Geschiedenis
Wist u dat Woezik (de 'Plek van Wodan' of 'Wodan's Eik') al vijfduizend jaar geleden bewoond was!
Op de Kleine Kamp hebben archeologen klokbekers en vuurstenen gereedschappen gevonden uit de Steentijd, uit circa 3000 v.Chr. Op deze plek zijn ook de sporen gevonden van een nederzetting uit 600 v.Chr. Ook op de plek van de Suikerberg in het Sportpark Woezik en van het bedrijventerrein Bijsterhuizen zijn belangrijkste vondsten gedaan.Iets verderop, op de Wezelseberg, op de hoek van Kavelpad en de A326 is het beroemde Wagengraf gevonden. Het dateert uit ongeveer 700 v.Chr. en is vermoedelijk het graf van een welvarende lokale hoofdman. Misschien is hij rijk geworden door de zouthandel, we weten het niet zeker. -
De mensen woonden toen in het rivierengebied op stuifzandduinen, zoals de Wezelseberg, Mussenberg en Holenberg. Wie er meer over wil weten: bezoek eens het fraaie Museum Kasteel Wijchen.
Door Karel de Grote (9e eeuw) werd het rivierengebied kerkelijk onder toezicht gesteld van het aartsbisdom Keulen. Kloosters en stiften waren hun vooruitgeschoven posten. Om inkomsten te krijgen mochten ze domeinen ontwikkelen.
In de 12e en 13e eeuw werd het rivierengebied economisch veel interessanter voor kerkelijke en wereldlijke heren. Behalve de inkomsten van de rivier (Batenburg werd rijk dankzij tolheffing) worden gronden ontgonnen en weteringen met sluizen gemaakt om de waterhuishouding te regelen.
Keizer Hendrik IV schenkt in 1196 Huize Unum in Wonsick aan graaf Allard. Het was een goed dat lag op de huidige Hofsedam. In Wuzeke zou in 1247 door de kloosterorde van de Cisterciëncers een stiftshoeve zijn gebouwd. In 1296 zouden de Ridders van St.Jan in Woezik een hof hebben bezeten, waarvan de opbrengst diende ter ondersteuning van de zieken (in Nijmegen in het Gasthuis van de Johannieters; later de Commanderie van St.Jan). Of er in Woezik 1, 2 of zelfs 3 versterkte boerderijen waren is onduidelijk, ook waar ze stonden, Hofsedam en/of Woeziksetraat zouden kunnen.
In de 16e eeuw wordt het Woesikker Sand genoemd als de plaats waar men zich verzamelt om tegen de Spanjaarden (het is dan de 80-Jarige Oorlog) ten strijde te trekken.
Woezik was in de 19e eeuw een gemeenschap van kleine boeren, die hard moesten werken om hun vaak grote gezinnen te kunnen onderhouden. Zo’n honderd jaar geleden kwamen er steeds meer ambachtslieden: zoals slachters, timmermannen, rietdekkers, de smid, de molenaar en de kastelein.
Er ontstond een gehucht, een klein dorp, dat op kaarten vermeld stond als Woezikrot. De naam Woezikrot werd geplaatst bij de Zesweg, op de plek waar de zes wegen bijeen komen. Er woonden toen in Woezik maar een paar honderd mensen. In 1849 telden Woezikrot, Boschkantrot, Passerot en Dorpsrot (Wijchen) samen slechts 3140 inwoners die in 528 huizen woonden.
De topografische kaart uit het eind van de 19e eeuw geeft de kern van Woezikrot nog aan als het gebied rond de zessprong Zesweg, Weegbree, Hofsedam en Sleedoornweg. Het gebied ten noorden van de Woeziksestraat heette het Land van Woezik. Eind 19e eeuw en begin 20e eeuw werden er meer boerderijen en huizen gebouwd in de buurt van de Woeziksestraat en rond de Molenberg (Holenbergseweg).
Rond 1930 was de buurtvereniging Woeziksch Belang actief. Onder een andere naam was er toen dus al een Leefbaarheidsgroep in Woezik. Doel was de eigen identiteit te benadrukken tegenover het ‘groot-dorpse’ Wijchen.
Een belangrijke mijlpaal was de opening van de St. Paschalisschool in 1931. Na een lange en moeizame strijd kwam er ook een eigen kerk, die in 1939 werd ingewijd. School en kerk zorgden ervoor dat Woezik een hechtere gemeenschap werd.
Na de oorlog groeide Woezik. In de Heuvelstraat kwamen in 1951 nieuwe woningen. Het aantal parochianen steeg tot maar liefst 1375 (in 1950 woonden er in Wijchen plus Woezik 8906 mensen). De kerk werd zelfstandig en er kwamen een pastorie en een jeugdhuis.
Naast de kerk waren de cafés en het verenigingsleven belangrijk. Al in 1951 was er een toneelvereniging. De bloeiende parochiale jeugdvereniging was de basis voor Scouting Woezik, met sinds 1953 een eigen onderkomen op de Wezelseberg. De Sportclub Woezik werd in 1960 opgericht.
De zeventiger jaren waren een tijd van veel veranderingen, ook in de Woezik. De kerk werd minder belangrijk in het maatschappelijk leven. Er kwam rond 1970 een forse uitbreiding met de bouw van Veenhof. Ook de Paschalisschool verhuisde naar nieuwbouw in de Veenhof.
Nieuwe wegen als de Randweg Noord en A326 zorgden ervoor dat oude verbindingen werden doorsneden. Tegelijk werd de invloed vanuit Wijchen steeds groter. De mensen gingen zich ook meer richten op de kern Wijchen.
Met de bouw van de Saltshof begin negentiger jaren veranderde het karakter nog meer. Er kwamen veel mensen van buiten die eerst voor een huis en pas in tweede instantie voor een buurt hadden gekozen.
In 2000-2005 is in Woezik opnieuw nieuwbouw gerealiseerd. Op de historische Hofsedam is een nieuw wijkje ontstaan met in totaal circa 200 woningen.
Een andere grote verandering in de negentiger jaren is de komst van veel bedrijven naar Woezik, in het Zesweg-gebied en in Bijsterhuizen. Tegelijk heeft de agrarische sector zich moeten herstructureren. Daardoor hebben veel boerderijen een andere bestemming gekregen. Het agrarische karakter van Woezik is steeds meer teruggedrongen.
Met alle veranderingen, de komst van nieuwe wijken en nieuwe bewoners vond er een herbezinning plaats op wat nu die gemeenschap Woezik eigenlijk is. Het is iets dat je merkt bij de vele verenigingen, waar een groot aantal leden nog altijd Woezikse wortels heeft, maar waar inmiddels ook anderen volop meedoen en zich thuis voelen. Het aantal inwoners van Woezik is inmiddels gegroeid tot meer dan 4.500 in 2008.
-----------------------------
Bronnen o.a.: Peter Vissers, Het Wagengraf te Wijchen, Wijchen 1996; Th. Sengers, En toch kwam er een kerk, Woezik 1989.