Беларуси, в том числе Оскерок, менее известных по сравнению с Радзивиллами. Фамилия и герб Оскерок упоминается в акте Городельской унии 1413 г. В 1458 г. Литовская метрика упоминает о земельной тяжбе Александра Оскерки в Полоцком замковом суде [1, с. 36]. В результате Ливонской войны владения Оскерок были захвачены или разорены русскими войсками. В качестве компенсации за потери фамилия получила новые земельные владения в Мозырском и Речицком поветах. Кем были мозырские Оскерки по вероисповеданию в XVI в. точно не установлено, но есть предположение, что католиками они стали в XVII в. Возможно, Оскерки способствовали тому, что в 1597 г. король Речи Посполитой Сигизмунд ІІІ Ваза «рускаму» духавенству Мозыря дал полную свободу от власти воеводы и других гражданских властей [2, с. 756]. Однако точно известно, что на средства Оскерков в 1711 был основан мужской цистерцианский монастырь в Мозыре, в 1740 и 1780-е гг. его меценаты были Рафаил Алоизий и Казимир Мацей Аскерко [3, с. 93]. Казимир Оскерко, маршалок мозырский отличился еще и тем, что в 1760 – 1778 г. восстановил костѐл бернардинцев в Мозыре, пострадавший от пожара в конце XVII в. В крипте Свято-Михайловского собора сохранились надгробные плиты Казимира Оскерко, Игнатия и Барбары Оскерков. Оскерки принимали самое активное участие во всех политических событиях Речи Посполитой, были послами на общегосударственных соймах, депутатами Трибунала ВКЛ, неоднократно определялись в боевых действиях. Так, Самуэль Оскерко, полковник войска ВКЛ, с 1632 г. служил в Мозыре земским писарем, а в 1633 г. получил должность войта мозырского. В 1716 г. внук Самуэля – Антоний Оскерко занимает в Мозыре должность поветового маршалка. Сыновья Антония Гервази Людвиг – мозырский староста, Рафал Алоизи – поветовый маршалок. Старостой мозырским в 1755 – 1765 г. был Ежи Антоний Оскерко, в 1773 г. – Казимир. Литература 1. Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. – Т. 2 / Минск 1996. – 477 с. 2. Slownik Geografichny Korolewstwa Polskiego. – Warszawa, 1885. – T. VI. – 950 s. 3. Кулагін, А. Н. Каталіцкія храмы на Беларусі: Энцыкл. даведнік. – Мінск, БелЭн, 2000. – 216 с. Федір Федорович Оскерка Гродно. Надання Сигізмунда ІІ Августа полоцькому зем’янину Федору Федоровичу Оскерці на 6 служб людей в селах Філіповичах та Вонюжичах Бчицької волості у Мозирському повіті на ленному праві за умови несення земської служби // LM. 51. – P. 173–175; Купріян Федорович 1568.07.10. – Гродно. Надання Сигізмунда ІІ Августа полоцькому зем’янину Куприяну Федоровичу Оскерці на 6 служб людей в селах Філіповичах та Новосілках Бчицької волості у Мозирському повіті на ленному праві за умови несення земської служби // LM. 51. – P. 175–176; 1568.12.11. – Воїнь. Надання Сигізмунда ІІ Августа зем’янину землі Полоцької Григорію Мелешковичу Оскерці на село Боброк у Мозирському старостві вічним правом за умови несення земської служби // Там само. – Од. зб. 50. – Арк. 282 зв.–284; 7) . Аскерка Самуэль (Аскірка Самуль) (каля 1600-1673 [4] або каля 1675 [14]) — герба «Мурдэліё зменены», з беларускай шляхты. Сын мазырскага земскага пісара Пятра Аскеркі. Нарадзіўся на Мазыршчыне. Займаў пасады мазырскага пісара земскага, войта, падсудка і суддзі земская. Палкоўнік войска ВКЛ. Першы ваенны досвед атрымаў падчас вайны Рэчы Паспалітай з Расіяй 1609-1618 гадоў. Удзельнік Хацінскай бітвы 1621 года, вайны Рэчы Паспалітай са Швецыяй 1600-1629 гадоў, паходаў Януша Радзівіласупраць казакоў у 1649 і 1651 гадах. Прайшоў усе кампаніі Трынаццацігадовай вайны (1654-1667), дзе ў чыне палкоўніка ВКЛ узначальваў розныя вайсковыя групоўкі. У першы ваенны год, калі пад націскам расійскіх і казацкіх войскаў адзін за другім капітулявалі беларускія гарады, у кастрычніку арганізаваў паспяховае контрнаступленне. Пераправіўшыся праз Бярэзіну, разбіў некалькі казацкіх аддзелаў, перамог праціўніка пад Клічавам, знішчыў моцны казацкі табар пад Барысавам, увайшоў у Бабруйск, выгнаў казакоў з Бялынічаў [7]. Выклікаў паніку ў занятых маскоўцамі надняпроўскіх гарадах. Не падтрыманы іншымі аддзеламі войска ВКЛ, якія стаялі пад Менскам і канфліктуючы вырашалі ўмовы сваёй далейшай службы, спыніў свой марш на Ўсход і адступіў на левы бераг Бярэзіны [1, с. 86]. Дзейнічаў у авангардзе войска ВКЛ на ўсходзе краіны. У канцы снежня 1654 года першым з радзівілаўскага войска прывёў свой полк (2 харугвы коннай шляхты, 7 — татарскіх, 1 — драгунскую, 4 — вугорскай пяхоты, «ды па адной конных і пешых ахвотных людзей») на дапамогу гарнізону Старога Быхава, які ўжо пяць месяцаў мужна трымаў амрону, абкружаны казацкім войскам Івана Залатарэнкі. Выступаў за далучэнне да рэгулярнага войска беларуских, мяшчанаў і сялянаў, якіх было «много, и Оскирко де мужикам велел покупать пищали, чтоб были готовы» [7]. Дзейнічаў мабільна, практычна ва ўсіх рэгіёнах Беларусі. Выконваючы загады вялікага гетмана Паўла Сапегі, нечакана для праціўніка, з яўляўся на розных напрамках. Ва ўзаемадзеянні з атрадамі Дзяніса Мурашкі і іншых камандзіраў, быў адным з арганізатараў партызанскага руху на беларускіх землях. Як мог, шкодзіў войску Хаванскага: перакрываў камунікацыі, знішчаў раз’езды, турбаваў непрыяцеля раптоўнымі налётамі. Быў ня ў стане на роўных канкурыраваць з рэгулярнымі злучэннямі расійскай арміі ці казацкага войска, але праз партызанска-дыверсійную дзейнасць ствараў для іх вялікія праблемы [2, с.162 — 163]. Нягледзячы на шматлікія лакальныя паражэнні ад расійскіх войскаў, захоўваў баяздольнасць сваіх аддзелаў. Выбіраўся паслом на сойм, дэпутатам Трыбунала ВКЛ. У 1671 годзе заснаваў кляштар бернардзінцаў у Слуцку (разбураны пасля Другой Сусветнай вайны). Месца смерці і пахавання невядома. |
РОДОВОДИ ШЛЯХТИ > О >