil qua bijwerkingen in de 3 groepen (hoge dosis, lage dosis en placebo).[2]

In een dubbelblinde studie met 330 hooikoortspatienten werd aangetoond dat een antihistaminicum even effectief was als 8 mg petasine, de werkzame stof in groot hoefblad. Beide stoffen waren beter dan placebo.[3]

De stof petasine, het werkzame bestanddeel in Groot Hoefblad, zorgt ervoor dat het slijmvlies in de neus slinkt, doordat het de aanmaak van leukotrienen en het vrijmaken van histamine blokkeert. Histamine en leukotrienen spelen een belangrijke rol in allergische rhinitis (hooikoorts). Een studie liet zien dat er minder van deze stoffen in de neusexcretie was, wanneer de patiënten tabletten met groot hoefblad namen.[4]

Beoordeling

De bijwerkingen waren zeer gering, hooguit af en toe boeren. Op korte termijn zijn de bijwerkingen goed gedocumenteerd en is Petadolex veilig. Op langere termijn is het bewerkingsprofiel niet goed onderzocht.[5] Dit extract wordt gezien als veilig voor de behandeling van migraine.[6] Studies op een lange termijn zouden uitsluitsel moeten geven over de veiligheid als je het ook gedurende lange tijd inneemt.

Referenties

[1]: Andreas Schapowal | Randomised controlled trial of butterbur and cetirizine for treating seasonal allergic rhinitis. | BMJ | 2002,324:144 (19 January)

[2]: Schapowal A. | Butterbur Ze339 for the treatment of intermittent allergic rhinitis: dose-dependent efficacy in a prospective, randomized, double-blind, placebo-controlled study. | Arch. Otolaryngol. Head Neck. Surg. | 2004 Dec,130(12):1381-6.

[3]: Schapowal A; Study Group. | Treating intermittent allergic rhinitis: a prospective, randomized, placebo and antihistamine-controlled study of Butterbur extract Ze 339. | Phytother Res. | 2005 Jun;19(6):530-7.

[4]: Thomet OA, Schapowal A, Heinisch IV, Wiesmann UN, Simon HU. | Anti-inflammatory activity of an extract of Petasites hybridus in allergic rhinitis. | Int Immunopharmacol. | 2002 Jun;2(7):997-1006.

[5]: Evans RW, Taylor FR. | "Natural" or alternative medications for migraine prevention. | Headache. | 2006 Jun;46(6):1012-8.

[6]: Danesch U, Rittinghausen R. | Safety of a patented special butterbur root extract for migraine prevention. | Headache. | 2003 Jan;43(1):76-8.   Monograph of Butterbur (groot Hoefblad) 

Vitamine E

Vitamine E is een antioxidant en ontstekingsremmer en moduleert het afweersysteem, onder meer door de vorming van PGE2 en ontstekingsbevorderende leukotriënen en interleukines (IL) tegen te gaan. Daarbij stimuleert vitamine E de vorming van PGI2, een prostaglandine die de effecten van histamine tegengaat. Vermoedelijk ondersteunt vitamine E de gezonde balans tussen Th1- en Th2-cellen en kan het helpen (symptomen van) hooikoorts tegen te gaan. Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat mensen die met de voeding veel vitamine E binnenkrijgen een kleinere kans hebben op hooikoorts. Een hogere inname van vitamine E met de voeding was geassocieerd met lagere IgE-concentraties in het bloed en een kleinere kans op allergene sensibilisatie. Vitamine E remt in-vitro door oxidatieve stress geïnduceerde IgE-vorming door lymfocyten.12 

In een dierstudie is aangetoond dat vitamine E de productie van IgE na allergene stimulatie kan verminderen. Muizen kregen vier weken lang extra vitamine E met de voeding (535 mg/kg lichaamsgewicht). Vervolgens werd een allergische respons opgewekt door het toedienen van een allergeen in de neus. De dieren die extra vitamine E hadden gekregen hadden significant minder symptomen van hooikoorts dan de dieren in de controlegroep; bovendien was de vorming van ontstekingscellen en de productie van IL-4, IL-5 en IgE door deze cellen significant afgenomen.

In een klinische studie met 112 mensen met hooikoorts kreeg de helft vitamine E (800 mg/dag) naast de gebruikelijke medicatie en de andere helft een placebo. De deelnemers hielden in een dagboekje bij welke klachten ze hadden en hoeveel medicijnen ze gebruikten naast het testpreparaat om hun klachten onder controle te houden. Degenen die vitamine E gebruikten hadden vooral minder last van neusklachten (jeuk, verstopping, slijm), hoewel de effecten niet-significant waren. Het aantal dagen met ernstige klachten nam (niet-significant) af. Of vitamine E suppletie effectief is bij het verminderen van klachten van hooikoorts moet nog beter worden onderzocht. Vitamine E is waarschijnlijk effectiever in combinatie met andere supplementen die van nut zijn bij hooikoorts.

Fogarty A, Lewis S, Weiss S et al. Dietary vitamin E, IgE concentrations, and atopy. Lancet. 2000;356(9241):1573-4.

Zoenen tegen hooikoorts?

Dat zoenen erg gezond is, was al wereldwijd bekend. Maar een lange zoensessie blijkt ook te helpen tegen hooikoorts, zo is gebleken uit Japans onderzoek. Een half uur durende kus doen de hooikoortsverschijnselen verminderen, doordat de productie van het stofje dat hooikoorts opwekt, histamine, wordt verminderd. De Japanners voerden het onderzoek uit bij 24 mannen en vrouwen met hooikoorts. De proefpersonen werd gevraagd een half uur te kussen met hun partner, onder begeleiding van een rustig muziekje. Het experiment werd herhaald met knuffelen. Telkens werd er bloed afgenomen bij de hooikoortspatiënten. Uit de onderzoeksresultaten bleek dat na de zoensessies het aantal antilichaampjes dat de allergenen bevocht, sterk daalde. Na een uitgebreide knuffelsessie deed zo'n daling zich niet voor. Tevens concludeerden de wetenschappers dat mensen met een huidaandoening, ontstaan door allergieën, ook baat hebben bij een flinke zoensessie. 

Hay fever, 

also known as allergic rhinitis, causes sneezing, runny nose, congestion and sinus pressure. These symptoms are similar to those for the common cold. Unlike a cold, hay fever results from exposure to an allergen, such as pollen or pet dander. Hay fever occurs in about 20 percent of people, according to MayoClinic.com, and symptoms typically worsen during spring, summer or fall. Many over-the-counter and prescription drugs are available for treating hay fever, and a few herbs may also provide some benefit. Always consult a doctor before taking any herbal supplement, especially if you take prescription medication.

Butterbur

Butterbur, a perennial herb native to Europe and often used to treat migraine headaches, may also provide some relief from hay fever. A study published in 2002 in the British Medical Journal examined the effect of butterbur on patients suffering from seasonal allergic rhinitis. Patients were given one butterbur extract tablet four times daily or one tablet of cetirizine--an antihistamine commonly prescribed for the condition--for two consecutive weeks. The study found that butterbur worked equally well for reducing symptoms but without the sedative effects of cetirizine. Researchers noted that butterbur should be considered for treating hay fever when patients want to avoid the drowsiness caused by antihistamines such as cetirizine.

Tinospora Cordifolia

Tinospora cordifolia, an herb frequently used in traditional Indian medicine, may help relieve symptoms of hay fever such as sneezing, runny nose and nasal itching. According to a study published in 2005 in the Journal of Ethnopharmacology, Tinospora cordifolia works better than a placebo in treating allergic rhinitis. In the study, patients were given an extract of the herb or a placebo for eight weeks. At the end of the study, 83 percent of patients taking Tinospora cordifolia extract experienced 100 percent relief from sneezing. In the placebo group, 79 percent of patients experienced no relief. Researchers found that the herb decreased all symptoms of allergic rhinitis and was well tolerated by patients.

Stinging Nettle

Stinging nettle extract inhibits several of the key inflammatory events that cause allergic rhinitis and reduces the amount of histamine the body produces in response to allergens, according to an in vitro study published in "Phytotherapy Research" in 2009. An older study, published in 1990 in "Planta Medica," also supports the use of stinging nettle extract for treating allergic rhinitis symptoms. In this double-blind randomized trial, the herb was rated more highly than placebo in reducing symptoms after only one week of therapy. Further positive human studies are required before doctors can recommend stinging nettle as an effective treatment for hay fever.


Astragalus membranaceus vermindert hooikoorts

Supplementen met een beschaafde dosis Astragalus membranaceus zijn misschien een uitkomst voor mensen die gebukt gaan onder hooikoorts. Volgens Kroatische onderzoekers hebben hooikoortspatiënten die twee capsules Astragalus membranaceus per dag slikken al na enkele weken minder last van een loopneus, niezen en jeuk.

Studie

De onderzoekers, die verbonden waren aan Clinical Hospital Dubrava in Zagreb, verdeelden 41 proefpersonen met hooikoorts in 2 groepen. Gedurende een periode van 6 weken - die uiteraard binnen het hooikoortsseizoen viel - slikte de ene groep 2 keer per dag een placebo, en de andere 2 keer per dag een capsule met daarin 80 milligram Astragalus membranaceus-extract.

De Kroaten gebruikten Lectranal, [lectranal.com] een product van het Kroatische Milsing. Het extract (18:1) in Lectranal bestaat voor 40 procent uit polysacchariden, en is met alcohol en water (70:30) uit de wortels van Astragalus membranaceus gehaald. De planten waren afkomstig uit het Chinese Hunan.

Resultaten

De proefpersonen die Astragalus membranaceus kregen, rapporteerden een sterkere afname van hooikoortssymptomen als loopneus, niezen en jeuk dan de proefpersonen die een placebo kregen. 

Mechanisme

"Analysing the possible underlying mechanisms that may explain the beneficial effects of Astragalus membranaceus in allergic conditions, many reports suggested its significant immunomodulatory effects demonstrated in different experimental settings", schrijven de Kroaten.

"Chinese, Korean and Japanese herbal medicines containing Astragalus membranaceus were documented as being capable of modulating Th1/Th2 specific cytokine production in allergic animals."

"More specifically, Astragali radix extract has been documented selectively as altering in vitro Th1/Th2 cytokine secretion patterns, providing a basis for its clinical application in allergic diseases."

Conclusie

"The present study revealed a significant number of positive signals indicating the therapeutic effectiveness of a herbal and mineral complex in patients with seasonal allergic rhinitis", schrijven de onderzoekers.

"This herbal and mineral complex should be further tested in multicentre trials with a larger number of patients (80-100 patients per group) in order to confirm all the positive trends observed."

Bron: Phytother Res. 2010 Feb;24(2):175-81.

Gencydo, een antroposofisch kruidenmiddel bij hooikoorts

In de huisartsenpraktijk, van voornamelijk antroposofische artsen, wordt sinds meer dan tachtig jaar het geneesmiddel Citrus/ Cydonia comp. als subcutane injectie of neusspray voorgeschreven aan patiënten met hooikoorts. Uit een enquête naar de klinische ervaring onder 39 voorschrijvende Nederlandse huisartsen (De Bruin & Baars, 2001), blijkt dat de subcutane behandeling met Citrus/Cydonia comp. ampullen het meest effectief is.

Naar hun ervaring is er ten eerste veelal sprake van een blijvend effect van de Citrus/ Cydonia comp. behandeling, wat wil zeggen dat de patiënten na de behandeling blijvend minder of geen klachten hebben.

Ten tweede treedt het effect binnen twee weken tot drie maanden na de behandeling op; ten derde is het effect optimaal na meerdere jaren van behandeling. Tevens blijkt uit de enquête dat van de behandeling met Citrus/ Cydonia comp. een groter effect verwacht kan worden als dit preventief (voor aanvang van het pollenseizoen) bij de patiënten toegediend wordt.

Pilot studie resultaten

De eerste positieve effecten van Citrus/ Cydonia comp. in een effectonderzoek onder dertien patiënten met (a) een graspollen allergie, (b) een gemiddelde hooikoorts voorgeschiedenis van negen jaar en (c) de noodzaak van het gebruiken van antihistaminica in verband met de ernst van de klachten zijn inmiddels gepubliceerd (Baars & De Bruin, 2005).

Tevens blijkt uit de enquête dat van de behandeling met Citrus/ Cydonia comp. een groter effect verwacht kan worden als dit preventief (voor aanvang van het pollenseizoen) bij de patiënten toegediend wordt.

Een klein vervolg onderzoek naar het mechanisme van de werking liet zien dat Gencydo hoogstwaarschijnlijk een positieve invloed heeft op de zogenaamde cellualaire afweer: Citrus/ Cydonia comp. is in een vitro eperiment in staat is de Th1-Th2 balans te moduleren.

Deze gegevens ondersteunen de resultaten van een kleine positieve studie bij patiënten.

Beoordeling

In de huisartsenpraktijk, van voornamelijk antroposofische artsen, wordt sinds meer dan tachtig jaar het geneesmiddel Citrus/ Cydonia comp. als subcutane injectie of neusspray voorgeschreven aan patiënten met hooikoorts. Ernstige bijwerkingen zijn niet bekend.

Op basis van 2 nog niet gepubliceerde studies, die in Nederland uitgevoerd zijn, lijkt het erop dat de klinische ervaring die de huisartsen door de jaren heen opgebouwd hebben met Gencydo door die studies bevestigd is.

Werking en mechanisme eisen wel nog verder onderzoek. Gencydo therapie lijkt zinvol, maar laat het dan door een antroposofische arts met ervaring toedienen.

Literatuur

De Bruin A. & Baars E. (2001) Citrus/Cydonia comp. Use in general practice. A survey among anthroposophic physicians. Driebergen, Louis Bolk Instituut.Baars E. et al. (2001) The development of an expertise-based prognostic model in the antroposophical treatment of hay fever. Driebergen, Louis Bolk Instituut.Baars E. & de Bruin A. (2001) Berdonia neusspray & hooikoorts, een casuïstisch effectonderzoek. Driebergen, Louis Bolk Instituut.Baars E. & de Bruin A. (2001) Citrus/Cydonia comp. & hayfever, a casuistic outcome study. Driebergen, Louis Bolk Instituut.Baars E. & de Bruin A. (2005) The effect of Citrus/Cydonia comp. injections on hay fever symptoms: a Therapeutic Causality Report (TCR). Journal of Alternative and Complementary Medicine, vol 11(5): 863 - 869.Baars E. & Savelkoul H.F.J. (in prep) Restoring the immunological balance. The effect of Citrus/Cydonia comp. on grass pollen allergy related immunological parameters in vitro. 

Hooikoorts - Rhinitis allergica / Studietoets kruidenleer Syntra herborist 2014 - 2015 / Jacques Van Dam

1) Definitie ①

Hooikoorts kan geen kwaad. De aandoening is vooral hinderlijk en kan heel wat klachten geven. De meest voorkomende situeren zich voornamelijk ter hoogte van de neus en de ogen:

Zeldzamere klachten zijn:

De klachten komen voor tijdens de bloeiperiode van grassen, planten en bomen als het stuifmeel ervan in de lucht circuleert. Sommige mensen hebben de hele bloeiperiode last van hooikoorts, andere af en toe een dagje. De klachten gaan steeds over zodra het stuifmeel uit de lucht verdwenen is

Wie allergisch is voor boomstuifmeel krijgt klachten in februari en maart, de bloeiperiode van de bomen.

Omdat grassen later bloeien, hebben mensen met een allergie voor grasstuifmeel pas last in mei en juni.

Klachten in de late zomer en de herfst kunnen wijzen op een allergie voor sporen van schimmels. Maar dit komt minder vaak voor. 

De klachten die kunnen optreden ten opzichte van groenten en vruchten zijn niet beperkt tot bepaalde seizoenen.

Hoewel de aanleg voor hooikoorts al vanaf de geboorte aanwezig is, ontstaan de klachten pas in de loop der jaren. Na verloop van tijd nemen ze weer af. Wanneer dit juist gebeurt, is niet te voorspellen.

Bovenstaande klachten zijn niet altijd het gevolg van hooikoorts. Want dezelfde symptomen komen ook voor indien je bijvoorbeeld allergisch bent voor katten of huisstofmijt.

2) Oorzaak ②

Hooikoorts is een allergievorm die veroorzaakt wordt door stuifmeelkorrels of pollen van bomen, grassen of (on)kruiden. Ook kamerplanten kunnen aan de basis van een pollenallergie liggen.

Ieder menselijk lichaam vormt antistoffen tegen stuifmeel. Bij iemand met hooikoorts reageert het lichaam erg heftig zodra de slijmvliezen met het stuifmeel in aanraking komen. Er ontstaat een agressieve afweerreactie waardoor er histamine vrijkomt. De slijmvliezen zwellen en meer slijm gaan produceren. Het afweermechanisme van je lichaam raakt door de pollen van slag, waardoor je gaat hoesten, proesten en tranen. Het is niet bekend waarom sommige mensen hooikoorts hebben en andere niet. De aanleg voor hooikoorts is bij de geboorte al aanwezig, maar de klachten ontstaan pas in de loop der jaren. In sommige families komt hooikoorts vaker voor dan in andere.

3) Kruidentherapie

In de volgende kruidenlijst worden telkens slecht de werkingen en indicaties vermeld die relevant zijn voor de hooikoorts:

Urtica dioica - brandnetel (het kruid) ③⑩

Allium sativum - knoflook (bulbus of bol)③⑫⑬

Perilla frutescens-olie  -  perillaolie③⑫

Petasites hybridus - groot hoefblad (wortels en wortelstok)③⑪⑫

Ribes nigrum  - zwarte bes (knoppen)③⑫

Echinacea purpurea - rode zonnehoed (herba)③⑭⑫

Eucalyptus globulus - eucalyptus (folium)③⑫

Gallium aparine - kleefkruid (herba)③⑫

Pinus sylvestris  -  grove den (gemmae)③⑫

Plantago lanceolata - smalbladige weegbree (herba en/of folium)③⑫

Sambucus nigra  -  gewone vlier (flos en/of fructus)③⑫⑬

Schizonepeta tenuifolia, jing jie - Japans kattenkruid④

Angelica dahurica, bai zhi  -  Chinese Engelwortel④

Codonopsis pilosula, dang shen - windeklokje④

Atractylodes macrocephala, bai zhu④⑨

Glycyrrhiza glabra, zhi gan cao - zoethout ③④

Scutellaria baicalensis - Baïcal glidkruid (radix)⑤⑥

Solidago virgaurea - echte guldenroede (herba)③⑦

Verbascum thapsus - toorts of koningskaars (flos)③⑧

3) Bronnen en Literatuur

①Christelijke Mutualiteit en het Universitair Ziekenhuis Antwerpen

②Gezondheidshandboek.nl, A. VOGEL  en het Universitair Ziekenhuis Antwerpen

③Groot Handboek Geneeskrachtige Planten   Geert Verhelst

④Traditional Chinese Medicine For Coughs, Colds, Flu, and Allergies

⑤Plants For A Future : http://www.pfaf.org

⑥http://www.wisegeek.com

⑦Center For Complementary And Alternative Health     http://www.tccah.com

⑧Herbal Medicines for Common Ailments: A Quick Reference Guide

       Door Rene M. Tshiteya

⑨Journal of Ethnopharmacology Volume 152, Issue 1, 27 February 2014, Pages 163–172

⑩PubMed.gov - US National Library of Medicine National Institutes of Health  

       http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2192379

⑪PubMed.gov - US National Library of Medicine National Institutes of Health

       http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12859442

⑫Kruidwis/Fytotherapie/

⑬Kruidengeneeskunde.be

⑭PubMed.gov - US National Library of Medicine National Institutes of Health

       http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23263637