Terugblik 29-10-2016

Nacht van Nacht / Stralend heelal op Fort Pannerden

13 september krijg ik een berichtje in de mailbox met de vraag of ik belangstelling heb om aan te sluiten bij de Nacht van de Nacht activiteit van de GNMF (GNMF staat voor Gelderse Natuur en Milieu Federatie). Door GNMF, samen met Fort Pannerden, Staatsbosbeheer en Muzieum worden dit jaar activiteiten georganiseerd in het Fort bij Pannerden om aandacht te vragen voor het belang van duisternis. Graag willen zij ook ‘Sterrenkijken’ aan het programma toevoegen. Het liefst zouden zij enkele amateursterrenkundigen met instrumentarium op het dak van het fort hebben die het publiek de sterrenhemel kunnen laten zien.

Lang hoef ik hier niet over na te denken. Nacht van de Nacht is een jaarlijks terugkerend evenement waarin ik samen met de leden van de RedLightGroup al jaren invulling geef. Het is een goed doel dat ik graag ondersteun en bovendien is het Fort Pannerden een fantastische locatie om een dergelijke activiteit op te zetten. Een berichtje naar de RedLightGroup was ook nu weer voldoende om deze club te mobiliseren. Allen waren dolenthousiast mee te werken aan de Nacht 2016.

Zaterdag 29 oktober begint zonovergoten. Werkelijk een geschenk uit de hemel, want een dag er voor is het nog een grijze en miezerige herfstdag. Alle instrumenten worden opgepoetst en klaargezet. Om 14:00 uur hebben we nog even belronde om met elkaar een Go-NoGo af te stemmen. Net als het weer, is het voor ons ook helder: Er is geen twijfel over de weersomstandigheden. Het blijft rustig herfstweer met een heldere avondhemel. Kortom, iedereen komt. We spreken om 17:00 uur af voor de poort van het fort.


Geen fort te bekennen

Om 15:30 uur reis ik samen met Marten af richting Arnhem. De TomTom lijdt ons naar de ingevoerde eindbestemming. Ruim voor 17:00 uur krijgen we de melding ‘bestemming bereikt’. Maar in de verste verte is er geen fort te bekennen? We controleren nogmaals het adres. Geen twijfel mogelijk…… We hebben bestemming bereikt!?!?

We komen op het lumineuze idee om eens te kijken wat Google Maps hier van vindt. Welnu, deze heeft er toch een heel ander idee over. Google vindt dat we gedropt zijn bij Bemmel, ruim acht kilometer uit koers! Over de Waaldijk vervolgen we oostwaarts onze reis naar het fort. Overigens geen straf, want het is een prachtige tocht door het rivierenlandschap bij een heerlijk najaarszonnetje.

Ondanks dat Marcel, uit België komend, nog niet is gearriveerd, besluiten we met de rest van de inmiddels aanwezige clubgenoten de poort naar het fort te passeren. Het is een smal weggetje dat leidt door een vrij ruig gebied naar het fort. Een kudde wilde paarden belemmeren ons de doorgang. Heel voorzichtig manoeuvrerend tussen de paarden door weten we het fort te bereiken. We zijn allen onder de indruk van een fantastisch bouwwerk, een ‘onderdgronds’ vestingwerk dat nagenoeg geheel aan het zicht onttrokken is. Het fort is verborgen in het landschap, maar als je eenmaal voor de toegangsdeuren staat kijk je toch tegen een ontzagwekkend robuust gebouw. Op het hoogste punt van dit bouwwerk ontvangen wij vanavond onze gasten.


Elk voordeel ook weer z’n nadeel

Zoals altijd heeft elk voordeel ook weer z’n nadeel, al het zware instrumentarium moet wel over tal van trappen in en op het Fort naar boven gesjouwd worden. Een vijftal telescopen worden in gereedheid gebracht. Het zware werk wordt dan uiteindelijk beloond met een glorieus uitzicht over een prachtig rivierenlandschap. In het zuidoosten zien we de Rijn ons land binnen stromen. Het Fort lijkt een stuurhut van een groot schip, de punt van de landtong lijkt als een boeg. Als een wig snijdt deze het toestromende water van de Rijn in twee delen: Rechts van ons de Waal en links van ons het Pannerdens Kanaal, dat even verderop over gaat in de Nederrijn. We genieten even van een kleurrijke zonsondergang boven op het Fort van Pannerden.

Beneden in het fort is het een doolhof van gangen en ruimtes. Eén van die ruimtes, een sfeervol lokaal, gaat vanavond dienen als presentatieruimte. Tijdens korte inlooppresentaties zal Joost Reijnen van GNMF de bezoekers bijpraten over het nut van duisternis voor mens en natuur. Daarna neem ik het stokje over en ga de bezoekers meenemen op een reis door een stralend heelal. Wat is daarboven in die ruimte allemaal te zien. Waar kijk je nou eigenlijk naar als je straks op het fort naar de sterren staat te kijken. Wij zullen samen elk uur een inloopsessie verzorgen.


400 bezoekers

Om 18:30 uur komen de eerste bezoekers binnen en al snel volgen er meer en meer. Naar schatting passeren deze avond zo’n 400 bezoekers de toegangspoort. Al deze mensen, jong en oud, verspreiden zich over het Fort en melden zich bij de diverse activiteiten. De boswachterij krijgt het druk met vele aanmeldingen voor een natuurwandeling in het donker en natuurlijk is het ook wel een keer spannend om in het donker je zintuigen te testen bij de proeverij.

Boven op het Fort wordt het al snel druk want iedereen wil een kijkje nemen door een van de telescopen. Dit jaar tijdens de Nacht van de Nacht hebben kunnen we geen maan en niet of nauwelijks planeten waarnemen. Het voordeel is dan wel weer dat er bij een maanloze heldere avond deepsky-objecten waargenomen kunnen worden zoals bolhopen, open sterrenhopen en nevels. Allemaal objecten ver buiten ons zonnestelsel tussen de sterren. Uiteraard is iedereen op zoek naar de bekende sterrenbeelden. Er heerst een fantastische sfeer.

Ook bij onze inlooppresentaties hebben we drie maal over een prima bezetting. Met volle aandacht zitten aanwezigen te luisteren. Het behoud van nachtelijk duister is absoluut geen ver van m’n bed show. Joost legt uit dat je er zelf ook al veel aan kan doen door geen onnodige erfverlichting te gebruiken maar uitsluitend daar waar nodig, en doe ‘s avonds de gordijnen dicht.

De presentatie over het Stralend Heelal wordt ook ademloos gevolgd door jong en oud. Met z’n allen maken we een ruimtereis door ons stralend heelal. Sta eens stil op een mooie heldere avond en kijk naar de sterren. Bedenk dan waar je naar staat te kijken een eindeloze uitgestrekte ruimte. Laat je verwonderen.

Ik vond het vooral door de interacties, gezellige presentaties en bijzonder leuk om te doen, wat overigens ook blijkt uit de positieve reacties. Eén van daarvan wil ik nog even benoemen.Aan einde van een presentatie komt een meisje van een jaar of vijf naar me toe met de vraag:

‘Wil jij bij mij ook een partijtje verzorgen?’


Iedereen bijzonder bedankt voor weer een geslaagde Nacht van de Nacht!


Links