Adiantum capillis-veneris / Venushaar

Traditioneel wordt venushaar gebruikt als haargroeibevorderend middel en bij roos. In Iran heeft men in 2014 een onderzoek gedaan naar de haargroeibevorderende werking van venushaar. Muizen werd gedeeltelijk kaal gemaakt. Vervolgens werd een oplossing van venushaar aangebracht op de kale plekken in het haar. Het bleek dat de muizen die behandeld werden met een geneesmiddel op basis van venushaar inderdaad meer haargroei vertoonde. Daarom concludeerden de onderzoekers dat venushaar een haargroeibevorderende werking heeft.

Nicholas Culpeper, een Engels botanicus, fysicus, astronoom en kruidenwetenschapper uit de 17de eeuw, schreef over venushaar: ´Deze en alle andere venushaar- varens is een goede remedie tegen hoest, astma, pleuritis, (en andere luchtwegenaandoeningen-red), en op grond van haar wezen een zachte diureticum ook (te gebruiken bij) in geelzucht, niergruis en andere onzuiverheden van de nieren.´

(Dodonaeus) (a) ‘De Grieken noemen dit kruid Adianton, Theophrastus en na hem Plinius noemen het Adiantum nigrum want ze beschrijven twee geslachten van Adiantum, een witte (Asplenium) en een zwarte’.

Adiantum komt van het Griekse a: niet, en diainein: bevochtigen, omdat de bladeren niet nat worden. Dit verwijst naar het haar van Venus dat niet nat was toen ze uit de golven stapte. De naam Adianton is dit kruid meegedeeld omdat de bladeren er van nimmermeer nat of vochtig zijn, als Theophrastus betuigt. Want dit gewas versmaadt alle vochtigheid en al wordt het dikwijls met water besproeid of er in gedoopt, het zou nochtans altijd blinkend en glad blijven en droog schijnen te wezen, zegt Plinius, Spaans en Italiaans adianto, Frans adianthe’. Brunfels is meer te geloven; ‘En op Grieks Adianthon, daarom omdat het geen bloempjes heeft, geen stengels, noch ook geen vrucht’.

Dodonaeus (b) ‘Het heet ook wel Callitrichon, Polytrichon en Ebonotrichon en in het Latijn niet alleen Adiantum, maar ook Polytrichum, Callitrichum, Cincinnalis, Terrae capillus, Supercilium terrae en van Apuleius Capillus Veneris, Capillaris en Crinita en van sommige andere Coriandrum putei. De apothekers van Italië noemen het Capillus Veneris (dan in de Nederlandse apotheken wordt de steenruit voor de Capillus Veneris gehouden en gebruikt) in het Hoogduits heet het Frauwen har, dat is vrouwen-hayr in het Nederduits. Men noemt het Callitrichon en Polytrichon omdat het haar verft en dicht maakt. Het heet in onze taal vrouwen-hayr en Venus-hayr, in het Engels Venus hayre’.

Capillus‑veneris betekent Venushaar, onze Venushaar, maagden- of meisjeshaar, Duitse Frauenhaar, Venushair, Jungfrauenhaar en Krullfarn, Franse capillaire de Montpellier en chevaux de Venus, Italiaans heeft ook capel-venere, in Engels true maidenhair, black maiden hair, capillaire, dudder grass, Venus’s hair en Lady’s fern. Dit naar de fijne zwarte bladsteeltjes die in massa uit zwarte vezels ontspringen: het haar van Venus. Deze naam was al gevonden in de Herbarius van de 4de eeuw en toegeschreven aan Apuleius.

Dodonaeus (c) ‘In Frankrijk wordt het ook polytrice genoemd en bij andere rue de mur of gurguet of Latijns Gramen murorum, doch oneigenlijk, hier te lande plag het ook muer-ruyte en steen-ruyte genoemd te worden. (verwisseling met Asplenium)

De plant is een symbool van oordeel en verstand. Ze staat onder het beheer van Mercurius.