Kolejnym rodem o podobnym statusie społecznym byli Kociubo wie.Jakuszyńscy. W 1569 r. reprezentowało ich trzech braci, synów Borysa 

Kociuby (zmarł po 1545 r.) Benedykt (zmarł po 1585 r.), Olechno (zmarł 

przed 1580 r.) i Bohdan (zmarł 1602/1604 r.). Byli oni współwłaścicielami 

Jakuszyniec (HKyniMHiji) pod Winnicą oraz Hulowiec (dzisiejsza KoMyHapiB.Ka) w północno-zachodniej części województwa. Spośród ich sióstr Pelagia 

była zamężna za Iwanem Żabokrzyckim, zaś Helena została żoną Andrzeja 

Chruślińskiego. Olechno i Benedykt zmarli bezdzietnie. Bohdan skupił w 

swym ręku wszystkie majątki, a nawet zainwestował w nowe zakupy w 

okolicach Hulowców. Zakupił od Homostajów Huszczyńce, a od Matejkow.skich Holaki (przed 1593 r.). Jednak nie utrzymał dóbr na północy woje.wództwa pod swoją kontrolą Hulowce już przed 1601 r. znalazły się w posia.daniu Strusiów, a następnie Kalinowskich, Huszczyńce przeszły w niezna.nych okolicznościach do rąk Szaszkiewiczów, potem Kalinowskich, zaś Holaki 

przyłączyli do swych pikowskich latyfundiów Ostrogscy (przed 1606 r.). 

Jedyny syn Bohdana Iwan (zmarł 1635 r.) nie kontrolował na^et całości dóbr 

jakuszyńskich, gdyż jego matka, pozostająca na dożywociu wdowa po Bohda.nie Anna z Wojciechowskich wyszła ponownie za mąż za Bohdana Obodeń- 

skiego i zapisała małżonkowi swój majątek, co stało się powodem niekoń­

czących się sporów miedzy Obodeńskimi a Jakuszyńskimi. Inny konflikt o 

zadawniony dług toczył się między Iwanem a jego sąsiadami Mikulińskimi. 

Ofiarą tych swarów padł m. in. Włodzimierz Mikuliński, a I. Jakuszyńskiego 

uznano za współwinnego tej śmierci. Po wielu procesach Trybunał Koronny 

uwolnił go od wszelkiej odpowiedzialności i Iwan mógł spokojnie gospo.darować na swoich Jakuszycach. W 1629 r. był tam posiadaczem 151 dymu, 

a zatem całkiem pokaźnego majątku sytuującego go w gronie zamożnej 

szlachty. Z małżeństwa z Barbarą Werbowską Iwan miał tylko córkę — 

Anastazję. Po śmierci ojca opieką nad nią przejął drugi mąż matki, Maksy.milian Oczesalski (jeszcze 1642 r.). Potem Anastazja była trzykrotnie zamęż­

na, za Szymonem Potockim, nieznanym z imienia Tyszą-Bykowskim oraz 

Jakubem Rościszewskim. Jeszcze w 1664 r. była ona właścicielką Jakuszy.niec. Jakuszyńskim przypadł w latach 1569—1648 jeden urząd ziemski: Iwan 

był w latach 1615—1635 wojskim Winnickim. Jego ojciec w 1581 r., a on w 

1632 r. (sejm konwokacyjny) byli posłami na sejm. Bohdan i Iwan należeli do 

„przyjaciół“ podkomorzego bracławskiego Ławryna Piasoczyńskiego. Wspo.magali go w sprawach sądowych przeciw Zbaraskim, Iwan pełnił nawet rolę 

pełnomocnika podkomorzego. Utrzymywali też przyjacielskie stosunki z 

Krasnosielskimi, Strzyżowskimi i — do konfliktu wspomnianego wyżej — 

także z Mikulińskimi. Ród nie mógł się poszczycić świetnymi koligacjami, 

choć Żabokrzyccy należeli do grupy starych rodów pańskich, a Chruslińscy, 

mimo iż nowo przybyli, byli wpływowi — obdarowani na Bracławszczyźnie 

królewszczyznami i urzędem28.

28 Informacje o Jakuszyńskich podaję na podstawie: Ukraina.— Dz. I.— S. 102, 142;

Dz. II.— S. 126, 387, 403, 538, 604; Dz. III.— S. 708, 710; Архив ЮЗР.— 4. 7.— T. II.— C. 558;

Документи Брацлавського воєводства...— C. 169, 263—264, 297—298, 410, 488, 779, 788, 812,

913, 927; Herbarz Polski...— T. VIII.— S. 169; T. X.— S. 304; [Rulikowski E.] Przed kilkuset

laty (Bracławszczyzna).— S. 296; Mazur K. W stronę integracji z Koroną...— S. 425; Litwin H.

Napływ szlachty polskiej...— S. 210. Dzieje Iwana Jakuszyńskiego opisał Antoni J. Rolle fan.tazjując przy tym nieco, ale też korzystając z nieistniejących już dziś dokumentów z archiwum

dworskiego w Jakuszyńcach; zob.: [R o 11 e ] A. J. Jak się żyło na kresach ukrainnych przed in-gospo.kursją kozacką / / [Rolle] A. J. Opowiadania Historyczne.— Warszawa, 1882.— Serya trze.cia.— T. II.— S. 61— 109.

Rodzina:JakuszyńskiGniazdo:z Jakuszyniec w powiecie winnickim