Піднесення роду пов'язане з діяльністю братів Яна, Мартина, Василя та Федора Богдановичів Хребтовичів, 




Ян (Івашка) Богданович (р. н. невід. — п. 1513) 

— підскарбій надвірний литовський (1482—1493), слонімський намісник (із 1492), маршалок дворний (1494), намісник новогрудський (із 1499), дрогичинський (із 1509), кобринський (1513), маршалок королівський (1509), посол до Королівства Польського та Великого князівства Московського.

— володимирський намісник (1495—1513). Від нього походить волинська гілка роду, яка називалася Хрептовичи-Богуринські (див. Хребтовичі-Богуринські).
Мартин Богданович (р. н. невід. — п. 1526) — підскарбій надвірний литовський (1502—1504), конюший дворний та ловчий литовський (1505—1509), маршалок королівський (із 1524); за участь у заколоті 1508 князів Глинських ув'язнений (1509—1511). 

 — підскарбій надвірний литовський (1493) та земський (1501—1508), посол до Тевтонського ордену; король польський і великий князь литовський Сигізмунд I 1522 віддав йому в опіку Богородицький монастир у Лаврашеві (місцевість на правому березі р. Німан) і 1526 — Пересопницький монастир на Волині; за участь у заколоті 1508 князів Глинських ув'язнений (1509—1511).

świadka 1474 roku przy zastawie Woli (Arch. Sang.)

Юрій Федорович
Найпотужнішою була молодша гілка, що походила від Федора Богдановича. Син Федора — Юрій (у чернецтві — Герман; р. н. невід. — п. 1558), архієпископ Полоцький, Вітебський і Мстиславський (1551—1558).

Меркурій Мартинович
Как уже было сказано выше, супруге Юрлова не было позволено выехать к мужу. В Великом княжестве Литовском он женился вторично. Его избранницей стала Ганна, дочь пана Мартина Богдановича Хребтовича, напротив дома которого в Городно Юрлов получил свой57. Время заключения брака точно неизвестно, но произойти это должно было до января 1516 г., когда в подтвердительном привилее Юрлову упоминается его жена58.
Правнуком архієпископа був Юрій Адамович (1586—1650), сенатор Речі Посполитої, каштелян смоленський (з 1632) і жмудський (з 1943), воєвода парнавський (1645) і новогрудський (1646—1650), який уславився будівництвом католицького костьолу Святих Якова та Філіппа у Вільні (нині м. Вільнюс; 1624). У 17 ст. рід окатоличився, що відзначив М.Смотрицький у своєму «Треносі».


До цієї ж гілки належав Йоахим-Ігнаци-Юзеф (1729—1812), перший граф Литовор-Хребтович, громадський, політичний і державний діяч Речі Посполитої, поет, публіцист і перекладач, гуманіст, економіст, один із творців та багаторічний член Едукаційної комісії в Речі Посполитій (1773), міністр закордонних справ ВКЛ (1791), останній литовський канцлер (1793), засновник «Товариства друзів науки» у Варшаві. Він планував провести аграрну реформу, яка б супроводжувалася ліквідацією кріпацтва. У с. Щорси побудував розкішний палац, унійну церкву, школу, зібрав величезну бібліотеку (понад 10 тис. томів), куди ввійшла частина зібрання Ю.Залуського, та архів (понад 150 сеймових і сеймикових актів, королівських листів та ін.), перетворивши маєток на центр культурного й наукового життя.


У щорській бібліотеці працювали А.Міцкевич, Й.Лелевель та ін. видатні діячі культури, активно користувалися нею члени Київської археографічної комісії. 1914 внаслідок воєнних дій бібліотека була вивезена до Вільно, Варшави та Києва. Найбільша її частина зберігається нині в Бібліотеці національній України імені В.Вернадського в Києві.


Старший син Йоахима — граф Адам (1768—1844), візитатор шкіл Віленського навч. округу, меценат, бібліофіл і просвітитель, учасник повстання Т.Косцюшка, а молодший — граф Іринеюш-Міхал (Іриній Юхимович; 1775—1850), дійсний таємний радник (1835), гофмаршал російського імператорського двору (1809—1835). Графський титул «Священної Римської імперії германської нації», наданий 1752 їхньому батькові, був 1843 визнаний у Російській імперії. Єдиний син Іринія Юхимовича — граф Міхал-Йоахим (Михайло Іринійович; 1809—1892), рос. дипломат і державний діяч, таємний радник (1854), надзвичайний посланник і повноважний міністр у Королівстві обох Сицилій (1847—1853), Бельгії (1853—1856), Великій Британії (1856—1858), обер-гофмейстер (1862) та обер-камергер (1873) рос. імператорського двору, член Державної ради Російської імперії (1877), зять канцлера графа К.Нессельроде.


Михайло Іринійович нащадків не залишив. А тому імператорським указом від 9 червня 1893 Михайлу Аполлінарійовичу Бутеньову (1844—1897), надзвичайному посланнику та повноважному міністру в Баварії та Саксен-Кобурзі (1895—1897), камергеру імператорського двору (1883), сину графині Марії Іриніївни з Хрептовичів (1811—1890) та дійсного таємного радника і члена Держ. ради Аполлінарія Петровича Бутеньова (1787—1866), було дозволено приєднати прізвище і титул свого дядька Михайла Іринійовича з правом успадкування лише старшим у роді. 1899, після смерті графа Михайла Аполлінарійовича Хрептовича-Бутеньова, титул та прізвище успадкував його рідний брат, колезький асесор Костянтин Аполлінарійович Бутеньов (1848—1933). Ця гілка роду існує й сьогодні.






КОСТЯНТИН ХРЕБТОВИЧ-БОГУРИНСЬКИЙ — шляхтич rep-
ба Одровонж із Волинського воєводства (родове гніздно — село Богурин
у Луцькому повіті, нині — Бугрин Гощанського району Рівненської облас­
ті). Син луцького підстарости Івана Івановича Хребтовича-Богуринського, дворюрідний брат Олександра Романовича Вільгорського (див. № 40). У
день смерті князя Януша-Павла Острозького (6 серпня 1619 р.) разом з
іншими дворянами поставив підпис на його тестаменті. У 1629—1645 рр.—
київський стольник. Помер близько 1645 р.

 (Kus J. „Wielkie, ale krótko
trwałe oyczyzny nadzieie..."— S. 118; Urzędnicy województw kijowskiego i
czerniechowskiego...— S. 61; Ryżewski G. Ród Chreptowiczów herbu
Odrowóż.— Kraków, 2006.— S. 33).




Adam Iwanowicz Chreptowicz herbu Odrowąż (ur. 20 grudnia 1557 w Siennie, zm. w 1628)
– podkomorzy nowogródzki.Adam Iwanowicz Chreptowicz był synem Iwana i Magdaleny Skuminówny. Nie piastował wysokich godności i urzędów. Na większości dokumentów podpisywał się jako podkomorzy nowogródzki, którym był już w 1590 roku. Urząd ten był zatem wysokim urzędem, ale w kategoriach powiatu. Dawał natomiast wgląd w interesy gospodarcze prowadzone w jego granicach. Z niewiadomych przyczyn zrezygnował z tego urzędu w 1600 roku. Zaszczytną funkcję otrzymał Chreptowicz w 1620 r., kiedy występował jako marszałek trybunalski. Mając poważanie i ciesząc się wzorową opinią, często posłował na sejmy.
DobraEdytuj
Богурінська Раїна.
Рік написання: 1609.
Віровизнання: православна.
Місце поховання, монастир Св.
Спаса у Четвертні.
Пожертви: на Четвертинський
монастир жертвує 210 кіп
литовських грошей. Крім того, доручає
продати свої особисті речі і на
виручені гроші придбати для
монастиря коштовний хрест, єпітрахіль
та ризи. Луцькому попу "миколин-
ському" (о. Симеон, уніат) . корову,
ченцям Луцького Пречистенського
монастиря (уніатського) . дві
корови, попові хлопневському. корову.
ЦЩАКУкраїни: Ф. 25.. On. 1..
Спр. 82. .Арк. 68 зв..72.


W wyniku działu z bratem Iwanem w 1583 r., Adam stał się posiadaczem Sienna i Kupiska. Wkrótce jednak po śmierci brata, otrzymał należące do niego dobra: część Szczors, Lipsk i Puszczę Krasnybór. Duże dobra wniosła mu w 1584 r. druga żona. Były to: Wiszniew z folwarkami, Dzitwa, Wołyma, Kimele, Ponary a dwadzieścia i pól osm tysiąca złotych polskich (27 500 zł). W związku z powyższymi faktami po 1585 r. Adam Chreptowicz rozpoczął na dużą skalę inwestycje gospodarcze w całym swoim dziedzictwie.


Działalność rozpoczął poprzez akcję kolonizacyjną na terenie majątku lipskiego i puszczy krasnoborskiej, która polegała na karczowaniu lasu, pomierze włócznejoraz osadzaniu nowych wsi i miasteczek. W 1593 r. Adam Chreptowicz i jego żona, wydali przywilej mieszczanom lipskim. Przywilej stwierdzał, że Chreptowiczowie rozmierzyli miasto w imieniu naszym Lipsku na uroczysku w Żabiciach. Wszyscy, którzy chcieliby się budować i zamieszkać w nowym mieście, otrzymywali 12 lat wolnizny, wolność handlu i wyszynku. Do miasta Chreptowiczowie przydali grunty i sianożęcie na Wołkuszy i Biebrzy, staw z gotową groblą u Lipowego Mostu, na którym mieszczanie mieli wybudować młyny na swój pożytek, oraz wygon od tego miasta obapoł pod sioło Suchosile, aż do granice naszej oraz na rzece Niedźwiedzicy. Miasto otrzymało również tygodniowy jarmark na niedzielę św. Trójcy oraz targi w każdą sobotę. Właściciele pozwolili wybudować kościół katolicki, na który przeznaczali plac śród rynku.


Dziedzic przystąpił też do karczunku i kolonizacji Puszczy Krasnybór. Działalność ta spotkała się ze sprzeciwem Piotra Wiesiołowskiego, leśniczego perstuńskiego. Jeszcze w 1590 r. król Zygmunt III Waza specjalnym przywilejem potwierdził Chreptowiczowi posiadanie puszczy wraz z ograniczeniem. Jednak Piotr Wiesiołowski oskarżył Adama Chreptowicza o przekroczenie nadania. Król powołał specjalną komisję, która w 1599 r., szczegółowo badała granice. Komisarze sporządzili obszerny akt opisujący w sposób bardzo szczegółowy nadaną Chreptowiczom puszczę. Komisarze uznali wszystkie przywileje i prawa Adama Chreptowicza do Krasnegoboru za słuszne, co potwierdzili podpisami i pieczęciami.


Sprowadzając do majątku nowych osadników, Adam Chreptowicz dokonał na tym terenie fundacji sakralnych i zorganizował strukturę kościelną. Wydaje się, że pierwszą placówką obsługującą osadników, przybywających zapewne z innych dóbr Chreptowiczów, była parafia obrządku wschodniego, podlegająca władzy duchownej metropolitalnej. Nie do końca pewna jest data jej utworzenia. W akcie z 27 sierpnia 1598 r., uposażającym plebana krasnoborskiego w grunta wsi Osinki czytamy: która wioska acz ma w sobie włók 10 wymierzonych, jednak 2 włóki na popa greckiego nabożeństwa, w tejże wiosce mieszkającego są oddzielone. Jak wynika z powyższego, parafię grecką w Krasnymborze utworzono wcześniej niż katolicką, a więc przed 27 sierpnia 1598 r. Najczęściej przyjmowaną datą jej powstania jest 1513 r. Datacja ta jest jednak mało przekonująca, ze względu na późniejszą kolonizację tego obszaru, który, jak się wydaje, do czasów Adama Chreptowicza porastała gęsta puszcza.


Drugą strukturą kościelną, która zawdzięczała swe powstanie działalności kolonizacyjnej Adama była parafia katolicka. Adam Chreptowicz wraz z żoną Anną, fundując 27 sierpnia 1598 r. parafię katolicką, w wystawionym przywileju szczegółowo opisał jej uposażenie. Fundusz ustanawiał trzy jarmarki: na dzień Zwiastowania Panny Marii (25 III), na dzień Nawrócenia Świętego Pawła (25 I), i w dniu Świętego Bartłomieja (24 VIII), których trzech jarmarków wszystkie pożytki i dochody temu pomienionemu kościołowi i plebanowi jego wiecznie oddajemy. Dokument ten opisując pierwsze wsie powstałe na nowo kolonizowanym obszarze, podawał liczbę włók każdego sioła, co świadczyło o przeprowadzonej już w tym czasie pomiarze.


Oprócz parafii prawosławnej, obsługiwanej przez uposażonego w 2 włóki popa oraz parafii katolickiej, którą administrował pleban krasnoborski, Adam Chreptowicz wybudował na przełomie XVI i XVII wieku (dokładna datacja nie jest znana) cerkiew i klasztor, gdzie osadził mnichów obrządku wschodniego. Kiedy przybyli tu mnisi, i czy byli to jeszcze prawosławni (przed 1596 r.), czy już unici, również nie da się precyzyjnie określić. Więcej danych wskazuje na unitów. W 1627 r. Adam Chreptowicz dał zamianę funduszu bazylianom krasnoborskim, ponieważ w wyniku morowego powietrza, które nawiedziło dobra krasnoborskie wszyscy poddani monasterscy wymarli. W związku z tym Adam nadał nową fundację w Nowogródku, dokąd wyszli zakonnicy. Lecz aby cerkiew krasnoborska nie pozostawała bez uposażenia, ufundował przy niej 3 włóki ziemi. Oddzielnie ufundował w miasteczku Osinkach (Sztabin) cerkiew, przy której nadał dom na mieszkanie parochowi. W tym samym roku z powodu zarazy nastąpiła zamiana uposażenia plebana katolickiego. W Spisie dokumentów kościoła krasnoborskiego pod datą 5 lutego 1627 r. czytamy: Fundusz albo zamiana wsi Krzywej na wieś Lebiedziony, w której włók osiadłych 8, z poddanymi 24, oraz za korcowszczyznę, nadaje w końcu tej wsi folwark (...) In autentico na pergaminie z podpisem tegoż Adama Chreptowicza, Albrychta Chreptowicza i Michała Chreptowicza z 3 wiszącymi pieczęciami na sznurach jedwabnych.


Adam Chreptowicz próbował też zająć i skolonizować puszczę nad Serwami, o co prowadził spór z Piotrem Wiesiołowskim leśniczym grodzieńskim. Sprawa zakończyła się dekretem królewskim z 1608 r., który przyznawał mu tylko wchody.


Ale nie tylko majątki grodzieńskie był przedmiotem działalności Adama Chreptowicza. Gospodarzył on w dobrach nowogródzkich i posagowych oszmiańskich. Z 1585 r. pochodził List jmp. Ostafieja Wołłowicza kanclerza WKL, starosty brzeskiego i kobryńskiego, zamiany gruntów przyległych ze mną Adamem Chreptowiczem i małżonką moją, zeznany przed sądem ziemskim oszmiańskim. W 1599 r. Adam Chreptowicz zapłacił za towary przewożone na wicinach do Królewca (za 9 beczek mąki). Natomiast z 1604 r. datowany był List jmp. Pawła Sapiehy koniuszego WKL i pani małżonki jejmp. Elżbiety Wesselinowny, zamian i zagraniczenie kopcami puszczy wiszniewskiej ze mną Adamem Chreptowiczem, z puszczą holszańską i bohdanowską. Porządkował też Adam sprawy graniczne Wiszniewa z dobrami radziwiłłowskimi. Jeden z listów pisany do Krzysztofa Radziwiłła zw. Piorunem, pochodził z 1595 r. i dotyczył spraw granicznych między dobrami chreptowiczowskimi a radziwiłłowskimi. Traktował on o sporach granicznych dotyczących puszcz: wiszniewskiej, wołożyńskiej i baksztańskiej. Odbywały się różnorodne komisje graniczne, na których Chreptowicz przedstawiał służące mu nadania, o czym listownie informował Radziwiłła oraz opisywał granice swoich włości. W dwa lata później, żalił się Radziwiłłowi, że jego urzędnicy nie respektują umów i komisji, wchodzą na teren chreptowiczowski, a nawet, że poddani radziwiłłowscy zabili jego bojarzyna. Prosił więc Radziwiłła o ukaranie urzędników i uspokojenie sytuacji. Są też listy z lat 1605-1606, pisane przez Krzysztofa Radziwiłła do Prokulbickiego, w sprawie zamiany gruntów sakowskich i wołożyńskich z gruntami wiszniewskimi oraz w sprawie rozgraniczenia i usypania kopców granicznych między puszczami wołożyńską i wiszniewską. Dzierżawił też Chreptowicz i administrował różnymi majątkami radziwiłłowskimi.


Adam Chreptowicz przejął po swoich przodkach zaszczyt opieki nad klasztorem ławryszewskim. W 1587 r. zamienił swe grunta we wsi Kopisku z klasztorem, który również posiadał ziemię w tejże wsi. Legował też sianożęcie temu zgromadzeniu. Z dnia 7 marca 1613 r. pochodził dokument, który został opisany przez zakonnego archiwistę jako: podanie dworzańskie klasztoru ławryszewskiego jw. Józefowi Welaminowi Rutskiemu metropolicie, przez Adama Chreptowicza. W 1615 r., Adam Chreptowicz dokonał zamiany gruntów między Szczorsami a Ławryszewem. Adam Chreptowicz był też podawcą rodowej cerkwi szczorsowskiej pod wezwaniem św. Dymitra. Jako ktitor tej cerkwi sądził się ze swoim krewnym Bogdanem Chreptowiczem, referendarzem litewskim. Spór między Chreptowiczami dotyczył uposażenia cerkiewnego w grunta i srebro, które Bogdan Chreptowicz chciał znacznie zmniejszyć. Adam wytoczył mu w tej sprawie proces, który za mediacją panów przyjaciół, wśród których był m.in. Teodor Skumin Tyszkiewicz wojewoda nowogródzki, zakończył się zobowiązaniem Bogdana, wydanym w 1598 r., że wyrzeka się wszelkich prób uszczuplenia funduszu cerkiewnego.


W 1627 r., Adam Chreptowicz ufundował w dobrach nowogródzkich trzy nowe cerkwie. Dokument fundacyjny jest świadectwem wielkiej troski Adama o kościół obrządku wschodniego. Dowiadujemy się również, bo sam Adam to stwierdzał, że w rodzinie Chreptowiczów tym czasie nie było ani jednego wyznawcy wiary greckiej. Niestety trudno powiedzieć, czy Adam miał na myśli również siebie. Moim zdaniem, sam Adam Chreptowicz, pozostał jednak ostatnim unitą w rodzie. Jego troska o kościół obrządku wschodniego, fundusze i szczególna opieka jaką otaczał cerkwie unickie w swoich dobrach oraz bazylianów najpierw krasnoborskich, a potem nowogródzkich, a także korespondencja w sprawach dotyczących Kościoła unickiego (7 czerwca 1626 r. pochodził list Smotryckiego do Adama Chreptowicza, z którego może wynikać, że był on unitą) przemawiają za przynależnością do tego obrządku. Chyba nigdy nie przejął się on prądami reformacyjnymi, ponieważ byłoby to wbrew ogólnej tendencji, gdyby po przejściu na jedno z wyznań reformowanych powrócił do Kościoła unickiego zamiast, tak jak to było regułą, przejść na katolicyzm. Ciało jego złożone zostało w fundowanej przez niego cerkwi bazylianów, co stanowić może kolejny argument potwierdzający wyżej postawioną tezę.


Adam Chreptowicz umarł w, lub po 1628 r. Ostatni zapis źródłowy dotyczący jego osoby to list (zobowiązanie) z tego roku Piotra Danielewicza Wojniłłowicza dany Adamowi Chreptowiczowi na dostarczenie zapisu wieczysto-przedażnego z 1528 r., części Wojniłłowiczów w majętności Niańkowie. W 1630 r. jako właściciel Lipska (Hołynki) występował już jego syn Jerzy Chreptowicz. Gdzie został Adam Chreptowicz pochowany – trudno powiedzieć. Jak twierdziła Anna Czapska, ciało Adama złożone było w krypcie kościoła krasnoborskiego. Natomiast Józef Żmigrodzki pisał, że jego ciało spoczęło w katedrze bazylianów w Nowogródku. Inne przekazy milczą na ten temat. W pamięci współczesnych mu ludzi, Adam zachował się jako człowiek światły nad swój wiek, a zręczny i doświadczony.
KoligacjeEdytuj




Pierwszą żoną Adama była młodo zmarła Elżbieta Słuszczanka, z którą nie doczekał się potomstwa. Drugi raz ożenił się w 1584 r.: Na mięsopusty w Wilnie pojąłem małżonkę swoją panią Annę Komajewską w stan święty małżeński daj Boże szczęśliwie, którą mi wydawał jmp. wojewoda trocki Jan Hlebowicz, wuj jej z panem Stanisławem Naruszewiczem. Anna była córką Jana Jurewicza Stankowicza Komajewskiego marszałka królewskiego, starosty ożskiego, przełomskiego i w 1555 kowieńskiego. Matką Anny była zaś Krystyna Hlebowiczówna, córka Jana, wojewody wileńskiego, kanclerza wielkiego litewskiego. Poprzez to małżeństwo Adam skoligacił się z przedstawicielami możnych wówczas rodów, chociaż awans Komajewskich był krótkotrwały i w osobie ojca Anny rodzina ta osiągnęła szczyt swego powodzenia. Bardziej korzystne były natomiast parantele rodzinne z Hlebowiczami, rodem o ugruntowanej od dawna pozycji. Oprócz koneksji, niezwykle istotnym z punktu widzenia kariery Adama i jego syna, był posag, który wniosła Adamowi jego druga żona. Odtąd kompleks dóbr oszmiańskich z Wiszniewem w pierwszym rzędzie, był jedną z podstawowych i najważniejszych majętności Chreptowiczów. Posag ten w znaczny sposób wzmocnił status materialny rodziny.


Należy też pamiętać o koligacjach z Tyszkiewiczami, rodem, z którego pochodziła matka Adama, a który rozpoczął wybitną karierę od czasów Wasyla Tyszkiewicza, wojewody podlaskiego, smoleńskiego, marszałka hospodarskiego. W czasach Adama żył Teodor Skumin Tyszkiewicz, wojewoda nowogródzki, z którym Adam utrzymywał zażyłe stosunki, jak świadczyły niektóre zapiski. Adam Chreptowicz nie posiadał chyba żadnych królewszczyzn, ponieważ nie zachowały się dokumenty, które by to potwierdzały.


Z żoną Anną Adam miał czterech synów: Jerzego, Aleksandra, Eustachego i Jana; córek trzy: z tych Elżbieta urodziła się w Siennie w 1585 r., a w roku 1603 wyszła za mąż za Filona Kopcia marszałka lidzkiego, a więc za przedstawiciela bardzo zamożnego, pańskiego rodu, który posiadał duże i wzorowo zagospodarowane dobra m.in. w powiecie brzeskim. O randze Kopciów świadczył fakt, że brat wspomnianego Filona – Łukasz ożenił się w 1610 z Firlejówną wojewodzianką krakowską. Krystyna umarła w 1589 r. w dziecinnym wieku; Anna także umarła w młodym wieku w 1597 r. Być może miał jeszcze jedną nieznaną z imienia córkę, jak wynika z zapisu, w którym stwierdzał, że jego wnuczka Krystyna Czechowska, wyszła za mąż za Prokopa Bielawskiego starościca grodzieńskiego.
BibliografiaEdytuj


G. Ryżewski, Ród Chreptowiczów herbu Odrowąż, Kraków 2006.
G. Ryżewski, Adam Chreptowicz, podkomorzy nowogródzki (1557-1628), [w:] Małe Miasta. Elity, red. M. Zemło, Supraśl 2005.
G. Ryżewski, Sztabin. Dzieje obszaru gminy Sztabin od czasów najdawniejszych do współczesności, Białystok -Sztabin 2002.


Bohdan Chreptowicz miał dwie żony, z których jedna Fedka, córka księcia Jerzego Czetwertyńskiego. Z niej był syn Iwan, którego córce Nastazyi, żonie Wasila Czaplicy, przysądził król Zygmunt w 1528 r. jedną trzecią część Czetwertni i Lutohoszczy, jako należącą się jej po babce (ML. 16). Z drugiej nieznanej nam żony miał sześciu synów: Mitka, Iwana Litawora, Dymitra, Wasila, Marcina i Fedka, oraz córkę N., żonę Michajła Zenowiewicza. ¶ O Mitku Chreptowiczu wiemy tylko tyle, że w 1485 r. otrzymał od Kazimierza Jag. dwa wory soli (ML. 4). Olga, pozostała po nim wdowa, sprzedała w 1523 r. pewną wieś Rodkiewiczowi (ML. 15). ¶ Michno v. Miszko, syn Mitka Chreptowicza, w 1517 r. dworzanin królewski, ma sprawę ze stryjenką swoją, Litaworową (ML. 10). Obowiązany był dostarczać na wyprawy wojenne cztery konie z dóbr swoich na Wołyniu i w grodzieńskiem (ML. 8). Podług cytowanego pamiętnika, Michał miał mieć córkę Annę, żonę Michała Korsaka; który wziął za nią część Szczors. ¶ Iwaszko Litawor, syn Bohdana Chreptowicza, podskarbi dworny litewski, otrzymał od Kazimierza Jag. w 1486 r. Wyszków i Mukobudy, w powiecie drohickim (ML. 4). W 1489 r. jest marszałkiem królewskim i namiestnikiem uciańskim, a w 1492 r. namiestnikiem słonimskim. W tymże roku otrzymał od Aleksandra Jag. dwory: Lejty i Hryczynowski, oraz nieosiadłą wieś Ejgiminowszczyznę (ML. 3). W 1494 r. przestał być podskarbim, gdyż nim jest brat jego Fedko, otrzymał zaś starostwo puńskie. W 1495 r. jest tylko marszałkiem i namiestnikiem słonimskim; tegoż roku dozwolił mu Aleksander Jag. zamienić z synem niegdy Sołtana Aleksandrowicza dobra Niwice na Rudniki (ML. 5). W 1499 r. będąc także namiestnikiem nowogrodzkim, otrzymał od Aleksandra Jag. potwierdzenie przywileju na dobra Pirchały (ML. 5). W następnym roku dostał się w rozprawie nad Wiedroszą do niewoli moskiewskiej, z której dopiero w 1508 r. powrócił. W 1509 r. został namiestnikiem drohickim i marszałkiem królewskim. W 1486 r. był namiestnikiem ucjańskim, a 1513 r. kobryńskim. Umarł prawdopodobnie w 1514 r., gdyż w roku następnym pozostałą po nim wdowę pozwał Sołtan, o wydanie skarbów pozostawionych przez jego ojca, a przechowywanych u Iwana Litawora, który był opiekunem Sołtana (ML. 10). ¶ Żoną Iwana Litawora Chreptowicza była ks. Jadwiga Aleksandrówna Holszańska. Mąż zapisał jej w 1511 r. na Wyszkowie i Mukobodach 1000 kóp groszy litewskich posagu (ML. 8 i 16). ¶ Iwan Litawor, pozostawił syna Kazimierza, który zmarł młodo, i dwie córki: Hannę i Zofię. ¶ O Kazimierzu znajdujemy jedną tylko wzmiankę pod 1525 r. Król Zygmunt dał pozwolenie Jadwidze Litaworowej, marszałkowej, i synowi jej, Kazimierzowi, na wykupienie z rąk Raczki wójtowstwa w Wysokiem (Inw. Arch. Kor. Woj. Podlas.). ¶ Z córek, wyszła Hanna wbrew woli matki w 1516 r. za Jerzego Ościkowicza, a Zofia była w 1523 r. żoną Jana Oborskiego, po śmierci którego poślubiła Mikołaja Wrelewskiego. ¶ Ciekawe dochowały się szczegóły o zamężciu Hanny. Matka jej, z domu Holszańska, dumna i samowładna, chciała zmusić swą córkę do poślubienia starego podkomorzego litewskiego, Andrzeja Dowojnowicza, gdy tymczasem Hanna, zakochana w młodym wojewodzicu trockim, Jerzym Ościkowiczu, nie chcąc się poddać woli matki; zaręczyła się z nim pokryjomu w Grodnie. Jerzy Ościk udał się na żądanie swej narzeczonej, za pośrednictwem ojca swego, do króla Zygmunta z prośbą, o zmuszenie Litaworowej do wydania mu córki. Król Zygmunt przychylił się do jego prośby i wysłał do Litaworowej podskarbiego, Abrahama Józefowicza i księcia Wasila Szachowicza, namiestnika luboszańskiego, aby ją do zgody na ten związek przywieść. Litaworowa posłów królewskich nie przyjęła i nie dopuściła do córki. Wtedy król wysłał do niej kustosza wileńskiego, Filipowicza i pana Niemirowicza z rozkazem, ażeby córki swej za nikogo innego nie wydała, tylko za Ościka. Lecz ona i tym razem poselstwa do córki nie dopuściła, mówiąc, że zaręczyła ją z Dowojną, przeto za Ościka wydać jej nie myśli. Przy poselstwie znajdował się i Ościk. Gdy posłowie od Litaworowej wychodzili, wybiegł Dowojna z bratem swoim, napadł na Ościka i obciął mu palec u ręki. Wszczął się hałas, który posłyszawszy Hanna, wybiegła i prosiła Ościka, ażeby ją wziął jako żonę, co też on uczynił. Litaworowa wytoczyła naturalnie Ościkowi proces o napad i gwałt, lecz król Zygmunt uznawszy, że Hanna dobrowolnie wyszła za Ościka, uwolnił go od wszelkiej odpowiedzialności (ML. 10 i 16). ¶ Litaworowa nie dała spokoju i drugiemu swemu zięciowi, Janowi Oborskiemu. Pomimo, że ślub jego odbył się w 1523 r. w Mukobodach w jej obecności, i sama następnie odwiozła zięciowi córkę do domu, oskarżyła go wkrótce przed królem Zygmuntem i arcybiskupem Łaskim, że gwałtownie najechawszy jej dom, porwał córkę i trzyma ją u siebie, nie wziąwszy z nią nawet ślubu. Ciekawe szczegóły o tej sprawie przechowały się w wyroku arcybiskupa Łaskiego z 1525 roku (ML. 16). ¶ W 1536 r. sądził król Zygmunt jeszcze raz Litaworową; rzecz szła teraz o to, kto ma posiadać dobra podlaskie: Litaworowa, czy jej córki. Tym razem sprawę wygrała Litaworowa, gdyż król przyznał jej dożywocie na tych dobrach, córki zaś miały je dopiero po jej śmierci odziedziczyć. Litaworowa obowiązaną była dostarczać na ekspedycye wojenne z dóbr litewskich i podlaskich 76 koni (ML. 21). ¶ Dymitri Bohdanowicz Chreptowicz, zmarły bezdzietnie, i brat jego Iwan, otrzymali od Aleksandra Jag. w 1494 r. dworzyszcze Strzelnikowskie, w mielnickiej włości (ML. 6). ¶ Wasil Bohdanowicz, piąty syn Bohdana Chreptowicza, namiestnik włodzimierski i żdołbicki, uzyskał w 1495 r. od Aleksandra Jag. zatwierdzenie kupna Koniuch i innych wsi, nabytych od ziemian włodzimierskich (ML. 5). W roku następnym nadał mu Aleksander Jag. Horochów, który przed nim trzymał Olizar, a potwierdził mu to nadanie w 1501 r. (ML. 5). Ożeniony z Fedją, córką Paszka Dochnowicza (Arch. Sang. III), miał syna Olechnę i córki: Nadieję za Hryńkiem Wołłowiczem, Hannę za ks. Andrzejem Sanguszkowiczem Koszerskim, Małgorzatę za Jakóbem Montowtowiczem, i N. za ks. Wasilem Sokolskim. Z córek tych tylko trzy ostatnie przystępowały do działu dóbr po Dochnowiczach (Kniaź.), z czego widoczne, że Olechno i Wołłowiczowa musieli się rodzić z innej, pierwszej żony Wasila. ¶ W 1501 r. potwierdził Aleksander Jag. Olechnie Wasilewiczowi Chreptowiczowi nadanie dóbr Filipowszczyzny, w powiecie słonimskim, zrobione przez Tołtyginowicza, a w 1514 r. potwierdził król Zygmunt testament Fedii, żony Wasila, którym zapisała dobra Jabłonne mężowi swemu; ten zaś przekazał je z Werbicznem i Koniuchami córce swej, żonie ks. Andrzeja Michajłowicza Sanguszkowicza (ML. 11 i 36). W 1522 r. Olechno i syn jego Iwan, procesują się z siostrami: Hryńkową Wołłowiczową i Hanną - Wasilewnami, o dobra po ojcu pozostałe (ML. 10). ¶ Anna z Chreptowiczów ks. Andrzejowa Sanguszkowa, starościna łucka, zeznała testament w Łucku 1545 r. (Arch. Sang.). ¶ Olechno, którego potomstwo Bohurymskimi się zwało, oprócz Jana miał mieć jeszcze; podług pamiętnika, dwóch synów: Piotra i Bazylego. Bohdan, syn Piotra, sprzedał w sądzie ziemskim łuckim 1586 r. część swoją na Bohurymie bratu stryjecznemu Siemionowi. Bazyli miał córkę Anastazyę, żonę Stanisława Kaweckiego; sprzedała ona część swoją na Bohurymie Janowej Chreptowiczowej. ¶ Jan, syn Olechny, z Lubki Dusianki pozostawił pięciu synów: Siemiona, Daniela, Konrada, Melentego i Jana, oraz dwie córki: Maryę, żonę Andrzeja Niemirycza, sędzica kijowskiego, i N., żonę Romana Wielhorskiego (Arch. I. Z. Ros. I. 1; Woł. 1 f. 568). ¶ Siemion, pisarz grodzki łucki 1571 r. po bracie swoim Janie, wystawił plenipotencyę 1568 r. w grodzie łuckim na braci swoich: Jana i Dachnę (Daniela) (Op. Łuc. 2038 i 2042). Był właścicielem Horodyszcza, w powiecie łuckim 1582 r. (Jabł.). Z Reginy Rusinówny, której zapisał 900 kóp groszy wiana na Bohurymie i Kuniatkowie 1567 r. (Op. Łuc. 2093), miał córkę Maryę, żonę Połuckiego (Woł. 1 f. 2 i Pam.). Wdowa po nim procesowała Lubeckich o najazd Zalesia 1591 r. (Woł. I. f. 66). ¶ Daniel, pisarz ziemski słonimski 1590 r., sprawował opiekę nad Maryą, córką brata swego Siemiona. Z tego powodu miał sprawę 1590 r. z ks. Koreckim o najazd Daniczowa i Żeleznicy (Woł. 1 f. 2). ¶ Konrad (M. 125 f. 129 )procesuje się z ks. Wiśniowieckim 1598 r. (Bracł. I. f. 395). ¶ Melenty, archimandryta pieczerskiej ławry w Kijowie 1576 r. (Arch. I. Z. Ros.), został władyką włodzimierskim i brzeskim 1579 r., lecz objął to władyctwo dopiero w 1580 r., po ustąpieniu mu takowego przez Fedosieja (Arch. I. Z. Ros. I. 1). W 1593 r. po śmierci jego, bracia władyki, Siemion i Daniel, dzieci Jana, i siostry, wnoszą skargę o zagrabienie pozostałego po nim majątku (Arch. I. Z. Ros. I. i). ¶ Jan Janowicz, pisarz grodzki łucki 1562 r., podstarości łucki 1570 roku, z Apolonii Sasinówny pozostawił córkę Katarzynę, żonę Grzegorza Podbipięty, i trzech synów: Teodora, zmarłego bezdzietnie, Jana i Konstantego (Pam.). Jan z Aleksandry Iwanickiej pozostawił córkę Teodorę, żonę Stanisława Reja, stolnika lubelskiego. Ona i stryj jej Konstanty, procesują się z Niemiryczami 1640 roku (Kij. IV. B. f. 282). ¶ Konstanty, stolnik kijowski 1630 r., z Krystyny Wierzejskiej pozostawił synów czterech: Hieronima, Władysława, Aleksandra i Stefana (Zap. Lub. 34 f. 65; 38 f. 441; 41 f. 270 i 369). Hieronim nie żył już 1645 r. Jakiego się przestępstwa dopuścił, wiadomem nie jest, lecz w dekrecie Trybunału lubelskiego z 1645 r., dotyczącego zabicia Izdebskiego, nazwany infamisem. Z Anny Jełowickiej pozostawił syna Felicyana, oraz córki: Pudencyannę i Barbarę. Wpływali oni 1663 r. do procesu o spadek po Rejowej (Woł. VI. C. f. 477 i VII. A. f. 548; Zap. Lub. 51 f. 116). Władysław, po ojcu stolnik kijowski, podpisał z tymże tytułem z województwem wołyńskiem elekcyę Jana Kazimierza. Córka jego Eufrozyna 1663 r. (Woł. VIII. A. f. 548). Aleksander, rotmistrz kijowski 1649 roku (Zap. Lub. 42 f. 542), nazywany w aktach stolnikiem kijowskim, z Eufrozyny (Niemiryczówny??) pozostawił syna Konstantego, który pisał się z województwem bracławskiem na elekcyę Augusta II-go (Zap. Lub. 43 f. 818; 50 f. 191 i 927). Władysław, podług pamiętnika syn Konstantego, komornik ziemski krzemieniecki 1723 r., pozostawił syna Antoniego, żyjącego w 1757 r. (Bracł. XVII. f. 1469), na którym, zdaje się, że wygasła linia Chreptowiczów-Bohurymskich. ¶ Marcin Bohdanowicz Chreptowicz, otrzymał w 1495 r. od Aleksandra Jag. dom w Łucku, a 1496 r. będąc już koniuszym dwornym, otrzymał od króla cztery nieosiadłe wsie, w powiecie nowogrodzkim (ML. 5 i 6). W 1497 r. był namiestnikiem izblańskim, a w 1501 r. żołudzkim. W 1502 r. jest podskarbim dwornym; pozostaje na tym urzędzie jeszcze w 1504 roku. W 1505 r. jest koniuszym i łowczym. Urzędy te piastował jeszcze w 1508 r. Od tego czasu aż do roku 1524 nic o nim nie wiemy. Za udział w spisku Glińskiego uwięziony w 1509 r. i pozbawiony urzędów, uzyskał wolność 1511 r. (Tomic.). Dopiero w 1524 r. otrzymał od króla Zygmunta koniuszostwo trockie i marszałkowstwo. W 1502 r. nadał mu Aleksander Jag. Kolczyce, w powiecie nowogrodzkim. a w 1504 r. Błudowo, w powiecie łuckim (ML. 5 i 6). W 1526 r. zapisał Marcin na tym ostatnim majątku pewną sumę synowi swemu Merkuremu, urodzonemu z Anny (ML. 15). Ta Anna musiała być ks. Lwówną Glińską, bo Marcin Chreptowicz uwięziony, nazwany szwagrem książąt Glińskich (Tomic. I. 31). ¶ Marcin Chreptowicz zeznał w 1506 r., że syn jego, Bohdan, zmówił się z córką Seńka Olizara, wskutek czego król Zygmunt oddał mu tak ją, jak i jej majątek w opiekę, aż do czasu poślubienia jej przez Bohdana (ML. 8). ¶ Bohdan Marcinowicz Chreptowicz, zaręczył się z Olizarówną w 1507 roku (ML. 10). Otrzymał on od stryja swego, Wasila Bohdanowicza, dobra Bohurym, które to nadanie potwierdził mu król Zygmunt w 1528 r. (ML. 15). Dobra powyższe były poprzednio w posiadaniu Michajła Zenowiewicza i Daniła Jakowlewicza Chreptowicza, a którzy zapisali je Wasilowi. Bohdan żonaty był w 1528 roku z księżniczką Owdotią Iwanówną Horską, której król Zygmunt potwierdził w tymże roku zapis dóbr Horbaczewa, zrobiony jej przez matkę (ML. 15). Błudów odstąpił Bohdan królowej Bonie w 1539 r. (ML. 36). Był on w 1547 r. dzierżawcą ejszyskim i worniańskim. ¶ Bohdan z ks. Horskiej pozostawił córkę Bohdanę za Onikiejem Hornostajem, marszałkiem hospodarskim (Kniaź.) i syna Piotra, żonatego 1-o v. z Marcyanną Lubkówną, 2-o v. z ks. Anastazyą Teodorówną Czartoryską; w 1560 r. kwituje braci tej ostatniej: ks. Aleksandra i Iwana z odbioru posagu (Arch. I. Z. Ros. VII. 1). W 1559 r. przedstawił do zatwierdzenia różne nadania otrzymane przez przodków swoich (Rew. Puszcz.). ¶ Piotr z Lubkówny miał syna Bohdana, referendarza litewskiego 1584 r., żonatego z Katarzyną Dłużniewską 1578 r. Z niej miał synów trzech: Jana, Olbrychta i Michała. Jan zaślubił 1615 r. Anastazyę Wołłowiczównę, starościankę rohaczewską; Olbrycht ożeniony z Mańkowską, miał mieć czterech synów: Krzysztofa, Piotra, Marcina i Samuela. W dziele „Powiat Oszmiański" p. Jankowski podaje następujące o tych braciach i ich potomstwie wiadomości. Krzysztof umarł młodo. Piotr, podsędek grodzieński, dał początek wygasłej w początkach tego wieku linii grodzieńskiej, do której należał Karol, chorąży nadworny litewski, o którym niżej. Marcin, 1660 r. wniósł manifest do grodu lidzkiego o rabunku i zniszczeniu majątku i zadawanych mu mękach przez wojska rosyjskie. Potomkowie jego istnieją dotąd w powiecie lidzkim. Czwarty, Samuel, osiadł 1667 roku w powiecie mozyrskim, zostawił syna Chryzostoma, strażnika mozyrskiego. Wnuk Chryzostoma po synie Antonim, przeniósł się w połockie i zostawił trzech synów: Ignacego, Fabiana, chorążego lepelskiego, ożenionego z Antoniną Łastowską, i Dominika. Linia ta wygasła na Aleksandrze, pułkowniku wojsk rosyjskich, zmarłym 1890 r., synie Jana, wnuku Ignacego, Konstantym, zmarłym w Krakowie 1872 r., synie Kazimierza, sędziego lepelskiego, wnuku Fabiana, i Aloizym, marszałku witebskim, zmarłym 1871 r., synie Michała, chorążego lepelskiego, a wnuku Dominika (Jank.). ¶ Michał, podług Pamiętnika podstoli, następnie pisarz ziemski nowogrodzki, zmarły 1646 r., zaślubił 1615 r. Bazylię Owsianównę, a po jej śmierci 1619 r. Maryannę Sakowiczównę, wojewodziankę smoleńską. Z pierwszej żony syn Eliasz, z drugiej synowie: Jan, Bazyli, Bohdan, Michał i Adam. ¶ Eliasz, podkomorzy nowogrodzki 1659 r., z Anny Dziewałtowskiej pozostawił dwie córki: Zofię, 1-o v. Brzozowską, podsędkową wilkomierską, 2-o v. Tyzenhauzową, wojewodzicową nowogrodzką, i Felicyannę, żonę Aleksandra Przeździeckiego, kasztelana inflanckiego, oraz trzech synów: Władysława, Stanisława i Kazimierza. Władysław pisał się z województwem nowogrodzkiem na elekcyę Augusta II-go; żonaty 1700 r. z Teresą Obuchowiczówną, 2-o v. Kazimierzową Narkuską (Akta XI), pozostawił syna Teodora, Jezuitę, i córkę Joannę, 1-o v. Antoniową Mierzejewską, 2-o v. Józefową Wołodkowiczową. Stanisław z Zarankówny nie miał potomstwa, a Kazimierz był jezuitą. ¶ Jan, Bazyli, Bohdan i Michał, synowie Michała, zmarli bezpotomnie; dwaj ostatni zginęli pod Szkłowem. ¶ Adam, syn Michała, stolnik nowogrodzki, z Elżbiety Pacówny, oboźnianki wielkiej litewskiej (Pac.), pozostawił syna Michała i trzy córki: Annę, 1-o v. Michałowę Rajecką, 2-o v. Jerzowę Kryszpinową, Katarzynę Janową Wojniłłowiczową i Maryannę - Benedyktynkę w Krożach. Michał pisał się z województwem nowogrodzkiem na elekcyę Augusta II-go. Z Felicyanny Kiersnowskiej pozostawił synów: Marcyana i Jana. Ten ostatni urodzony 1703 r., dopełnił działu Szczors z bratem Marcyanem 1729 r. W 1731 r. został stolnikiem nowogrodzkim, w 1733 roku, jako poseł województwa nowogrodzkiego, podpisał konfederacyę generalną warszawską (Oblig. Warsz: 49 f. 422), w 1739 r. był pisarzem trybunału Wielkiego Księstwa Litewskiego (Arch. Dubr. X.), kilkakrotnie obierany był posłem. W 1752 r. kasztelan brzeski litewski, 1756 r. kasztelan nowogrodzki. Po teściu swoim Romerze starosta zośleński 1736 r., kawaler orderu Orła Białego 1759 r. Z Anny Romerówny, córki Jerzego, wojskiego wilkomierskiego, miał trzech synów i córkę, zmarłych w dzieciństwie, a cały jego majątek przeszedł na brata starszego. ¶ Marcyan, urodzony w Szczorsach 1698 r., zmarły w Wilnie 1766 r., głosował za Augustem III-m 1733 r. (Oblig. Warsz. 49 f. 606). Zaślubił 1728 r. Reginę Wojniankę, córkę Jana, podczaszego nowogrodzkiego, i Teofili z Raesów. Z niej syn Joachim i córka Anna, żona Karola Chreptowicza, chorążego nadwornego litewskiego, starosty grodzieńskiego. ¶ Joachim, urodzony w Jasieńcu 1729 r., stolnik nowogrodzki 1752 r., pułkownik petyhorców 1758 r., kilkakrotnie posłował na sejmy. W 1764 r. został sekretarzem wielkim Wielkiego Księstwa Litewskiego, w 1773 r. podkanclerzym litewskim, w końcu 1793 r. kanclerzem wielkim. W 1765 roku kawaler orderu Św. Stanisława, a 1773 r. Orła Białego. W 1765 r. był marszałkiem trybunału litewskiego: Starosta starodubowski 1767 r., starosta orszański i zośleński 1775 r. Starostwo ryczywolskie on i żona jego wykupili z rąk Ogińskich 1774 r. Tak on jak i jego synowie przybierali tytuł hrabiowski. Umarł 4-go Marca 1812 r. w Warszawie. Joachim zaślubił 2-go Grudnia 1766 r. Konstancyę Przeździecką, córkę Antoniego, podkanclerzego litewskiego i Katarzyny z Ogińskich. Z niej córka Ewa za Michałem Brzostowskim, i synowie: ¶ Adam, urodzony w Szczorsach 1768 roku, rotmistrz kawaleryi narodowej, poseł na sejm czteroletni i kawaler orderu Św. Stanisława 1791 r., kawaler orderu Św. Jana Jerozolimskiego 1803 r. (DW. 113 f. 546), żonaty z hr. Maryanną Granowską, córką Michała, sekretarza wielkiego koronnego (DW. 112 f. 1062), nie pozostawił potomstwa. ¶ Aleksander i Ignacy zmarli w młodych latach. ¶ Ireneusz, szambelan dworu rosyjskiego i kawaler orderu Św. Jana Jerozolimskiego 1803 r., pozostawił z Lilienfeldównej syna Michała, właściciela Szczors, b. ambasadora rosyjskiego w Neapolu, Brukseli i Londynie, wielkiego podkomorzego dworu rosyjskiego, żonatego z hr. Heleną Nesselrode-Ereshofen, po którego bezpotomnej śmierci zaszłej w Paryżu 1892 r., majątek odwieczny Chreptowiczów Szczorse i Wiszniew, przeszedł wraz z nazwiskiem i tytułem hrabiowskim na mocy Ukazu z 1893 r. na jego rodzonego siostrzeńca hr. Michała Buteniewa-Chreptowicza. ¶ Fedko, ostatni syn Bohdana Chreptowicza, podskarbi dworny, otrzymał od Aleksandra Jag. w 1494 roku dwór Sienno w powiecie nowogrodzkim (ML. 5). W 1502 r. został podskarbim ziemskim; w tymże roku jest także namiestnikiem bielickim, a w 1506 r. ostryńskim. W 1509 r. znajdujemy go wraz z bratem Marcinem w liczbie świadków na nadaniu Chodkiewicza (Arch. I. Z. Ros. I.). Uwięziony za udział w spisku Glińskiego, odzyskał wolność w 1511 r. W 1521 r. on z tytułem byłego podskarbiego ziemskiego, żona jego Marya i syn Jerzy, sprzedali dwór w Wilnie Ostrogskiemu (Arch. Sang. III). Córka jego Olena wyszła za ks. Fedora Czetwertyńskiego, który jej zabezpieczył 1529 r. posagu 1000 kóp na Łokaczu i innych dobrach (Arch. Sang. III). ¶ Jerzy Chreptowicz, syn Fedka, był w 1541 r. dworzaninem królewskim: W tymże roku wraz z braćmi swoimi stryjecznymi: Iwanem Olechnowiczem Iwan Olechnowicz był jego synowcem, a nie bratem. i Bohdanem Marcinowiczem, oraz ze stryjenką swą, Mitkową Chreptowiczową i ciotką, Michałową Zenowiewiczową, pozwał Gasztoldowę o wyrąbanie lasu (ML. 31). Że żoną jego była ks. Ludmiła Juriewna Tołoczyńska i że miał syna Iwana, dowiadujemy się z zapisu na cerkiew w Lipsku, zeznanego w 1585 r. przez jego wnuka, któremu było także Iwan na imię. ¶ Iwan Iwanowicz Chreptowicz powiada tam, że ma brata Adama, że jest wnukiem Juriego i ks. Ludmiły Juriewny Tołoczyńskiej, a synem Iwana i Magdaleny Skuminówny Tyszkiewiczówny, która następnie wyszła za Kierdeja Lipskiego (Akta T. VIII). ¶ Jerzy owdowiawszy został archiepiskopem połockim, witebskim i mścisławskim. Jest nim 1551 r. pod imieniem Hermana. ¶ Jan, syn Jerzego i Maryi, z Magdaleny Skuminówny Tyszkiewiczówny, pozostawił synów: Jana i Adama, z których pierwszy zmarł bezpotomny. Adam, oprócz wielu innych włości, właściciel Krasnoboru, w powiecie grodzieńskim, gdzie fundował kościół parafialny, podkomorzy nowogrodzki 1593 r., po śmierci pierwszej żony, Elżbiety Słuszczanki, zmarłej 1583 r., zaślubił Annę Komajewską, wraz z którą nadał 1593 r. mieszczanom place w Lipsku, w powiecie grodzieńskim (Gr. Grodz.). W 1620 r. był marszałkiem trybunału litewskiego (Akta XI). Z córek jego dwie zmarły w panieństwie, a Elżbieta wyszła 1603 r. za Ilona Kopcia, marszałka lidzkiego. Synów pozostawił czterech: Jerzego, Aleksandra, Eustachego i Jana. ¶ Jerzy, urodzony 1586 r., z leśniczego mereckiego i orszańskiego kasztelan smoleński 1639 r., kasztelan żmudzki 1643 r., wojewoda parnawski 1645 r., wojewoda nowogrodzki 1646 r., z Zuzanny Noenartówny, zaślubionej w Wilnie 1611 r., miał córkę Zuzannę, 1-o v. żonę Tomasza Sapiehy, 2-o v. Jerzego Połubińskiego, oraz czterech synów: Adama, Jerzego, Bohdana i Jana. Adam-Kazimierz, wojewodzic nowogrodzki, starosta haiński 1640 r. Jerzy, wojewodzic nowogrodzki, po bracie starosta haiński 1648 r., podpisał z województwem mińskiem elekcyę Jana Kazimierza. Z Krystyny Frąckiewiczówny, 1-o v. Krzyszkowskiej, pozostawił córkę Krystynę, żonę Czyża, podkomorzego wileńskiego (Akta XII f. 398). Jan, wojewodzic nowogrodzki, żonaty był z Zofią z Ławska 1661 r. (Sig. 3 f. 220); z niej syn Ludwik, po którym pozostała się córka Zofia, 1-o v. za Adamem Tyszkiewiczem, podkomorzym słonimskim, 2-o v. za Gabryelem Dominikiem Sawaniewskim, wojskim wielkim W. Ks. Litewskiego (Akta XII). ¶ Aleksander, syn Adama, podkomorzego nowogrodzkiego, ożeniony 1620 r. z ks. Bohdaną Żyzemską, umarł bezpotomny, tak jak brat jego Jan. ¶ Eustachy, czwarty syn podkomorzego, sam podkomorzy nowogrodzki, pisał się z województwem nowogrodzkiem na elekcyę Jana Kazimierza. Umarł w Krasnymborze 1650 r. Z Kurzenieckiej miał synów dwóch: Stanisława, właściciela Krasnoboru, Zabitego w utarczce ze Szwedami pod Pragą 1656 r., a który jako podwojewodzy nowogrodzki pisał się z temże województwem na elekcyę Jana Kazimierza, i Samuela, chorążego starodubowskiego, właściciela po bracie Krasnoboru, żonatego z ks. Konstancyą Dolską, którego dwóch synów Cesarz Piotr Wielki wziął do niewoli w 1707 r. (Akta VII). Po potomkach Fedka, podskarbiego ziemskiego, dziedziczących na Krasnymborze, idą prawdopodobnie liczni członkowie tego domu, zamieszkujący z potomkami Piotra, o którym było wyżej, powiat grodzieński w XVII-m i XVIII-m wieku, a których tutaj wymieniam. ¶ Piotr, podstarości grodzieński 1662 r., pisarz ziemski 1664 roku, podsędek grodzieński 1673 r. Elekcyę Jana III-go z powiatem grodzieńskim podpisali: Kazimierz Stanisław, podczaszy mścisławski, Leopold Karol i Piotr, podsędek grodzieński. Olbrycht, stolnik i podstarości grodzieński 1698 r. Petronella za Jerzym Zembockim 1702 r. Andrzej, stolnik wendeński, umarł 1735 r. Michał, skarbnik grodzieński, syn Leopolda; sędziego grodzkiego grodzieńskiego i Krystyny Aleksandrowiczówny, zeznał 1707 r. Zapis dożywocia z żoną, Heleną Jankowską, córką Mikołaja, komornika krakowskiego, i Katarzyny Głowackiej (DW. 61 f. 849). ¶ Jakób, miecznik i sędzia grodzki grodzieński 1724 r., stolnik 1750 r. żonaty z Anną Szpilewską, pozostawił synów: Karola i Ignacego (Akta VII). Karol, pisarz ziemski grodzieński 1747 r., został chorążym nadwornym litewskim 1781 r. Rezygnował z tego urzędu 1786 r. i został starostą grodzieńskim. Żonaty był z Anną Chreptowiczówną, siostrą kanclerza. Ignacy, podskarbi sądów kapturowych grodzieńskich 1764 r. (Akta VII.), podczaszy 1766 r., podstoli grodzieński 1773 r., stolnik 1777 r., w końcu pisarz ziemski 1782 r. Braćmi ich mieli być: Tomasz, rotmistrz powiatu grodzieńskiego 1750 r. (Akta VII), miecznik grodzieński 1765 r., i Józef, proboszcz grodzieński 1748 r. (Akta VII). N., koniuszy grodzieński 1765 r. ¶ Jeden z Janów miał syna Adama, o którym w rodowodzie Chreptowiczów nie wzmiankowano. Ów Adam Iwanowicz, dworzanin królewski, zmarły przed 1649 r., żonaty był z Heleną Dołmatówną
rzy nowogrodzki, pisał się z województwem nowogrodzkiem na elekcyę Jana Kazimierza. Umarł w Krasnymborze 1650 r. Z