CLAUDE DEBUSSY (Pháp, 1862-1918)
Debussy là nhà soạn nhạc Ấn tượng vĩ đại. Với hội họa Ấn tượng thì Monet là đại diện tiêu biểu, còn với âm nhạc Ấn tượng là Debussy. “La Mer” (Biển cả) mới kỳ diệu làm sao. Những tiểu phẩm đầy sáng tạo viết cho piano mịn màng như nước với những tên gọi gợi mở như “Estampes” (Những bức tranh khắc), “Images” (Những hình ảnh). Và tất nhiên là cả tác phẩm viết cho dàn nhạc mang vẻ đẹp mờ ảo “Prelude to the Afternoon of a Faun” (Prelude Giấc ngủ trưa của thần Điền dã).
Debussy yêu thích những hợp âm nghịch tai, mà ngày nay chúng ta thấy giống nhạc jazz, như những hợp âm mà Duke Ellington và Bill Evans đã sử dụng. Nhưng trong ngôn ngữ hòa âm của Debussy còn có những đồng vọng của thời kỳ Phục hưng, cũng như âm nhạc ngũ cung Nam Á mà ông nắm bắt được sau một buổi biểu diễn của các nghệ nhân Indonesia tại hội chợ triển lãm quốc tế ở Paris năm 1889.
Sau hàng trăm năm âm nhạc cổ điển phụ thuộc vào giai điệu, Debussy đã dám viết thứ âm nhạc hầu như tĩnh tại trải dài suốt tác phẩm. Ông đã viết rất nhiều những điệu nhảy, những tiểu phẩm piano ngất ngây, một tứ tấu đàn dây [cung Son thứ mang tính chất bước ngoặc trong lịch sử âm nhạc thính phòng], và đến cuối đời, là ba bản sonata theo phong cách Tân Cổ điển độc đáo [Sonata for cello; Sonata for flute, viola và harp; Sonata for violin and piano]. Tuy nhiên, kéo giãn thời gian tới những giới hạn của nó là một đặc điểm nổi bật trong các sáng tác của Debussy.
Trước đó, đã có những nhà soạn nhạc từng thử nghiệm cách này ở một mức độ nhất định, đặc biệt là Wagner, người mà trong suốt cuộc đời mình, Debussy giữ thái độ yêu-ghét lẫn lộn. Vào giữa những năm 1880, Debussy thực sự là “một người ngưỡng mộ Wagner nhiệt thành tới mức quên cả những nguyên tắc xã giao thông thường”, như ông hồi tưởng lại. Debussy kiếm tiền từ các nhà xuất bản nhờ việc soạn bản rút gọn cho các vở opera của Wagner. Một người bạn của ông, Pierre Louys, nói rằng Debussy có thể chơi từ đầu đến cuối vở opera “Tristan und Isolde” mà không cần nhìn bản nhạc. Nhưng kể từ sau chuyến hành hương đến Festival Bayreuth [nơi chỉ chuyên biểu diễn các vở opera của Wagner], ông lại thường xuyên chỉ trích Wagner một cách chua cay.
Và opera “Pelléas et Mélisande” như “một kiệt tác của chủ nghĩa Tượng trưng Pháp, vở opera duy nhất trong sự nghiệp sáng tác của Debussy, đã nhận được rất nhiều lời khen ngợi cũng như chê bai sau buổi công diễn đầu tiên, tại nhà hát Opéra-Comique ở Paris vào ngày 30-4-1902 dưới sự chỉ huy của nhạc trưởng André Messager.
(theo tiasang.com)