Videoverslag Technische sessie Verordening Jeugdhulp 16 november 2021

Dordrecht, dinsdag 16 november 2021

Geachte leden van de Commissie Sociale Leefomgeving, de heer Heijkoop, de ambtenaren en de mensen thuis, super fijn dat ik voor jullie mag spreken.

Ik ben Anke-Elze de Jong-Rietstap, voorzitter van STICHTING Ouderplatform Zuid-Holland Zuid, inwoner van onze schitterende stad Dordrecht en moeder van 2 adolecenten met een ASS.

Wij zijn actief sinds 2014 en uitgegroeid tot een belangenorganisatie ter bevordering van psychische, sociale en maatschappelijke gezondheid. Wij bieden hoop en ondersteunen met dank aan onze 31 vrijwilligers, regionaal zo’n 600 en in Dordrecht ongeveer 300 ouders en jeugdigen.

Ik heb sinds 1 januari 2015 ten minste 4 coördinerend wethouders jeugdhulp Zuid-Holland Zuid overleefd. Dat is mooi. Het toont de stabiliteit van onze organisatie aan en zegt wat mij betreft tegelijkertijd iets over de onrust binnen de Jeugdhulp.

Ik zal het gesprek met de allereerste coördinerend wethouder jeugdhulp, Michiel van der Vlies, nooit vergeten. Ons gesprek stelde niet teleur en hij deed een uitspraak die mij altijd bij zal blijven. Hij sprak over ouders uit de jeugdzorg die wonen in hun woede. Ik heb er inmiddels honderden mogen ontmoeten. Jongeren en kinderen trouwens ook.

Ik weet als geen ander waar die woede vandaan komt.

Anton Tsjechov heeft ooit gezegd dat vernedering het ergste is wat het leven voor een mens in petto heeft. Niets, maar dan ook echt niets, heeft zo’n funeste uitwerking op de menselijke ziel als botweg te worden vernederd. Alles wat een mens wordt aangedaan kan uiteindelijk worden verwerkt of overwonnen, maar vernederingen zetten zich voorgoed vast in je hoofd, in je hart, in je bloedvaten, in je slagader.

En laten we wel zijn een nationaal gevoel van vernedering speelt vaker wel dan niet een doorslaggevende rol bij het besluit van een land de oorlog te verklaren.

Vernedering is een situatie waarbij men zich door een daad van een ander of door de omstandigheden klein en minderwaardig voelt.

Binnen het sociaal domein speelt vernedering een belangrijke rol. Wij hebben gezien dat in vrijwel al onze casussen en vanuit de toepassing van alle wetten, de Participatiewet, de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), De Jeugdwet en daarmee samenhangend de Wet Herziening Kinderbeschermingsmaatregelen alsmede de Wet passend onderwijs, stelselmatige systemische vernederingen in mindere of meerdere mate plaats hebben gevonden.

Bij de technische sessie over de actualisatie van de Verordening Jeugdhulp komt de afbakening van de jeugdhulp aan de orde. Hoezo afbakening? Ouders en jeugdigen, ook diegenen met een kwetsbaarheid, willen eenvoudigweg passend onderwijs en passende zorg. Daar hebben zij ook recht op.

Waar dat staat? In het Internationaal verdrag inzake de rechten van het kind (IVRK), het Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap (VN-verdrag Handicap) en het Europees Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM).

Laten we voorop stellen dat er in Dordrecht binnen het sociaal domein echt heel erg veel goed gaat maar ik durf rustig te stellen dat in veel van de door ons Ouderplatform onderzochte casussen binnen de gemeente Dordrecht de rechten uit zo’n beetje alle artikelen van het IVRK en het VN-verdrag Handicap worden geschonden. Dat geldt overigens ook voor veel rechten uit het EVRM, waarbij het recht op vrijheid en veiligheid uit ARTIKEL 5 en het recht op eerbiediging van privé-, familie- en gezinsleven uit ARTIKEL 8 het meest tot de verbeelding spreken.

De Verordening Jeugdhulp moet simpelweg de wet volgen.

Jullie weten het. Jullie kennen de verhalen uit de media. Veel van de raadsleden hier aan tafel kennen ook de persoonlijke verhalen van de ouders die ik op 29 maart 2017 naar de eerste gemeenteraadsbijeenkomst voor onze ouders en de raadsleden uit Zuid-Holland Zuid meebracht. Onze ouders gaven massaal acte de présence. Met ongeveer tachtig van onze mensen is toen gesproken over de belangrijkste verbeterpunten voor de jeugdhulp. Op 29 november 2017 vond in het stadskantoor te Dordrecht een tweede, emotionele, gemeenteraadsbijeenkomst voor onze ouders en de raadsleden uit Zuid-Holland Zuid plaats.

Het was voor Elly van Wenum, burgerraadslid van het CDA Dordrecht, de druppel die de emmer deed overlopen en aanleiding om vragen te stellen aan de wethouder en vervolgens een motie vreemd aan de orde van de dag te schrijven. Deze motie over Jeugdhulp werd op 19 december 2017 door alle Dordtse politieke partijen in gezamenlijkheid ingediend en met algemene stemmen aangenomen.

Hoewel een motie vreemd aan de orde van de dag alleen door raadsleden wordt ingediend als zij vinden dat zij er snel iets mee moeten en dat er echt iets aan de hand is, heeft het nog tot mei 2019 geduurd alvorens het Advies- en Meldpunt Jeugd Dordrecht daadwerkelijk werd opgericht. Daarover de volgende keer meer.

Wij bestaan als organisatie bijna 8 jaar en we zijn nu bijna 4 jaar later.

De vraag naar jeugdhulp in zijn oorsprong groeit in zijn pure vorm door de toegang noch door het aanbod.

De in geld uitgedrukte omvang van de jeugdhulp neemt, exact volgens mijn voorspellingen aan jullie bestuurders, exponentieel toe door wantrouwen, door stelselmatige systemische vernederingen en ook door de wanhoop van dolende ouders en jeugdigen op zoek naar tijdige, juiste en passende ondersteuning, hulp(middelen), zorg en passend onderwijs .

Zoals gezegd zijn de tien gemeenten samen met de SOJ op dit moment bezig om vanaf 1 januari 2022 de inkoop van de jeugdhulp in de regio op een andere manier vorm te geven. Het borgen van deze nieuwe inkoop met de daarbijbehorende (nieuwe) producten vraagt kennelijk om een aanpassing van de verordening.   

Dat lijkt mij echt de omgekeerde wereld. De raad is immers het hoogste bestuursorgaan. Het kan niet zo zijn dat de SOJ zijn (god)zalige gang gaat en dat jullie daar dan onder leiding van wie dan ook een passende Verordening Jeugdhulp bij vast moeten stellen.

De noodzaak tot een éénduidige verordening vinden wij te kort door de bocht. Ook daarbij geldt wederom dat de Raad in ieder van de tien gemeenten het hoogste bestuursorgaan is. 

We hebben een prachtige wet waarin volstrekt duidelijk is waar uiteindelijk aanspraak op kan worden gemaakt. Het wordt tijd dat we in Dordrecht ouders en jeugdigen nu eindelijk eens een besluit alsmede de mogelijkheden van bezwaar en beroep mee gaan geven.

We missen in de opdrachtformulering dan ook expliciet dat lokale wet- en regelgeving en dus ook de Verordening Jeugdhulp, waar u als hoogste bestuursorgaan in de gemeente over gaat, een afgeleide moet zijn van de wet.

Het zal u niet verbazen dat, mede door mijn juridische en financiële achtergrond en de jarenlange ervaring binnen het sociaal domein, de technische sessie over de actualisatie van de Verordening Jeugdhulp wat mij betreft bijzonder kort kan zijn. Ik sla het onderwerp met opzet een beetje plat maar er hoeft eigenlijk maar 1 ding in de verordening te staan “binnen de gemeente Dordrecht volgen wij de wet!”