Vitiligo

Vitiligo is een aandoening waarbij de huid en het haar pigment verliezen en waarbij melkwitte plekken van verschillende grootte en vorm ontstaan. Minstens 0,5% van de wereldbevolking lijdt aan vitiligo. Als een stukje van de witte vitiligohuid onder de microscoop wordt bestudeerd, dan blijken de pigmentcellen (melanocyten) in de huid totaal te ontbreken.

Vitiligo kan op elke leeftijd ontstaan, maar bij ongeveer 50% van de patiënten openbaart de aandoening zich vóór het 20e levensjaar en bij 70-80% vóór het 30e levensjaar. Behalve een medisch probleem is vitiligo vooral een belangrijk psychosociaal probleem. Uit onderzoek blijkt dat vitiligo een negatieve invloed kan hebben op de levenskwaliteit en dat soms psychologische ondersteuning nodig is om met de ziekte te leren omgaan.

Bij vitiligo is sprake van verminderde pigmentatie van delen van de huid door disfunctie van melanocyten. Oxidatieve stress speelt vermoedelijk een rol in het ziekteproces; in de epidermis van patiënten met vitiligo is naast een hoge oxidatieve stress (verhoogde concentratie peroxides) een extreem lage catalase-activiteit gevonden.

In een review is een overzicht gegeven van voedingssupplementen en kruiden die mogelijk helpen bij langzaam voortschrijdende vitiligo. Ginkgo biloba wordt hierin genoemd als veelbelovende (mono)therapie voor de behandeling van vitiligo. Suppletie met Ginkgo biloba extract (driemaal daags 40 mg) gedurende 6 maanden was significant effectiever dan placebo in het remmen van het ziekteproces. Bij 10 van de 25 mensen die Ginkgo extract innamen werd een aanzienlijke tot volledige repigmentatie gezien; in de placebogroep was dit het geval bij 2 van de 22 deelnemers. De onderzoekers denken dat het gunstige behandelresultaat mede verklaard kan worden door de antioxidatieve, ontstekingsremmende en immunomodulerende activiteit van Ginkgo biloba.

Szczurko O et al. A systematic review of natural health product treatment for vitiligo. BMC Dermatology 2008, 8:2.

12 participants 12 to 35 years old were recruited to a prospective open-label pilot trial and treated with 60 mg of standardized G. biloba two times per day for 12 weeks. The criteria for feasibility included successful recruitment, 75% or greater retention, effectiveness and lack of serious adverse reactions. Effectiveness was assessed using the Vitiligo Area Scoring Index (VASI) and the Vitiligo European Task Force (VETF), which are validated outcome measures evaluating the area and intensity of depigmentation of vitiligo lesions. Other outcomes included photographs and adverse reactions. Safety was assessed by serum coagulation factors (platelets, PTT, INR) at baseline and week 12.

Results

After 2 months of recruitment, the eligible upper age limit was raised from 18 to 35 years of age in order to facilitate recruitment of the required sample size. Eleven participants completed the trial with 85% or greater adherence to the protocol. The total VASI score improved by 0.5 (P = 0.021) from 5.0 to 4.5, range of scale 0 (no depigmentation) to 100 (completely depigmented). The progression of vitiligo stopped in all participants; the total VASI indicated an average repigmentation of vitiligo lesions of 15%. VETF total vitiligo lesion area decreased 0.4% (P = 0.102) from 5.9 to 5.6 from baseline to week 12. VETF staging score improved by 0.7 (P = 0.101) from 6.6 to 5.8, and the VETF spreading score improved by 3.9 (P < 0.001)) from 2.7 to -1.2. There were no statistically significant changes in platelet count, PTT, or INR.

Conclusions

The criteria for feasibility were met after increasing the maximum age limit of the successful recruitment criterion; participant retention, safety and effectiveness criteria were also met. Ingestion of 60 mg of Ginkgo biloba BID was associated with a significant improvement in total VASI vitiligo measures and VETF spread, and a trend towards improvement on VETF measures of vitiligo lesion area and staging. Larger, randomized double-blind clinical studies are warranted and appear feasible.

Natuurlijke behandeling vitiligo

Hierna worden voedingsstoffen en kruiden(preparaten) besproken die het beloop van vitiligo gunstig kunnen beïnvloeden, inclusief verbindingen en preparaten die alleen in-vitro zijn getest. Het is nog te vroeg om te voorspellen of alle genoemde preparaten effectief en bruikbaar zijn bij vitiligo, maar de bevindingen zijn hoopvol.

Ginkgo biloba

Ginkgo biloba (blad)extract heeft antioxidatieve, ontstekingsremmende en immunomodulerende eigenschappen. Bestanddelen in het blad van de Japanse tempelboom die verantwoordelijk zijn voor de therapeutische effecten, zijn polyfenolen zoals terpenoïden (ginkgolides en bilobalides), flavonoïden en flavonolglycosides. Suppletie met Ginkgo bilobaextract (driemaal daags 40 mg) vertraagt significant het voortschrijden van depigmentatie bij vitiligo.10 Dit is de conclusie van een dubbelblinde, placebogecontroleerde studie met 47 proefpersonen met milde en langzaam uitbreidende vitiligo. Sterke verbetering of complete repigmentatie van de huid trad op bij 10 van de 25 personen in de ginkgogroep tegenover 2 van de 22 in de placebogroep. Het ginkgobladextract werkte opmerkelijk goed bij acrofaciale vitiligo (vitiligo van gezicht, hoofd, handen en/of voeten), een vorm van vitiligo waarbij oxidatieve stress vermoedelijk de belangrijkste onderliggende oorzaak is. Suppletie met Ginkgo biloba extract lijkt een simpele, veilige en behoorlijk effectieve (mono)therapie om progressie van de huidziekte te remmen.10

Vitamine E

Lichttherapie met smalspectrum UV-B wint aan populariteit, mede vanwege het goede resultaat en de veiligheid van de behandeling. Deze voordelen nemen nog verder toe wanneer antioxidanten worden gebruikt naast de lichttherapie.20 In klinisch onderzoek kregen 20 mensen met vitiligo naast lichttherapie (drie keer per week gedurende 6 maanden) tevens een supplement met vitamine E (400 ie alfatocoferol per dag vanaf twee weken voorafgaande aan eerste UV-B behandeling) of een placebo. Na zes maanden was goede tot uitstekende repigmentatie van de vitiligoplekken opgetreden bij 8 van de 11 mensen in de vitamine E-groep (72,7 %) tegenover 5 van de 9 in de placebogroep (55,6 %). Tevens was er sprake van significante afname van systemische oxidatieve stress (daling malondialdehyde plasmaspiegel) in de vitamine E-groep en was de plasmaglutathionspiegel iets gestegen (vergeleken met placebo).20 De conclusie van het onderzoek is dat suppletie met vitamine E zinvol is in combinatie met lichttherapie, aangezien het de effectiviteit van de lichtbehandeling verhoogt en oxidatieve stress tegengaat. Vitamine E is de belangrijkste antioxidant in de epidermis.

Cucumis, Citrus en Pimenta

In Venezuela is klinisch onderzoek gedaan bij mensen met vitiligo met een antioxidantrijke crème (Vitilvenz) met extracten van Cucumis melo (suikermeloen), Citrus aurantifolia (limoen) en Pimenta racemosa (Wes-Indische laurier) en een combinatie van antioxidanten (vitamine A, vitamine E, vitamine C, zink, selenium, magnesium, zink, co-enzym Q10, pycnogenol) en fenylalanine. De combinatie van crème, antioxidanten en fenylalanine had meer effect bij stabiele vitiligo dan alleen de uitwendige crème of alleen de voedingsstoffen.1,22

Bij de suppletie van antioxidanten is het raadzaam voorzichtig te zijn selenium, aangezien in onderzoek bij vitiligopatiënten verhoogde bloedspiegels van selenium zijn gevonden.4 De oorzaak hiervan is nog onduidelijk.

Foliumzuur en vitamine B12

Sommige mensen met vitiligo lijken baat te hebben bij extra foliumzuur en vitamine B12 (in combinatie met zonlichtexpositie).41 Honderd proefpersonen namen deze nutriënten gedurende twee jaar in. Bij 64 % van de deelnemers kwam de huidziekte tot stilstand, bij de helft trad repigmenatie op, bij zes van hen was de repigmentatie volledig.

Polypodium leucotomos extract

Bestanddelen in Polypodium leucotomos (samambaia, calaguala), een varen uit het tropische regenwoud van Centraal-Amerika, hebben mogelijk een gunstige uitwerking bij vitiligo. Bereidingen van de varen (wortel, bladeren) worden door de inheemse bevolking van Honduras onder meer gebruikt bij zonnebrand, psoriasis, atopische dermatitis, vitiligo en (reumatoïde) artritis. Sinds begin jaren tachtig produceert een Spaanse firma een wateroplosbaar wortelextract van Polypodium leucotomos (Anapsos, Kalawalla, Difur). Met dit extract zijn verschillende laboratorium- en dierstudies gedaan, die aantonen dat het antioxidatieve, ontstekingsremmende en immunomodulerende eigenschappen bezit (daling leukotrieen B4, PAF, IL-2, IL-6, TNF-α, interferon-γ en stijging IL-10).23-27 Samambaia extract verschuift de balans tussen Th1- en Th2-lymfocyten (T-helper cellen type 1 en 2) in de richting van Th2-cellen.23 Het wortelextract helpt mogelijk bij auto-immuungerelateerde ontstekingen met een versterkte Th1-respons.3,23

Polypodium extract (in de vorm van een lotion of voedingssupplement) werd getest bij 21 gezonde proefpersonen die werden blootgesteld aan zonlicht; een deel van de proefpersonen had vooraf het fotosensibiliserende psoraleen ingenomen.24 In beide toedieningsvormen beschermde het plantaardige extract de huid significant tegen de schadelijke effecten van zonlicht (erytheem, fototoxiciteit).

Bij vijftig proefpersonen met vitiligo is het gecombineerde effect van smalspectrum UV-B fototherapie (twee keer per week gedurende 25 of 26 weken) en een supplement met Polypodium leucotomosextract (drie keer daags 250 mg) of placebo onderzocht.25 Het wortelextract zorgde, in combinatie met lichttherapie, voor een significant betere repigmentatie (44 %) in het hoofd- en nekgebied dan placebo (27 %). Het effect van de behandeling was groter bij mensen met een lichter huidtype (type 2 en 3).25 Bijwerkingen werden niet waargenomen. Een dosis van 360 mg per dag helpt mogelijk al om repigmentatie bij vitiligo te verbeteren.26 Het kruidenpreparaat mag niet worden gebruikt in combinatie met hartmedicatie.

Zwarte peper en piperine

Piperine, de belangrijkste alkaloïde in zwarte peperkorrels (Piper nigrum), heeft antioxidatieve en ontstekingsremmende effecten en stimuleert in-vitro de proliferatie van melanocyten.28,29 In 2008 toonden wetenschappers in dieronderzoek aan dat piperine de pigmentatie van de huid verbetert. In een diermodel voor vitiligo zorgde piperine, aangebracht op de huid van de proefdieren, voor repigmentatie van de huid, vooral in synergie met lichttherapie (UV-licht). De onderzoekers denken dat piperine in combinatie met lichttherapie mogelijk beter werkt bij vitiligo dan conventionele behandelingen.30,31 De zwarte peperkorrel bevat naast piperine overigens nog andere bestanddelen (amides) die (in-vitro) de proliferatie van melanocyten bevorderen.32

Curcumine en capsaïcine

Disfunctie van keratinocyten aan de randen van gedepigmenteerde huid speelt mogelijk een centrale rol in de uitbreiding van vitiligo. De antioxidanten en immunomodulatoren curcumine (uit de specerij Curcuma longa) en capsaïcine (uit Spaanse peper) beschermen deze keratinocyten (in-vitro) significant tegen beschadiging en apoptose.2 Curcumine en capsaïcine verhogen de totale antioxidantcapaciteit in keratinocyten, remmen de intracellulaire productie van vrije radicalen, remmen lipidenperoxidatie en verbeteren de activiteit van mitochondriën. Beide stoffen onderdrukken de activiteit van de nucleaire transcriptie factor NF-κB, die een cruciale rol speelt in de pathogenese van chronische ontstekingsziekten en auto-immuunziekten, inclusief vitiligo.2

Groene thee-extract en quercetine

Quercetine en groene thee-extract beschermen afzonderlijk melanocyten (in-vitro) tegen beschadiging en apoptose door blootstelling aan waterstofperoxide. Tevens zorgt de combinatie van quercetine, groene thee-extract en foliumzuur voor synergetische bescherming tegen oxidatieve beschadiging van melanocyten, wat suggereert dat een dergelijke combinatie van antioxidanten van nut kan zijn bij vitiligo.40

Dadelpitolie

Uit de pitten van dadels, de vruchten van de dadelpalm (Phoenix dactylifera), kan olie worden gewonnen die rijk is aan natuurlijke antioxidanten zoals fenolen en tocoferolen.33 Een Tunesische onderzoeksgroep heeft met in-vitro studies kunnen aantonen dat dadelpitolie oxidatieve stress in humane melanocyten significant vermindert en waterstofoxide-geïnduceerde depletie van antioxidantenzymen (SOD, catalase, glutathionperoxidase) voorkomt.33,34 De olie beschermt de huidcellen significant tegen foto-oxidatieve beschadiging door UV-licht.35 Op de huid aangebrachte dadelpitolie beschermt de huid en stimuleert het herstel van de huid.36 De onderzoekers concluderen dat de olie mogelijk bescherming biedt tegen melanocyt gerelateerde pathologieën zoals vitiligo en maligne melanomen.33,35 Nader onderzoek zal dit moeten uitwijzen. Dadelpitolie is voor zover bekend (nog) niet verkrijgbaar in Nederland.

Anti-vitiligo kruidenolie

Sinds 2003 is een Pakistaanse kruidenolie naar traditioneel recept op de internationale markt.3,37 De olie, die bedoeld is voor uitwendig gebruik, zou repigmentatie bevorderen bij zowel beginnende vitiligo als bij vitiligo die al langere tijd bestaat.3 De kruidenolie bestaat uit kokosolie en extracten van Psoralea corylifolia (bawchi), zwarte komijnzaad (Nigella sativa) en zuurbeswortel (Berberis vulgaris). Kokosolie heeft de hoge antioxidantactiviteit, mede door het hoge gehalte aan vitamine E, verbetert de zuurgraad van de huid en bevat MCT (medium chain triglyceriden) die gemakkelijk door de huid worden opgenomen en een ontstekingsremmende en antimicrobiële werking hebben. Psoralea corylifolia is een ayurvedisch kruid met natuurlijk psoraleen, dat repigmentatie bevordert onder invloed van UV-licht of zonlicht en polyfenolen die oxidatieve stress tegengaan en/of een immunomodulerende werking hebben. Zwarte komijnzaad heeft een antioxidatieve en immunomodulerende activiteit en zuurbeswortel heeft antioxidatieve en cytoprotectieve eigenschappen.3

Referenties

1. Szczurko O et al. A systematic review of natural health product treatment for vitiligo. BMC Dermatology 2008;8:2. doi:10.1186/1471-5945-8-2

2. Becatti M et al. The involvement of Smac/DIABLO, p53, NF-kB and MAPK pathways in apoptosis of keratinocytes from perilesional vitiligo skin: protective effects of curcumin and capsaicin. Antioxid Redox Signal. 2010 Jan 19.

3. Abu Tahir M et al. Current remedies for vitiligo. Autoimmun Rev. 2010, doi:10.1016/j.autrev.2010.02.013

23. Gonzalez S, et al. An extract of the fern Polypodium leucotomos (Difur) modulates Th1/Th2 cytokines balance in vitro and appears to exhibit anti-angiogenic activities in vivo: pathogenic relationships and therapeutic implications. Anticancer Res. 2000;20(3A):1567-75.

24. González S et al. Topical or oral administration with an extract of Polypodium leucotomos prevents acute sunburn and psoralen-induced phototoxic reactions as well as depletion of Langerhans cells in human skin. Photodermatol Photoimmunol Photomed. 1997;13(1-2):50-60.

25. Middelkamp-Hup MA et al. Treatment of vitiligo vulgaris with narrow-band UVB and oral Polypodium leucotomus extract: a randomized double-blind placebo-controlled study, J Eur Acad Dermatol Venereol. 2007;21(7):942-950.

26. Mohammad A. Vitiligo repigmentation with Anapsos (Polypodium leucotomos). Int J Dermatol 1989;28:479.

27. Garcia F, Pivel JP, Guerrero A, et al. Phenolic components and antioxidant activity of Fernblock, an aqueous extract of the aerial parts of the fern Polypodium leucotomos. Methods Find Exp Clin Pharmacol 2006;28:157-60.

28. Lin Z et al. Stimulation of mouse melanocyte proliferation by Piper nigrum fruit extract and its main alkaloid, piperine. Planta Med. 1999;65(7):600-603.

29. Soumyanath A et al. UV irradiation affects melanocyte stimulatory activity and protein binding of piperine. Photochem Photobiol. 2006;82(6):1541-8.

30. Faas L et al. In vivo evaluation of piperine and synthetic analogues as potential treatments for vitiligo using a sparsely pigmented mouse model. Br J Dermatol. 2008;158(5):941-950.

31. Pepper to treat pigment disease. BBC News. 2008-02014. http://news.bbc.co.uk/2/hi/health/7244474.stm

32. Lin Z et al. Amides from Piper nigrum L. with dissimilar effects on melanocyte proliferation in-vitro. J Pharm Pharmacol. 2007;59(4):529-36.

33. Dammak I et al. Date seed oil inhibits hydrogen peroxide-induced oxidative stress in normal human epidermal melanocytes. Connect Tissue Res. 2009;50(5):330-5.

34. Dammak I et al. Effects of date seed oil on normal human skin in vitro. Eur J Dermatol. 2007;17(6):516-9.

35. Dammak I et al. Effect of date seed oil on p53 expression in normal human skin. Connect Tissue Res. 2010;51(1):55-8.

36. Dammak I et al. Date seed oil limit oxidative injuries induced by hydrogen peroxide in human skin organ culture. Biofactors. 2007;29(2-3):137-45.

37. www.antivitiligo.com

38. Cormane RH et al. Phenylalanine and UVA light for the treatment of vitiligo. Arch Dermatol Res. 1985;277(2):126-130.

39. Kuiters GR et al. Oral phenylalanine loading and sunlight as source of UVA irradiation in vitiligo on the Caribbean island of Curacao. J Trop Med Hyg. 1986;89(3):149-155.

40. Jeong YM et al. Cytoprotective effect of green tea extract and quercetin against hydrogen peroxide-induced oxidative stress. Arch Pharm Res. 2005;28(11):1251-6.