Chuyện phiếm : Rau răm thôi đành!
Bài viết của LN. Phượng
Trong "Câu chuyện âm nhạc",tôi không có bài viết nào về Nhạc sĩ Trần Tiến vì ông không phải là đối tượng để "hoài cổ",nhưng trong bài "Tình Quê Hương Trong Âm Nhạc",tôi có tham khảo bài "Quê nhà" của ông:
Quê nhà tôi ơi xứ Đoài xa vắng
Khói chiều mênh mông sông Đà buông nắng
Nhớ thương làng quê lũy tre bờ đê
Ước mơ trở về nghe mẹ hiền ru bên thềm đá cũ.
Quê nhà tôi ơi con đường qua ngõ
Bóng mẹ liêu xiêu trong chiều buông gió
Nhớ thương đàn con biết phương trời nao
Áo nâu mùa Đông thương mình lận đận đêm buồn mẹ ru...
À ơi hoa bay lên trời cây chi ở lại
À ơi hoa cải lên trời rau răm ở lại chịu lời đắng cay
À ơi em đi lấy chồng anh vẫn một mình
À ơi táo rụng sân đình thương anh một mình, một mình nhớ em.
(nhạc)
Quê nhà tôi ơi Ba Vì xanh tím
Nón chiều che ngang mắt chiều hoang vắng
Những đêm mùa Đông khói hương trầm bay
Bóng cha ngồi đây ngọn đèn lung lay bức tường vôi trắng.
Quê nhà tôi ơi quê người con gái
Tóc dài, da nâu giấu tình yêu dấu
Mắt đen về đâu, mắt đen của tôi
Mắt đen chờ ai, tháng ngày mỏi mòn, mối tình long đong.
À ơi hoa bay lên trời cây chi ở lại
À ơi hoa cải lên trời rau răm ở lại chịu lời đắng cay
À ơi em đi lấy chồng anh vẫn một mình
À ơi táo rụng sân đình thương anh một mình, một mình nhớ em.
À ơi hoa bay lên trời cây chi ở lại
À ơi hoa cải lên trời rau răm ở lại chịu lời đắng cay
À ơi em đi lấy chồng anh vẫn một mình
À ơi táo rụng sân đình thương anh một mình, một mình nhớ em.
À ơi hoa bay lên trời
À ơi hoa cải bay đi
Rau răm, rau răm thôi đành, thôi.... đành..... ở.... lại
Nhạc sĩ Trần Tiến
Quê Nhà (Trần Tiến/Tùng Dương)
Bài này đến với tôi từ tiếng hát của một thí sinh trong kì thi "Tiếng hát Truyền hình":Lê Huy Trực.Trước đó Trực đã gây ấn tượng cho tôi khi chọn hát bài "Nhớ Về Hà Nội" của Hoàng Dương" mà nhờ đó đã lọt vào vòng chung kết.Nghe anh hát Nhớ Về Hà Nội,tôi cảm thấy như được nghe Anh Ngọc diễn tả tâm sự của một thanh niên di cư khi hát bài này!Còn với Quê Nhà (mà ở đây tôi không tìm được bản thu tiếng hát của anh.đành phải mời các bạn nghe tiếng hát của Tùng Dương vậy!),Lê HuyTrực đã không phụ tấm lòng của Trần Tiến đối với quê mẹ!Tiếng hát anh thật buồn,mà lại thật già dặn so với tuổi đời còn quá trẻ của anh,thật là thích hợp với tâm hồn "hoài cổ" của tôi.Có lẽ có nhiều thính giả nghĩ như tôi nên anh đã được giải nhất do thính giả bình chọn!Nhưng với ban giám khảo,anh không phải là "gà" của họ,nên anh đã bị loại trong vòng xếp hạng!Chuyện này thường xảy ra trong cái xứ XHCN này nên không mấy ai thắc mắc.Và với tôi nó cũng chỉ là thêm một chuyện buồn thường thấy,hàng ngày,trên quê hương này!Tình cờ sau này tôi được biết mấy năm sau,anh đoạt giải nhất trong kì thi "Tiếng Hát Phát Thanh",rồi lại chuyển sang sáng tác và đã đoạt giải "Bài Hát Việt"năm 2010,thôi cũng là an ủi!Chuyện Huy Trực hát hay mà rớt chỉ là chuyện phụ,nhưng một nhạc sĩ (già) trong ban giám khảo,khi đánh rớt Huy Trực đã nhận xét là:"Em hát bài này ...buồn quá,không lột tả được tinh thần bài hát (!).Các bạn thử nghe xem,bài này có gì vui ???Nó làm tôi muốn khóc vì nhớ quê xưa (giờ chẳng còn gì vì đã được chia năm xẻ bẩy cho các ông nông dân,bà nông dân hết rồi,vào cái thời cải cách!).Và tôi đã quyết định về lại quê nhà sau 60 năm xa cách để ,như tôi thiển nghĩ,biết đâu đối diện với sự thật,mình đỡ đau lòng ?
Và tôi đã thấy,dân quê tôi giờ đây có vẻ gì giông giống Bắc Triều Tiên?Họ vui buồn sướng khổ theo tiếng loa ở đầu thôn:thời tiết,nắng mưa,bình bàn tiên tiến,tin tức lề phải,...,toàn là những mặt tích cực!
Họ đã có cuộc sống khá hơn 50 năm trước,không còn nhà tranh vách đất,không còn địa chủ cường hào.Và dù trong thôn có khá nhiều liệt sĩ hy sinh trong "kháng chiến chống Mỹ cứu nước",dân số trong thôn cũng đã phát triển gấp đôi.Cũng đúng thôi,vì lúc tôi rời quê,dân Việt ta mới 25 triệu;giờ thì bao nhiêu nhỉ ?hình như trên dưới 80? Dân đông mà đất thì không đẻ được như dân nên giờ này về quê,khó mà kiếm ra lũy tre,bờ dậu.Người dân tận dung mọi rẻo đất để dúi vào đó củ su hào,cây bắp cải.
_Như vậy mỗi khẩu mình được chia bao nhiêu ruộng hả chị ?
_Một sào (360m2) chú!
_Mỗi mùa thu nhâp bao nhiêu?
_Trừ phân,giống và thuốc bảo vệ thực vật,còn trên 2 triệu
_Mỗi mùa kéo dài mấy tháng?
_Tùy,từ 4 đến 6 tháng!
_Như vậy làm sao đủ ăn ?
_Đủ chứ,chú tính một cân gạo có 20 ngàn,một triệu là được bao 50 cân rồi!
_Nhưng mà đâu chỉ có gạo ?
_Thì chú xem vườn nhà có thiếu gì rau ?
_Nhưng đâu chỉ có rau ?
_Chú không thấy bầy gà đó sao?Gà nuôi đâu tốn gì !Lại còn ao cá ,mỗi năm cũng được nửa tạ!
_Còn chuyện học hành của các cháu ?
_Đã có nhà nước lo!Huyện mình giờ đã có trường "Phổ thông cơ sở" rồi,các cháu đâu có đứa nào thất học!
Tôi không dám hỏi tiếp,lên cấp 3,phải lên tỉnh,rồi vào đại học phải đi xa hơn nữa,làm sao chị lo?,mà cũng đâu cần hỏi chi điều đó.Từ đó đến giờ làng tôi chưa có ai tốt nghiệp đại học!
_Anh có hay ra nhà văn hóa đọc báo hàng ngày không?
_Làm gì có thì giờ mà đọc!Mà có muốn đọc cũng không có báo!
_Giá báo đâu có bao nhiêu mà bảo không có kinh phí ?
_Không phải vì kinh phí!Chú xem,huyện trên,huyện dưới có chỗ nào bán báo đâu ?Mà lên thành phố,thì cũng phải ra bến xe mới có,chứ không có quầy,sạp như ở trong Nam các chú đâu!
_Vậy thì xây nhà văn hóa làm gì cho nó tốn kém,cả làng 19 nhà văn hóa thôn,công thêm nhà văn hóa xã nữa là chẵn 20,tốn bộn tiền,mà quanh năm cứ thấy đóng cửa im lìm!
_Người ta sao thì mình vậy thôi,làm sao khác được ?Với lại,có nhà văn hóa thì mới phân phối loa phát thanh!
_Em thấy loa nhiều quá,thôn nào cũng mở hêt công suất,inh cả tai mà có nghe được gì đâu ?
_(Cười)Tại chú chưa quen đấy!
Vâng tôi không thể "quen" được,nên càng xót xa thấy sự bế tắc của quê mình.Tương lai họ ra sao khi dân số mỗi ngày mỗi tăng ?Họ đâu có thể giữ mãi "thành tích" là người dân có "chỉ số hạnh phúc" thứ nhì thế giới được!
Ôi rau răm của ông Trần Tiến!Là ông,hay là tôi ???
Lê Ngọc Phượng
Tháng 7/2012
Bài đọc thêm:
Quê Nhà Tôi Ơi (Mi An/phunutoday)
Video kèm theo bài :