SAINT SAENS (Pháp, 1835-1921)
Charles Camille Saint-Saëns sinh ở Pháp năm 1835, và mất sau một chuyến đi dài ngày tới Algeria năm 1921. Gia đình Saint Saens vốn xuất thân nông dân. Ông lớn lên dưới sự dạy dỗ của mẹ (Clémence Françoise Collin) và người dì cả Charlotte Masson, cũng chính là người đã giúp cho cậu bé Charles biết chơi piano. Từ khi mới lên hai, Saint-Saëns đã cho thấy thiên tư âm nhạc mạnh mẽ giống như Mozart và Mendelssohn. Năm lên mười ông đã có thể chơi tất cả 32 sonata của Beethoven theo trí nhớ. Saint-Saëns nhanh chóng được xem như một thần đồng âm nhạc sau buổi biểu diễn đầu tiên tại “Salle Pleyel” vào năm1864. Ngay năm sau đó, giao hưởng đầu tiên được ra đời và giành giải “Societe Sainte Cecile” rồi được xuất bản năm 1847, và được sự quan tâm đặc biệt của nhiều nhạc sĩ nổi tiếng trong đó có Hector Berlioz và Franz Liszt. Sau lần gặp đầu tiên vào năm 1852, Saint-Saëns và Liszt trở thành những người bạn thân thiết. Franz Liszt thường ca ngợi Saint Saens như nghệ sĩ organ vĩ đại nhất thế giới.
Từ năm 1858 ông là nghệ sĩ chơi organ tại một trong những nhà thờ có tiếng ở Paris là “La Madeleine”. Vào thời điểm đó, những buổi biểu diễn các thơ giao hưởng của Liszt được coi là hiện tượng mới, làm sống lại mối quan tâm đến âm nhạc thời kỳ trước giai đoạn cổ điển, nổi bật nhất là Johan Sebastian Bach, Georg Friederich Handel, Christoph Willibald Gluck và Jean Phillippe Rameau.
Năm 1860 ông trở thành giảng viên piano tại “Ecole Niedermeyer”, một số học sinh do ông hướng dẫn sau này trở nên nổi tiếng như Gabriel Fauré, André Messager, Egène Gigout
Một cơn bão của sự đổi mới trong âm nhạc trong cách phối hợp giữa piano và dàn nhạc đã ập tới Paris vào ngày mà Piano concerto No. 2 giọng Son thứ, Opus 22 của Saint-Saëns được công diễn (tháng 4/1868). Từ những hợp âm rải của piano solo mở đầu đầy sức mạnh của suy tư cho đến những chuyển động không ngừng của chương cuối, concerto giọng Son thứ truyền đến cho âm nhạc Pháp thập niên 70 của thế kỷ XIX một tinh thần mới, với sức mê hoặc và nét tinh tế, đã trở thành nguyên mẫu căn bản cho sự kết hợp giữa piano và dàn nhạc cho nhiều thế kỷ sau. Ông đã được trao tặng giải thưởng “Le Legion d’Honneur” (Bắc đẩu bội tinh).
Trong suốt cuộc đời, ông đã viết tất cả 10 concerto (5 piano concerto, 3 violin concerto, 2 cello concerto) và khoảng 20 concertante nhỏ cho nhạc cụ độc tấu và dàn nhạc. Các concerto nổi tiếng nhất phải kể đến số 2, 4, và 5 viết cho piano, concerto số 3 viết cho violin và cello concerto số 1. Trong số đó, Piano Concerto 2 nổi tiếng nhất mọi thời đại.
Hiệp hội âm nhạc Quốc gia (Societé Nationale de Musique) của Pháp chính thức được thành lập vào năm 1871 với những thành viên sáng lập gồm Saint Saens, Romain Bussine, César Franck, Edouard Lalo và Gabriel Fauré, mà đứng đầu là Saint Saens.
Ông đã từng chơi đàn cho Nữ hoàng Victoria hai lần, một lần cho Nữ hoàng Alexandra, viết Hành khúc đăng quang Coronation March cho vua Edward VII. Symphony 3 nổi tiếng cũng xuất phát từ yêu cầu của Hội âm nhạc hoàng gia (Royal Philhamonic Society). Năm 1893 ông được nhận học vị tiến sĩ âm nhạc của Đại học Cambridge cùng với người bạn của ông là nhà soạn nhạc Nga Peter Ilyich Tchaikovsky.
Vào năm 1878, bi kịch gia đình đã xảy ra khi đứa con mới 2 tuổi của ông bị ngã từ cửa sổ của căn hộ tại tầng 4 và qua đời ngay sau đó. Rất kỳ lạ, trong thời kỳ xảy ra bi kịch gia đình, Saint-Saëns cho ra đời những tác phẩm phổ biến nhất của ông : Danse Macabre (vũ khúc ma quỷ, 1875), Samson et Dalila (1878) và Requiem..
Năm 1877 vở opera Samson et Dalila gây được tiếng vang lớn ở cộng hoà Weimar, Đức.
Năm 1886, ông viết Symphony “avec orgue” giọng đô thứ (giao hưởng với sự tham gia của đàn organ), tác phẩm nổi tiếng nhất của ông. Tính chất trầm hùng, trang nghiêm của chương 2 giao hưởng rõ ràng là sự biểu đạt tâm sự riêng của một “công dân Châu Âu” trong ông, và chương cuối như niềm tự hào về thời đại nảy nở khoa học kỹ thuật, khoa học tự nhiên, thời đại của lý trí. Saint-Saëns viết tổng cộng 5 giao hưởng dù chỉ có 3 bản được đánh số Opus. Các giao hưởng của ông là những đóng góp quan trọng cho thể loại này trong giai đoạn mà giao hưởng truyền thống Pháp đang có nhiều biểu hiện suy tàn.
Năm 1886, Saint-Saëns đã cho ra đời một sản phẩm giải trí cao cấp cho những bữa tiệc vui vẻ cuối tuần Le Carnaval des Animaux (Ngày hội của muông thú.
Từ năm 1888, Saint-Saëns rút khỏi Hiệp hội âm nhạc Pháp do ông sáng lập và bắt đầu thời kỳ chu du khắp châu Âu, Đông Á, Nam Mỹ, Bắc Phi. Trong đó ông dành nhiều mối quan tâm đến miền đất Algeria và Ai cập, nơi đã truyền cảm hứng cho ông sáng tác Africa Fantasy (khúc phóng túng Phi châu, 1891) và Piano concerto số 5, “Egyptian” (người Ai Cập).
Ở khía cạnh nghệ sĩ biểu diễn, Saint-Saëns được coi là “không có đối thủ trên cây đàn organ”, và với piano thì chỉ một số người có thể đua tranh được với ông. Liszt cũng đã từng nhận định rằng ông và Saint-Saëns là 2 pianist vĩ đại nhất ở châu Âu (sau khi Georges Bizet tập trung vào sáng tác opera và Hans von Bülow mải mê với cây đũa chỉ huy).
Sáng tác cho piano của Saint Saens, nhìn chung có phần kém chiều sâu hoặc ít gây được ấn tượng mạnh như Liszt và Ravel. Song đôi khi ở một số tác phẩm khác thường của Saint-Saëns như Variations on a Theme by Beethoven (những biến tấu trên một chủ đề của Beethoven), chương Scherzo, đã có những phần là sự pha trộn giữa những sắc điệu âm nhạc hiện đại và những hình thức theo quy ước cũ. Còn như Caprice Arabe, lại có nét nhạc rất uyển chuyển, có nhịp điệu tự do, đầy chất ngẫu hứng và sáng tạo mà có lẽ mang nhiều ảnh hưởng của âm nhạc Bắc Phi.
Dù Saint-Saëns được xem như có một phong cách đã cũ về cuối đời, song có thể thấy ông đã nỗ lực thể hiện những hình thức âm nhạc mới hay điều chỉnh, cách tân một số thể loại cũ. Các sáng tác của ông được truyền cảm hứng từ Chủ nghĩa cổ điển Pháp, đã làm nên tên tuổi ông cũng như báo trước sự ra đời của chủ nghĩa Tân cổ điển của Ravel và những nhạc sĩ khác.