Bijzondere sfeer

De bezoekers worden bij binnenkomst verrast door de heel bijzondere sfeer in het oude 12^e eeuwse Romaanse gedeelte van de dorpskerk in Wilp.

Eerder die dag zijn hiervoor de voorbereidingen getroffen. De grote kroonluchters die normaliter deze ruimte van het gebouw verlichten zijn deze avond uitgeschakeld en hebben plaats gemaakt voor kaarslicht, ondersteund door wat strijklicht langs de ruwe muren. Dit, samen met de sobere inrichting van dit oude gedeelte van de kerk, zorgde voor een hele bijzondere ambiance dat uitstekend aansloot bij het gedachtegoed van de Nacht.

Anders dan andere jaren moesten we dit keer uitwijken naar een andere locatie voor onze activiteit ‘Stralend heelal op de Wilpse Klei. Museumcafé De Kribbe stelt elk jaar haar ruimte voor dit doel beschikbaar maar dit keer werden we enigszins overvallen met de constatering dat deze datum al geboekt was. Al snel ging de gedachte uit naar de dorpskerk van Wilp, en nog sneller hadden we een afspraak met Stichting Behoud Dorpskerk Wilp: we mochten gebruik maken van het oude Romaanse gedeelte van de Dorpskerk.

Het moet namelijk donker zijn

Zo’n vijftig bezoekers betreden de grote deuren van de kerk. De koffie staat klaar en langzaam aan worden alle stoelen bezet. In het eerste gedeelte van deze avond kijken we naar het effect van kunstlicht op de sterrenhemel. Frans Pieters benadrukt eerst oorzaak en gevolg. Er zijn tal van voorbeelden te noemen voor de oorzaak van lichtvervuiling: openbare verlichting, glastuinbouw, sierverlichting, reclameverlichting, enz. Deze zorgen stuk voor stuk voor enorme lichtkoepels en lichtzuilen in onze atmosfeer die onze sterrenhemel totaal doen verdwijnen. Het is geenszins de bedoeling te zeggen dat dit allemaal uit moet, maar het kan voor een overgroot deel op z’n minst beter en bovendien energiezuiniger. Paul Colenbrander, astrofotograaf, neemt het verhaal over en neemt de bezoeker mee door zijn wereld van het fotograferen van de sterrenhemel. Hij weet met zijn apparatuur de sterrenhemel vast te leggen op een manier waarvan je nooit zou denken dat dit allemaal boven ons hoofd hangt. Prachtige kleurrijke beelden van gas- en stofnevels, maar ook zeer indrukwekkende time-laps filmpjes worden getoond. Paul maakt ook duidelijk dat het opdringende kunstlicht een steeds groter probleem wordt bij het maken van dergelijk fotografiewerk en ook een steeds grotere reisbereidheid vraagt; Het moet namelijk donker zijn!

Hoever staat de verste ster

Na een korte pauze worden de gasten uitgenodigd mee te reizen door de sterrenhemel. In een boeiende multi-media presentatie geeft Frans Pieters uitleg over alledaagse hemelverschijnselen. Op dit moment zijn de zonuitbarstingen zeer actueel die uiteindelijk kunnen zorgen voor poollicht op aarde. Enkele planeten zijn bezocht en we hebben gekeken naar tal van sterren en sterrenbeelden. Sterren, er zijn er zoveel van, maar wat zijn dat nou eigenlijk. We komen er al snel achter dat het enorme grote hemellichamen zijn die in geen verhouding staan met onze planeet aarde. We realiseren ook dat de afstanden onvoorstelbaar groot zijn. Eén van de jeugdige ‘passagiers’ vroeg: “hoever staat de verste ster?”. Ik werd gelukkig bijgestaan door iemand die hierop denk ik het juiste antwoord had: “oneindig ver”.

kunnen we nog sterren kijken

Met de nodige voorzorg is ook een mooie waarneemplek uitgezocht voor de buitenactiviteit; Een pleintje aan de overkant van de straat met een grandioos uitzicht over de Wilpse Klei. Wel moesten we hiervoor een aantal hinderlijke lampen afplakken, maar verder een prima plek om sterren te kijken. Eerder op de avond werden door leden van de RedLightGroup een aantal grote telescopen geïnstalleerd. Ondanks deze voorzorg stond het voor de buitenploeg (Marten Bosma, Paul Kistenmaker, Pieter Welters en Marcel den Braber) er toch iets minder goed voor. Een zeldzame opklaring deze avond gaf even een sprankje hoop, maar de “vraag kunnen we nog sterren kijken?” moest toch overwegend met “nee” beantwoord worden. De temperatuur was goed, bijna geen wind, maar wel bewolkt! Ondanks dat, konden wel de telescopen bekeken worden en was men onder de indruk van deze prachtige instrumenten. Maar ja, je wil er dan ook graag eens doorheen kunnen kijken!

Traditie

Intussen is het traditie geworden om na afloop nog even te ‘evalueren’. Bij mij, achter de schuur, onder de kap wordt derhalve nog een aantal uurtjes ‘door geëvalueerd ’. Op het moment dat we aanstalten maken om richting huis te vertrekken staan we genageld aan de grond. We staan oog-in-oog met Orion.

We kijken letterlijk naar een stralend heelal boven de Wilpse Klei !!!

Hierbij wil ik iedereen bedanken voor wederom een geslaagde Nacht. Dank voor de vele vrije giften waarvan de opbrengst bestemd is voor het behoud van de dorpskerk in Wilp. En Chiel, jij ook bedankt voor de inzet tijdens je MAS.

Links

• Foto's van de activiteit
• Red Light Group
• Stichting Behoud Dorpskerk Wilp
• Nacht van de Nacht
• Gelderse Natuur en Milieu Federatie

Het besef van de relatie tussen heelal en mens is een belangrijke erfenis die in alle culturen een rol speelt en gespeeld heeft. Helaas is onze westerse cultuur als eerste bezig dit besef van de relatie tussen heelal en mens te verliezen. Vooral in een overbelichte verstedelijkte omgeving heeft het alom aanwezige kunstlicht het nachtelijk duister verdreven. Hierdoor ontstaat een leegte die moeilijk is op te vullen.

Het aanschouwen van een heldere hemel bij nacht, liefst met de daarbij behorende stilte zoals die in de natuur is te vinden, kan het besef wekken van een oneindigheid, waarmee men zich verbonden weet en die vertrouwen wekt. De betrekkelijkheid van het menselijk bestaan vormt hiermee een duidelijk contrast. Voor hen die er gevoelig voor zijn ligt in het verlengde hiervan een intenser besef van de waarde van dat tijdelijk menselijk bestaan.

Echter, kinderen die vandaag opgroeien in de stad zullen ‘s avonds niet meer vol ontzag omhoog kijken naar een donkere hemel vol sterren. Besef van hun eigen wereld, hun eigen planeet, als een nietig stofje, maar toch onderdeel van een schitterend sterrenbezaaid uitspansel, gaat hierdoor aan hen voorgoed voorbij.

Duister, stilte en rust vormen een drietal oerkwaliteiten die vaak in combinatie met elkaar voorkomen. Het nachtelijk duister is een waardevolle kwaliteit, een waarde waarvan de norm nooit verloren mag gaan.

bron: Platform Lichthinder