ВИННИЦЬКІ h. Сас Перед 1378 р. Петро Винницький продав млин волоському воєводі Джурджу зі Ступниці . Наступна згадка про цей рід припадає на 1430 р. Йдеться про Райді з Виннник, котрий отримав від Владислава Ягайла дозвіл осадити село Лукавицю в Самірському старостві . Його нащадки до початку 17 ст. утримували там війтівство. Між цими двома свідченнями та наступними повідомленнями про Винницьких, які датуються 1490-ми роками – кілька десятиліть мовчанки. Як наслідок пов’язати в єдиний родовід Петра, Райда та власників Винник кінця 15 ст. не вдається. Генеалогія відомих пізніше відгалужень роду – Клішовичі, Лучники, Радевичі, Михновичі реконструюється, починаючи з 1510-20-х років. Джерела: Смуток І. Перші документальні згадки про перемишльські роди гербу Сас (XIV-XVII ст.). Osada Winnik i musiała już istnieć w chwili nadania Stupnicy, gdyż wojewoda Dziordź nabył tam jakiś młyn od Piotra Winnickiego przed r. 1378. Czy jednak mamy uważać wzmiankowanego Piotra za założyciela rodu naszego, odpowiedzieć nie mo żemy. Pewnym przedstawicielem gniazda jest dopiero Rajd czyli Rad-Radko, któ remu zlecił król Jagiełło r. 1430 lokację wsi Łukawicy w pobliżu Winnik na prawie niemieckiem 1 *. Rad otrzymał w niej sołectwo iure hereditario z odpowiednią dotacją gruntową i dochodami a wzamian zobowiązywał się wysyłać 2 łuczników na wyprawę; osiadającym kmieciom przyznano 20 lat wolnizny. Król zastrzegł, że żadne zmiany na urzędzie sołtysa nie mogą się dokonać bez jego zgody. Od tej chwili znów głucho w źródłach o Winnickich aż do lat schyłkowych w. XV. Pojawiają się potem gromadnie w coś sześciu zespołach o tak rozluźnionych węzłach pokrewieństwa, że wchodzą w związki małżeńskie we własnem środowisku. Widzimy więc Hl e b a z Wa s y l e m i I wa n e m r. 1491, których stryjecznymi braćmi byli: Wasyl , 11 ko i Andrzej *. Inny rodowiec, Wańko, miał czterech pasierbów: Pi ot r a, Iwana, P r o e z a i D y mi t r a r. 14943. W Łukawicy przebywał najchętniej Leen-Lanko z bratem Iwaśkiem i synem Iwanem; drugiego syna, Fedora, za.bili mu Uroscy, którzy weszli droną kupna do cząstki Winnik4. Stryjecznymi Leena byli: St e f a n i Ta r a s r. 1501®. Na uboczu pozostał jeszcze Hryć, Daszko, Michna oraz Klisz, pojawiający się w latach 1503 — 1518®. Rozdrobnienie i zubożenie Winnickich było tak uderzające, że w okresie wywła.szczeniowej akcji starostów (1510—1540) zjeżdżały niejednokrotnie komisje celem zbadania, że właściciele veros nobiles et haeredes villae esse1. Ostatecznie dziedzi.com przyznano tylko część Winnik, sołectwo w Łukawicy, a nadto pozwolono im skupić kniastwo w B r o n n i c y 8. Stwierdzenie herbu Winnickich miało miejsce pod.czas wywodów r. 1635 9. 1 „...Wladislaus... rex Poloniae... significamus... quomodo cupientes terras nostras Russiae per loca.tionem hominum facere populosas, ut inde per amplificationem hominum crescant nobis bona pariter et honores de providentia et discretione, proinde Raidomi de Vinniki nostri fidelis... villam locandam in fluvio Lukavicza nuncupandam... de quinquaginta laneis agrorum seu quotquot de eisdem ibidem poterit collo.care, iure teutonico maideburgensi plenam damus... potestatem. Ratione cuius locations... scultetiam ibidem iure haereditario in perpetuum tenendam... damus... tres laneos liberos... unam tabernam et de quolibet artificio unum artificem, sextum denarium de censu, tertium denarium de qualibet re iudicata, molendinum quoque et piscinam in loco quo poterit in eadem villa... dempto loco aptiore pro motendino nostro... pre.fatus Raidom... nobis... in duobus equis cum duabus ballistis... servire tenebitur. (Następuje artykuł o wy.jęciu osadników i sołtysa z pod władzy sądowej kasztelanów i t. d.) Et universis kmethonibus... a censu nostro... ac laboribus viginti annorum spatium... damus et libertatem; qua elapsa de quolibet laneo per unam marcam... et alias... exsolutiones more aliarum villarum nostrarum districtus Samboriensis et quatuor.decem dies labores, ubi necessitas exigent, singulis annis nobis... solvere et explere sint astricti“. Hruszew.ski M., Materiały do istorii susp- polit. widnosyn, nr 23. » Agz. XVIII, nr 2133. * Ib. XVIII, nr 2444, 2973. « Ib. XVIII, nr 2081, 3213, 4318, 4385, 4386. 5 * Ib. XVIII, nr 2942, 2944, 2952. * Ib. XVIII, nr 2973, 3248. Matr. Summ. IV, nr 2739, 10119. 7 Matr. Sum. IV. nr 10438. 8 Ib. IV, nr 19190, 19858. 8 Semkowicz Wł., Wywody szlachectwa, nr 235. Rzecz znamienna, że wywodzący powołał jako spowinowacone domy przeszło 30 gniazd herbu Sas, z obcych natomiast nie przytoczył ani jednego. ВИННИЦЬКІ (de Wynnyky, de Winniki, Vinniczcy, Winniccy) – земянський рід, у XІV–XVІI ст. землевласники у Перемишльській землі. 1. На блакитному полі срібна стріла вістрям вгору над золотим півмісяцем, що лежить рогами догори, на кінцях якого дві золоті шестипроменеві зірки (герб Сас).
Джерела: 2. На блакитному полі срібна стріла вістрям вгору над золотим півмісяцем, що лежить рогами догори, на кінцях якого дві золоті шестипроменеві зірки; над щитом шолом під шоломовою короною, в нашоломнику п’ять павичевих пер, які пронизує срібна стріла вістрям вправо, навколо щита блакитно-золотий намет (герб Сас).
Джерела: |
РОДОВОДИ ШЛЯХТИ > В >
