arbarherbejo kaj Jubilea Kverko

polanka esperantystów i dąb jubileuszowy

La historio de la arbarherbejo kaj kverko datiĝas de la jaro 1927 kiam en Gdansko okazis la 19-a Universala Kongreso de Esperanto ligita kun la 40-a jubileo de la ekesto de Esperanto. Por solenigi tiujn okazintaĵojn la estraro de la urbo Sopot donacis al esperantistoj pecon da marĉa grundo en la Świemirowska-Valo, apud la fonto de la malgranda rojo, nomis la grundon „Esperantogrund” (Tero de Esperanto) kaj fondis la memortabulon.

Historia polanki i dębu zaczyna się w roku 1927 i jest ściśle związana z językiem międzynarodowym – esperanto, którego twórcą był warszawski lekarz

okulista Ludwik Zamenhof. Latem owego roku odbył się w Gdańsku XIX Światowy Kongres Esperanto, który jest największą coroczną imprezą esperantystów organizowaną od 1905 roku. Z gdańskim kongresem zbiegła się 40. rocznica powstania esperanto. Dla uświetnienia tych wydarzeń władze miasta Sopotu ofiarowały esperantystom skrawek bagnistego terenu w Dolinie Świemirowskiej, tuż przy źródle niewielkiego strumyka, nadając mu nazwę „Esperantogrund” (Ziemia Esperanto) oraz ufundowały tablicę pamiątkową z tekstem w językach esperanto i niemieckim.

La marĉejo estis surŝutita per la tero por formi tie herbejon kaj sur la strato, ĉe la pado gvidanta al la herbejo estis starigita la ŝtonego kun cizita en ĝi la germana vorto „Esperantoweg” (Esperanto-vojo).

La 31-an de julio 1927 sur la arbarherbejo kunvenis reprezentantoj de pli ol 30 landoj, kiuj kunportis la patrolandan teron por surŝuti ĝin sur la radikojn de la plantata kverko – roburo.

Malvualita estis ankaŭ la memortabulo sur la ŝtonego.La jubilea kverko kreskis nur 11 jarojn, ĉar en la jaro 1938 ĝi estis forhakita de hitlerana batalgrupo, krome la memortabulo estis forprenita kaj la ŝtonego disrompita. Restis nur la memorŝtonego ĉe la pado.

Na bagnisty teren nawieziono ziemię celem utworzenia polanki, a na ul. Reja, przy ścieżce wiodącej do polanki, wkopany został głaz z wyrytym na nim słowem „Esperantoweg” (Droga Esperanto).

31-go lipca 1927 roku na polance zebrali się przedstawiciele ponad trzydziestu krajów, z przywiezioną przez siebie garścią ojczystej ziemi, aby posadzić tu jubileuszowe drzewko – dąb szypułkowy. Odsłonięto również pamiątkową tablicę na głazie.

Jubileuszowy dąb przetrwał tylko 11 lat, gdyż w 1938 r. został on wycięty prze hitlerowskich bojówkarzy, nadto pamiątkowa tablica została zdemontowana a głaz rozbity. Pozostał jedynie głaz z napisem „Esperantoweg” przy ścieżce.

Fine de julio 1959, por solenigi la centjariĝon de la naskiĝo de L. L. Zamenhof, okazis en Gdansko la 15-a Internacia Junulara Kongreso de TEJO, antaŭiganta la 44-an Universalan Kongreson de Esperanto en Varsovio.

Kaj denove kunvenis junaj esperantistoj el diversaj landoj sur la arbarherbejo, por partopreni en la rea plantado de la kverko, ĉi-foje 32-jara, kontinuanta tiun de la jaro 1927. Malvualita estis ankaŭ la nova memorŝtonego en la loko de la tiama tabulo, sur kiu ŝtono estis cizita teksto en Esperanto priskirbanta la historion de tiu ĉi loko. Kaj sur la ŝtonego ĉe la pado al la herbejo cizita estis la plua vorto „Dąb” (kverko).

W setną rocznicę urodzin L. Zamenhofa, w końcu lipca 1959 r. odbył się w Gdańsku XV Międzynarodowy Zjazd Młodzieży Esperanckiej, poprzedzający 44. Światowy Kongres Esperanto w Warszawie. I znów zebrali się młodzi esperantyści z różnych krajów, aby wziąć udział w ponownym zasadzeniu dębu, tym razem 32-letniego, adekwatnego do tego z roku 1927. Odsłonięto wówczas także nowy kamień pamiątkowy w miejscu dawnej tablicy, na którym wyryto napis w języku esperanto opisujący historię tego miejsca.

En novembro 2013 laŭ la propono de la agantaj en Sopot esperantistoj la Konsilantaro de la Urbo Sopot alprenis la decidon doni la nomon TORENTO al la sennoma ĝis nun rojo trafluanta najbare de la E-kverko, kiun la Ministerio pri la Naturprotektado agnoskis kaj konfirmis ekde nun geografia nomo.

Pri la pretigado de la loko kaj flegado de la kverko kaj ĝia ĉirkaŭaĵo okupiĝas seninterrompe de la komenco la Spirowski-familio.

Natomiast na głazie przy ul. Reja wyryto dodatkowe słowo „Dąb”. Przygotowaniem terenu oraz opiekę nad dębem i jego otoczeniem przejęła rodzina Spirowskich i sprawuje ją do chwili obecnej.

W listopadzie 2013 roku na wniosek działających w Sopocie esperantystów Rada Miasta Sopotu podjęła uchwałę o nadaniu nazwy TORENTO bezimiennemu dotąd potokowi przepływającemu w sąsiedztwie Dębu, którą jako nową nazwę geograficzną zatwierdziło Ministerstwo Ochrony Środowiska.