Terugblik 27-10-2012
Stralend heelal op de Wilpse Klei
“Sterrennacht over de Rhone” is een schilderij van Vincent van Gogh geschilderd in 1888.
Aan de oever van de rivier heeft hij zich laten inspireren door waarschijnlijk zijn Nacht van de Nacht. Op de voorgrond zie je de loop van de rivier met aan de overkant de schimmige contouren van enkele gebouwen. Als een soort wachters van de stad zie je enkele lichtbakens langs de kade waarvan het licht extra wordt benadrukt door de weerspiegeling in het water. Ondanks dit licht is en blijft het donker. Het licht dat in dit schilderij juist de aandacht trekt komt van bóven. De schilder schildert letterlijk fonkelend en schitterend zijn sterren aan het firmament. Het kan bijna niet anders dan dat Vincent van Gogh diep onder de indruk is geraakt van een overweldigende sterrenhemel. Een sterrenhemel dat nu, ruim honderd jaar later, zo goed als verloren gaat aan een overmatige aantal “wachters van de stad”; lichtbakens die er zo langzamerhand voor zorgen dat de sterrennacht voor eeuwig verloren gaat. Met dit als inleiding gaan we bij Museumcafé De Kribbe van start met een zeer succesvolle Nacht-van-de-Nacht-activiteit op de Wilpse Klei. Eén van de vele activiteiten tijdens de landelijk campagne dat aandacht vraagt voor het nachtelijk duister.
Een dag hiervoor ging er nog een mailtje naar De Kribbe met de vraag of we de telescopen voor deze avond uit het vet konden halen of dat we collectief naar “Ik Hou Van Holland” zouden gaan kijken. Nauwelijks een week geleden was het aantal aanmeldingen veel te laag. Het zag er naar uit dat we een jaartje over gingen slaan. Het was dan ook zeer verrassend toen ik door Ria, één van de eigenaren van De Kribbe, werd gebeld met de mededeling dat we het tv-avondje “Ik Hou Van Holland” wel konden vergeten!
Tussen 18:00 en 19:00 uur worden buiten de telescopen opgebouwd. Dit jaar krijgen we enigszins wat onverwacht extra ondersteuning van een, voor mij althans, een oud sterrencollega die het ook leuk zou vinden een avondje aan te sluiten met zijn telescoop. We kunnen de aanwezigen dit jaar dus bedienen met vier grote kijkers. De bijna volle maan op deze avond zou voor het sterren kijken wel een minpuntje worden (teveel maanlicht) maar verder zag het er prima uit: een prachtige heldere avond met hier en daar een wolkje. Door Ria en haar man wordt binnen alles in gereedheid gebracht. Het ziet er weer schitterend uit en de geur van de koffie komt je buiten al tegemoet. We zijn er klaar voor!!!
Boven verwachting weten zo’n 50 belangstellenden de weg naar De Kribbe in Wilp te vinden. Na de inleiding starten we in een multimediapresentatie de verkenningstocht door onze ruimte. Wat is eigenlijk onze plaats in de ruimte? Met een soort van duikvlucht schieten we van buiten ons sterrenstelsel de Melkweg in en tussen al die miljarden sterren vinden we uiteindelijk onze zon met de planeten. Vandaar uit gaan we kijken naar de planeten zelf. De soorten de afmetingen en vooral de afstanden. Daarna betreden we het domein van de sterren en kijken naar de patronen die ze aan de hemel vormen: de sterrenbeelden. We bekijken tal van objecten waarvan we eigenlijk geen weet van hebben dat ze überhaupt ook maar bestaan. In het domein van de sterren lijken werkelijk alle grenzen weggenomen te zijn. Sterren hebben afmetingen en afstanden die ons bevattingsvermogen ver overstijgen. In het kader van de campagne Nacht van de Nacht gaan we ook kijken wat het effect is van kunstlicht op de sterrenhemel. We zien de zichtbaarheid van de sterren al snel terugnemen bij toename van kunstlicht. De campagne is gericht op bewustwording; Licht gebruiken op een juiste manier waardoor het overvloed aan kunstlicht zoveel mogelijk teruggedrongen wordt.
Op wat klein wolkenvelden na is het buiten een mooie heldere hemel. Prominent staat Jupiter aan de oostelijke hemel. De bezoekers stellen zich op bij de telescopen om deze planeet eens wat dichter bij te kunnen bekijken. Duidelijk zijn de wolkenbanden van de planeet zichtbaar. Ook de grootste manen van Jupiter zijn goed te zien. Het aanwezige maanlicht haalt de zichtbaarheid van de sterrenbeelden wel een stuk naar beneden en maakt het opzoeken van de lichtzwakkere objecten wat moeilijk. Toch lukt het sommigen de Andromedanevel en de ringnevel in beeld te krijgen. Uiteraard wordt ook de maan in de kijkers gezet en ondanks dat de maan bijna vol is lukt het nog net om een aantal kraters in beeld te krijgen. Enkele bezoekers moesten daarna wel even hun ogen uitwrijven want zo’n volle maan kan behoorlijk verblindend zijn.
Even wordt ik nog aangeklampt door een bezoeker die aangeeft een tijd in Australië gewoond te hebben. Regelmatig zag hij daar een overweldigende sterrenhemel waarbij hij het “Vincent van Gogh gevoel” wel degelijk herkende . Hij vraagt of er aan de zuidelijke hemel werkelijk meer sterren staan dan aan de noordelijke hemel of is dit nu het effect van overmatig gebruik van kunstlicht…………….?
Al met al kunnen we terugzien op een zeer succesvolle Nacht van de Nacht op de Wilpse Klei. Ik wil iedereen die hieraan heeft bijgedragen dan ook hartelijk danken en wellicht tot een volgend jaar.
Links
