Мороховські


МОРОХОВСЬКІ гербу Сас
 Також поступово зникають з кола місцевих сяноцьких землевласників Морохівські , які ще наприкінці XV ст. розпродали свої маєтки Пенашекам та Победзенським.5

M r o c h o w s c y vel M o r o c h o w s c y .
Obszar Tarnawy graniczył od zachodu z osadą Mrochów lub Morochów nad 
Osławą, w której siedzieli Mrochowscy. Pierwszą historyczną postacią tego rodu 
jest Botha, świadkujący przy sprzedaży Bliznego w r. 14026. Nie mamy pewności, 
czy uważać go za protoplastę, czy też dalsze ogniwo w więźbie rodowodowej. Jedno 
tylko nie ulega wątpliwości, że imię Botha jest wybitnie wołoskie i pochodzi z okolic 
siedmiogrodzko-marmaroskich7; ten wzgląd przesądza stanowczo wywody Bonieckiego8.
Botha występuje w zapiskach do r. 1432 9, przyczem towarzyszą mu synowie: 
Kl e men s i Stef od r. 1424l0, Paweł od r. 142711 Po jego śmierci pojawili się 
jeszcze dwaj dalsi: Hr y ć i St ańko. Stef skwitował ojca i braci z otrzymanego 
udziału r. 1424, poczem przeniósł się do jakichś „Bolochowcze“, skąd jeszcze raz 
rezygnację z praw spadkowych braciom r. 1448 potwierdził12. Paweł vel Paszko za.kupił r. 1430 sołectwo w Nahujowicach pod Samborem i przeniósł się tam około 
r. 1460 13. W posiadaniu rodowców było również kniastwo w Szczawnem, sprze.dane przez nich r. 1435 14. W r. 1451 podzielono Mrochów na trzy części pomiędzy 
Klemensa, Hrycia i Stanka, zachowując wcześniejsze nadania ojcowskie na rzecz po.szczególnych członków rodziny15. W r. 1452 zakupili bracia wespół z Janem Steczko.wiczem Tarnawskim Wysoczany po połowie16. Klemens sprzedał swą część w Mro.chowie Steczkowiczowi a wzamian wszedł już poprzednio do Nawój owiec czy też 
Nawojowej, zapewne pod Nowym Sączem17. Zmarł wnet po r. 1460, pozostawiając 
z drugiej żony, Katarzyny z Pobiedna, czterech synów i dwie córki: Piotra, 
Leonarda, Bartłomieja, Pawła, Agnieszkę i A n n ę 18. W r. 1463 zeszli ze 
świata dwaj pozostali bracia t. j. Stanisław i Grzegorz, zwani początkowo Stankiem 
i Hryciem; potomstwo istnieje tylko po Stanku, a to Al e k s a n d e r, rzadziej Olechno, 
Jan z przydomkiem Mroczek, Ka t a r z y n a i Zofja, która poślubiła r. 1480 Jana 
Bukowskiego 19.
6. Agz. VII, nr 23.
7 Kadlec, Valaśi... str. 464 Brzmienie tego imienia jest rozmaite: Bota, Buta, Buda, Buth i t. p.
8 Herbarz T. II, str. 274. Dziwna rzecz, że dobrze zazwyczaj poinformowany Boniecki pomieszał
w tym wypadku Mrochowskich z Bydłowskimi h. Topacz, mówiąc, że jeden z braci dał początek By.dłowskim a drugi, Bota, nabył najpierw Jabłonicę sanocką a później Mrochów. Dodać należy, że Jabłonicę
posiadał istotnie Botha, lecz ten nie miał nic wspólnego ani z jednym ani z drugim rodem. Jego potom.stwo względnie dalszych krewnych spotkamy niżej w Samborskiem.
8 Agz. XI, str. 70 »o Ib. XI, nr 54, 55, 90.
II Klemens i Paweł na zjeździe, Notaty, nr 1212, 1165.
11 Agz. XI, nr 90, 2547. Są to zapewne Bołochowce w Samborskiem.
1S Ib. XI, nr 397, 421-22. “ Ib. XI, nr 742, 78 Ib. XI, nr 3026. >« Ib. XI, nr
3065-66. 17 Ib. XI, nr 3603. 78 Ib XVI, nr 38, 262, 369. Ib. XVI, nr 421,
413, 1447.

Najstarsi bracia w obu rodzeństwach, t. j. Piotr po Klemensie i Olechno po 
Stanku poświęcili się stanowi duchownemu i to obrządku łacińskiego. Widocznie ród 
przeobraził się już w pokoleniu poprzedniem. Zanim jednak obaj uzyskali tytuł ho.norabilis, sprawowali nadzór nad młodszem rodzeństwem i zarządzali majętnością 
w sposób niezbyt przykładny. I tak wdowa po Stanku, Małgorzata z Tessarowa, 
oskarżyła Piotra r. 1467 o najazd, splądrowanie jej części, oraz tak ciężkie pobicie 
córki Katarzyny, że wskutek odniesionych obrażeń po kilku dniach zakończyła ży.cie1. W r. 1470 sprzedał Piotr, wówczas już pleban w Humniskach, imieniem mało.letnich braci i sióstr część w Wysoczanach wujowi Leonardowi z Pobiedna za 60 
grzywien, z których 30 dał już nabywca tytułem wiana siostrze ich Agnieszce 
a drugie 30 miał dać A n n i e w chwili zamążpójścia 2. Aleksander i Jan podzielili się 
udziałami w Mrochowie r. 1469, przyczem pierwszy darował swą część matce Kata.rzynie 3. Obok starej siedziby wyrosła w tym czasie nowa jednostka gospodarcza — 
Wola Mroc h o w s k a 4. Bardziej zasobny w gotówkę Aleksander wziął w dzierżawę 
Dubrowlany pod Stryjem r. 1470, lecz w kilka lat później poddzierżawił je Ja.nowi Bratkowskiemu, sędziemu stryjskiemuB. Ratował później zadłużony majątek, 
wyposażając samodzielnie siostrę Zofję. Gniazdo rodowe przeszło mimo wszystko do 
Leonarda z Pobiedna a Jan usadowił się na wydzierżawionej od Stanisława Pieniążka 
Piel li w sumie 200 grzywien6. Zakończył życie około r. 1490, pozostawiając wdowę 
Helenę z Grabownicy z synem Stanisławem, którym Pełka z Grabownicy dał 
zaopatrzenie w wysokości 100 grzywien na tej osadzie tytułem niepodjętego przez 
Helenę wiana 7.
Synowie Klemensa pozbywali się również działów ojczystych w Mrochowie, 
Woli Mrochowskiej i Wysoczanach. Leonard i Bartłomiej, utrzymujący się w gnieździe 
najdłużej, zastawiali lub zamieniali swe części z Pieniążkami lub właścicielami Po.biedna, aż wreszcie ci ostatni weszli prawie wyłącznie w posiadanie tych dóbr na 
schyłku w. XV8. Leonard wydzierżawił od teściów z Tyrawy Wołoskiej S t ank ową 
Wolę z sołectwem r. 1492, i tam się zapewne po sprzedaży Mrochowa usadowił9. 
Od r. 1499 pełnił urząd komornika, przyczem ówczesny sędzia ziemski sanocki, Józef 
Tarnawski, udzielał mu nieograniczonych pełnomoctnictw do sądzenia podczas swej 
nieobecności10. Ostatni jego występ notują księgi pod r. 1508 u.
Następne pokolenie reprezentuje wzmiankowany wyżej Stanisław po Janie, obecny 
na roczkach r. 151912 oraz współczesny mu Maciej, w dalszym ciągu świadek sądu 
podkomorskiego r. 1504, prawdopodobnie syn Leonarda lub też Bartłomieja, zmar­
łego około r. 150018. Bardzo możliwe, że on jest Mateuszem Mrochowskim, opłaca.jącym pobór z Paczowa w Przemyskiem, przy której sposobności wycisnął pieczęć 
z herbem Sas14. Obok nich pojawia się przelotnie w latach czterdziestych Anastazja 
Mrochowska 15.
‘ Ib. XVI, nr 414-416. 51 Ib XVI, nr 725. » Ib. XVI, nr 603-604. 4 Ib. XVI,
nr 575. 5 Ib. XVIII, nr 117, 271, 924. « Ib. XVI, nr 1589—91, 1639. * Ib. XVI, nr
1641, 2005.
* Ib. XVI, nr 1850, 2069-70, 2072, 2073, 2134—36.
8 Ib. XVI, nr 1851, 2068. 10 Ib. XVI, nr 2489.
18 Agz. XIX, str. 687. •* Ib. XVI, str. 304, XIX, str. 589.
16 Agz. X, nr 780.


Comments