Реї

РЕЇ герб Окса

Rey herbu Oksza w Krakowskiem, na Rusi i w Wielkopolsce. 







Rey herbu Oksza (t. 8 s. 109-111)

***

Jan Rey proboszcz Ś. Michała na zamku Krakowskim, na liście Władysława Króla danym miastu Lwowskiemu 1444. a Długosz lib. 11. fol. 294. wspomina Jana Reja w roku 1410. że w Grunwaldskiej potrzebie z Krzyżakami, odważnie z innymi stawał. Nie wiem czy nie tenże sam Jan był potem sędzią ziemskim Sandomierskim w roku 1434. 
Stogniew Rey starosta na Rawie, co dziś Barem zowią, o którym Miechov. lib. 4. pisze, że był od Tatarów pojmany w roku 1452. Повідомлення польського хроніста XV ст. Яна Длугоша, в якому, проте, термін «ровськпі: староста (держ авця)» відсутній; хроніст говорить тільки про те, що татари 1452 р. захопили «замочок» (castellum) Ров і полонили тамтеш­нього шляхтича Стогнєва Рея з його родиною 91. 91 Dlugosz J. Op. cit.— T. XIV.— S. 112— 113.

***

Piotr Rey 
dziedzic na Nagłowicach, ale że bezżenny umarł, dobra te poszły do rąk brata jego rodzonego Stanisława 
Станіслав
człowieka rycerskiego, ten najprzód żył z Buczacką herbu Abdank, potem z Barbarą z Fulsztyna Herburtowną, siostrą rodzoną Herburta Odnowskiego kasztelana Bieckiego i starosty Sądeckiego, wdową po Żórawińskim, którego pojmali byli Turcy na Bukowinie, za Aleksandra Króla, gdzie w więzieniu w kilka lat umarł: z tą Stanisław w roku 1516. spłodziwszy Mikołaja, wiek swój skończył, pochowany w Żóra-wnie: trzymał w Krakowskiem Topolą, Słanowice, Bobin.




Миколай син Станіслава
Микола Рей (Mikołaj Rej) гербу Окша (1505—1569) — польський поет і ренесансний прозаїк, перекладач, а також політик і євангельський теолог. Хоча не був гуманістом у науковому розумінні цього слова, проте ідеї гуманізму ширили ся в польській культурі саме завдяки йому. Тривалий час його визнавали як “батька польської літератури”, а прихильники його твору “Візерунок” — називали ще й “польським Данте”. Був першим польським письменником — крім Мартина Бєльського — який сприяв розвитку польської літературної мови. Його порівнюють з Еразмом Роттердамським, Франсуа Рабле і Мішелем Монтенєм. Рей 
доводився дядьком Станіслава Оріховського по матері.
Миколай Рей, автор «Життя людини поштивої» (1568 р.) – взірця поведінки досконалого шляхтича, наголошував: «А так, якщо ти є шляхтич, живи поштиво, як шляхтичеві належить», що означало поводитися таким чином, аби ніхто не міг звинуватити у жодних невластивих для представника стану вчинках5. Тож недаремно волинський шляхтич Михайло Загоровський підтверджував своє поважне місце у спільноті посиланням не лише на добре походження, а й наслідування прикладу предків – побожне життя у злагоді з «почтивими» людьми:«Пpодковъ своих цнотливыхъ наслядуючи, [...] с кождымъ добpымъ цнотливымъ на свете учътиве и побожне (мешкаючи – Н.С.), таковому кождому въ таковыхъ спpавахъ его учътивыхъ споможителем естем»6.
Таке акцентування на добрій поведінці, між тим не стало на заваді конфліктові Михайла з рідним братом, який поплатився у цій супереч.ці життям, а пізніше – затятій судовій суперечці з матір’ю за маєтність.
5 Rej M. Żywot człowieka poczciwego: W 2 t. / Oprac. J.Krzyżanowski. – Wrocław, 2003. – S.198(«A tak, jesliżeś ślachcic, żywże poczciwie, jako na ślachcica przysłusze»). 
6. ЦДІАК України. – Ф.25. – Оп.1. – Спр.26. – Арк.108. 

Mikołaj we dwudziestu lat oddany do Tęczyńskiego Jędrzeja, na ten czas wojewody Sandomierskiego, tak się polerować zaczął, że lubo nic, albo mało co łacińskiego języka umiał, przecież z wrodzonego dowcipu, do tej perfekcji przyszedł, że książki pisał: Powiadał sam o sobie, że był tak fortunny czy niefortunny, że nigdy pliki tylko żył, taka na niego przygoda 1 potrzeba nie przypadła, żeby w niej będąc, miał kiedy szabli swojej dobyć, chyba w rozwadzaniu. Pojął był Kosnownę z Sędziszowa, siostrzenicę arcybiskupa Gnieźnieńskiego Boryszewskiego herbu Róża, który mu w Chełmskiej ziemi kupił Sienice, i Kobylskie dobra. On też niedaleko od Chełma założył miasteczko i nazwał Rejowiec. Król Zygmunt I. i Królowa Bona, łaskawi będąc na niego, dali mu jurgielt w Szkalmierzu. Od arcybiskupa Gamrata, dzierżawą trzymał Kurzel ów i Biskupice. Urzędu żadnego ziemskiego przyjąć nie chciał, mówiąc: że wolność i sumienie, w zabawionym żywocie, nigdy bezpieczne być nie może; wszakże posłem na sejmy bywał, i żadnej koronnej sprawy ani zjazdu nie omieszkał. Od Zygmunta Augusta Króla, wziął dziedziczną wieś Mikołaja Odnowskiego, bliskiego brata, Dziewiąciele nazwaną, tylko że miała na Króla przypaść jure donatario. Paweł także Bystram brat jego bliski, bezpotomny jednak, dał mu dwie wsi w Lubelskiem województwie, Popkowice i Skorczyce. Okszą miasto w Krakowskiej ziemi nad Nidą rzeką założył, i wiele do niej wsi przykupił. Pisał wiele ksiąg, z których kilka jest przeciwko wierze katolickiej, luboć wiele ich już zaginęło. [str. 110] 1mo. Postilla polskim językiem. 2do. Katechizm dialogiem. 3tio. Psałterz Dawidów przełożył wierszem. 4to. Żywot i sprawy Józefa Patriarchy. 5to. Spectrum albo Nowy czyściec. 6to. Sprawa człowieka Chrześcijańskiego pod figura kupca. 7mo. Apocalipsim S. Jana wyłożył Polskim językiem. 8vo. O potopie Noego. 9no. Wizerunek dla dworskich ludzi. 10mo. Zwierzyniec Stanów Szlacheckich, którzy na ten czas żyli, wierszem opisał. 11mo. Zatargnienie fortuny z cnotą dla białychgłów. 12mo. Księgi Żywota człowieka poczciwego, rozdzielone na trzy wieki, lego: tytuł Książki, Zwierzciadło, albo kształt życia, in fol. 13mo. Narzekanie na nierząd Polski. 14to. Apophtegmata rozmaite. 15to. Przemowa do poczciwego Polaka stanu Rycerskiego. 16to. Zbroja Rycerza Chrześcijańskiego. 17mo. Zegnanie z światem. Na żadnej jednak podpisać nie chciał imienia swego, ze jako sam mówił, od niedouczonego pochodziły. Trzecieski w życiu jego. Kwitnął 1567. zostawił synów trzech według Paproc. przecież trzeciego nie wyraził ten autor. 



Jędrzej sędzia kapturowy Krakowski 1587. Const. f. 421. z Katarzyny Dembińskiej kasztelanki Krakowskiej, spłodził dwie córki, Annę Miękicką w Przemyskiej ziemi, i Ewę, za Adamem Lanckorońskim, obydwie bezpotomne. Syna zaś Marcina, który dwa razy śluby małżeńskie ponawiał, pierwszy raz z Ujejską z Wielkopolski, drugi raz z Anną Marią Słupecką, kasztelanką Lubelską, z Leszczyńskiej urodzoną, z obiema potomstwo zostawił: to Baranowski. Był ten Marcin sędzią kapturowym Krakowskim 1632. r. Acta interregni. 
Mikołaj drugi syn Mikołaja poety, złączył się był dożywotnie z Dorotą Chlebowiczowną, wojewodzianką Wileńską, z której syn Krzysztof. Jędrzej Rey, kanonik Krakowski, dochodami swymi hojnie się z ubogimi dzielił, a potem spuściwszy kanonią, do zakonu Ś. Franciszka, w Krakowie na Stradomiu, wstąpił, gdzie świątobliwym życiem, cierpliwością, pokorą, przykładem, był wszystkim, tak, że też wielu patrzących na siebie, do pogardy świata zachęcił, zasnął w Panu 1643. 23. Stycznia. Krzysztof stolnik Lubelski, miał za sobą Katarzynę Drohojewską (córki Krzysztofa, Anna, Stanisława Piekarskiego, Katarzyna, Piotra Bogusza, małżonki) z tą spłodził czterech synów; Marka, który 1mo voto pojął Gołuchowską, z tej miał syna, ale bezpotomnego, 2do voto z Ożarowską, z tej nie zostawił tylko cztery córki, Elżbietę Borkowską, kasztelanową Lubaczewską, Suchodolską, Zbigowską, i Gorecką. Adama, tego żona Wielowiejska. Stanisława sekretarza królewskiego, z sejmu 1611. naznaczonego do lustracji dóbr królewskich w Mazowszu, Constit. fol. 36. potem stolnika [str. 111] Luhelskiego, ten sterilis: Jędrzeja starostę Libuskiego, posłował z Poznańskiego województwa na sejm 1627. Const. f. 8. i 1628. fol. 2. i 1629. i na konwokacją 1632. pokój z Moskwą podpisał i 1638. fol. 3. miał za sobą Latalską, z której synów jego dwóch: Władysław wojewoda Lubelski, marszałek Królowy Polskiej, wspominają go konstytucje na różnych miejscach, aż do roku 1676. złączył się był dożywotnie z Gorajską, z którą żył bezpotomnie. Siostry jego dwie były, jedna 1mo voto za Leszczyńskim, 2do za Buczackim, druga Karwicka. Mikołaj, brat rodzony Władysława wojewody, pojął Bojanowską, która mu powiła dwie córki, Zofią, Macieja Twardowskiego herbu Ogończyk, małżonkę, drugą Potworowską: i synów dwóch, Karola podstolego Chełmskiego, sędziego grodzkiego Krasnostawskiego, tego, z Marianny Brezickiej, syn Stanisław, młodo w roku 1716. wszedł do grobu w Krasnymstawie, córka zaś Zofia, zaślubiona Janowi Peplewskiemu kasztelanowi Wołyńskiemu a wprzód podkomorzemu Podolskiemu *), i Jana starostę Libuskiego, tego z Bramowny było córek dwie, Ludwika Romerowa sędzina Nowomiejska, i Marianna Rylska, komornikowi, synowie także dwaj, Stanisław młodo zniknął, i Jan, miał za sobą Stadnicką kasztelanką Bełską, z tej syn Tadeusz. Adam Rey, komisarz do granic od Węgier, Constitut. fol. 5. Jędrzej starosta Małogoscki, spłodził syna Władysława, i córkę Eleonorę, Józefa Potockiego kasztelana Kijowskiego małżonkę, siostra jej Ludwika, z Samuelem Kozierowskim stolnikiem Dobrzyńskim, weszła w kontrakty małżeńskie, ale sterilis. Władysław, ten złączył się dożywotnie z Czerną, z której córki, Marianna zakonnica, Teresa za Leonem Kamińskim, i Zofia Panna, synów dwóch, z tych jeden Karmelita Bosy, drugi Józef. N. Rey miał za sobą Katarzynę Kobielską sędziankę grodzką Piotrkowską. N. miał za sobą Teofilę Morsztynównę starościankę Bolnicką.



Comments