Kiwibes

De kiwibes (Actinidia arguta) is een tweehuizige klimplant die in zijn natuurlijke habitat door andere bomen groeit (tot 15 m hoog) en/of zich liggend en slingerend over de grond verspreidt.

Anders dan de bekende en behaarde kiwi heeft is de kiwibes onbehaarde vruchten. Deze zijn meestal ook een stuk kleiner dan de kiwi, van 2-5cm. Bovendien doet de kiwibes het uitstekend in ons klimaat, niet alleen is hij winterharder dan de kiwi, hij rijpt ook nog eens vroeger af.

Kiwibessen zijn meestal tweehuizig, je hebt dus een mannelijke en een vrouwelijke plant nodig om vruchten te bekomen. Toch zijn er een aantal selectie die zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen hebben en dus 2-huizig zijn. De bloemen komen eind mei-begin juni tevoorschijn. De vruchtvormen variëren naar gelang het ras van rond naar elliptisch en langwerpig. De smaak is uitgesproken zoet. De kleur van het vruchtvlees is meestal groen maar kan ook geel of bijna paars zijn.

Rassen in onze collectie

Bingo: Een poolse kiwibes met een bijzondere combinatie van een rode schil en een groengeel vruchtvlees.

Dr. Szymanowski: Het gaat hier om een familielid van de gewone kiwi en de kiwibes met de wetenschappelijke naam Actinidia kolomikta. De plant werd voor het eerst in 1856 beschreven door Carl Maximowicz, van exemplaren die hij verzamelde in de noordelijke vallei van de Amur-rivier in Mantsjoerije. De plant werd daar door de locale bewoners "Kolomikta" of "Kotomikta" genoemd. De Siberische mini-kiwi groeit als een klimplant in de gemengde bossen van het uiterste oosten van Rusland, het noordoosten van China, Korea en Japan. Van alle Actinidia-soorten is deze het meest winterhard, tijdens de winterrust tot wel -40 ºC !

Dit ras zou afkomstig zijn uit Polen. Het zou gaan om een vrouwelijk ras met enige tweeslachtige kenmerken, waardoor deze zichzelf zou kunnen bestuiven. In hoeverre dit juist is, is niet met zekerheid te zeggen: veelal wordt dergelijke informatie immers (via internet) overgeschreven uit één bron en gaat het vervolgens een eigen leven leiden. De planten hebben enige witte/roze bladverkleuring. De bloemen van 'Dr. Szymanowski' lijken op die van een zuiver vrouwelijk ras. De kleine donkergroene vruchtjes hebben een goede smaak. (fruitlent.nl)

Geneva: Amerikaans ras uit de Dr. Slate collectie die is gevestigd nabij Hedrick Hall (Cornell Experiment Station, Geneva, New York) met goed smakende, bruine vruchten. De bessen hebben een ietwat zure schil. Dit productief ras is het minst onderhevig aan lentevorst. De vruchten zijn middelgroot en hebben een mannelijke bestuiver nodig. Het is het vroegst rijpende ras met middelgrote vruchten die roodbruin zijn gekleurd als ze zijn blootgesteld aan de zon. De smakelijke vruchten worden snel zacht en vallen na rijping vrij gemakkelijk van de plant, met name als de plant niet voldoende water ontvangt.

Issai: Issai is een ras dat in Japan is geselecteerd, waarschijnlijk uit een kruising van Actinidia arguta met Actinidia polygama. Het betreft derhalve een soortkruising die daardoor qua groei en uiterlijk wat afwijkt van de zuivere mini-kiwi's. In tegenstelling tot de meeste andere rassen is Issai tweeslachtig en daardoor zelfbestuivend. Hij bloeit wat later dan andere mini-kiwirassen, waardoor hij als bestuiver van andere rassen minder geschikt is. Issai groeit ook wat minder krachtig dan de overige mini-kiwirassen en is daardoor geschikt voor kleinere tuinen. De plant komt snel in productie en kan al vanaf het tweede jaar vruchten dragen. De vruchtdracht is echter matig en de plant is alleen geschikt voor optimale standplaatsen. De winterhardheid is wat minder dan van de andere zuivere mini-kiwi's. De nogal kleine groene vruchten smaken goed en rijpen vanaf begin tot half september. De vruchtjes wegen 4 tot 9 gram en worden het grootst indien er toch een mannelijke bestuiverplant aanwezig is. (mijntuin.org)

Jumbo: Een recente Italiaanse variëteit die zeer grote, groengele kiwibessen produceert. Een andere naam voor de Jumbo is Ambrosia.

Ken's Red: Door de Nieuw-Zeelandse veredelaar Ken Nobbs ontwikkeld uit een kruising met de 'paarse kiwi', Actinidia melandra. Ken's Red geeft bruinig tot paarse vruchten, ook in het vruchtvlees. De vruchten zijn zeer aromatisch, maar vaak wat later vruchtdragend in vergelijking met de andere variëteiten.

Kokuwa: Een originele Japanse kiwibes met lekkere, groene vruchten die soms iets rood aanlopen. Het is een eenhuizige soort (geen bestuiver nodig).

Purpurna Sadowa: Een Oekraïens ras dat is ontstaan uit een kruising met Actinidia purpurea. Van de kiwibessen is het het sterkst roodpaars kleurend ras.

Vitikiwi®: Selectie van kiwibes uit Polen dat lekkere, groene, zaadloze vruchten geeft. Eénhuizig (geen mannelijke bestuiver nodig).

Weima: Een mannelijke bestuiver.