Αντικείμενο της εργασίας αυτής είναι η παρουσίαση και η ανάλυση της οικονομικής ζωής και της επαγγελματικής σύνθεσης, της περιοχής Βοΐου του Ν. Κοζάνης, κατά τον 19o αιώνα έως τις αρχές του 20ού, στα πλαίσια του ευρύτερου δυτικομακεδονικού χώρου. Να μελετήσει και να ερευνήσει όλα τα καίρια ζητήματα που αφορούν την εξέλιξη της οικονομίας και την επαγγελματική σύνθεση της συγκεκριμένης περιοχής. Η τεκμηριωμένη παρουσία από άποψη μεθοδολογίας, κρίθηκε απαραίτητη και βασίστηκε στην πλήρη εκμετάλλευση και στη μεθοδική σύνθεση των πρωτογενών, κυρίως, πηγών και της μικρής σχετικά βιβλιογραφίας. Το τιμαριωτικό σύστημα, μετά την κατάργησή του, περιήλθε στην οικονομία του τσιφλικιού. Η πρωτογενής παραγωγή ήταν, κυρίως, αγροτική, κατά πρώτον, και δευτερευόντως κτηνοτροφική. Οι έντονες βιοτεχνικές και εμπορικές δραστηριότητες των κατοίκων, εμφανίζονται τόσο στο εξωτερικό (εμπόριο με τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης, στο πλαίσιο του βαλκανικού χερσαίου εμπορίου και των μεταφορών), όσο και στο εσωτερικό (τέλος 18ου έως τις αρχές του 20ού). Η τοπική εμπορική δραστηριότητα τον 19ο αιώνα ευνοήθηκε από τις συνθήκες του «Τανζιμάτ» και από τις ετήσιες και εμπορικές εμποροπανηγύρεις. Σπουδαία βιοτεχνικά και εμπορικά κέντρα ήταν η Σιάτιστα και η Εράτυρα με παρουσία οργανωμένων συντεχνιών από τον 18ο αιώνα. Το φορολογικό σύστημα ήταν δυσβάσταχτο για τους κατοίκους. Η δημογραφική εξέλιξη της περιοχής και η μετανάστευση ήταν άμεσα συνδεδεμένες με διάφορους παράγοντες (χερσαίο εμπόριο, αύξηση πληθυσμού, ορεινό του εδάφους, ληστείες, πολεμικές αναστατώσεις, κλπ.). Στο χριστιανικό πληθυσμό παρουσιάζεται σε μεγάλο ποσοστό το επάγγελμα του κτίστη και του εργάτη, ενώ στο μουσουλμανικό πληθυσμό υπερτερεί το επάγγελμα του γεωργού. Παρατηρείται, έτσι, η διαφορετική συμμετοχή της κάθε κοινότητας στην τοπική κοινωνία.-

Διδακτορική διατριβή 2004 του Αθ. Βαρσαμίδη (383 σελίδες) στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας.-♣