Proszę nauczyć się liczebników głównych z tej tabeli:
0
|
nula, (nijedin)
|
10
|
deset
|
|
|
|
|
|
|
| 1 |
jedin (m.), jedna (ż.), jedno (n.)
|
11 |
jedinnast
|
10 |
deset |
100 |
sto |
1000 |
tysača
|
| 2 |
dva (m.), dvie (ż.), dvie (n.)
|
12 |
dvanast |
20 |
dvadeset |
200 |
dviesto
|
2000 |
dvietysača
|
| 3 |
tri |
13 |
trinast |
30 |
trideset |
300 |
tristo |
3000 |
tritysača |
| 4 |
četyri |
14 |
četyrinast
|
40 |
četyrideset |
400 |
četyristo
|
4000
|
četyritysača
|
| 5 |
pet |
15 |
petnast |
50 |
petdeset |
500 |
petsto |
5000 |
pettysača
|
| 6 |
šest |
16 |
šestnast |
60 |
šestdeset |
600 |
šeststo |
...
|
|
| 7 |
sedem |
17 |
sedemnast
|
70 |
sedemdeset
|
700 |
sedemsto
|
10^6 |
milijon
|
| 8 |
osem |
18 |
osemnast |
80 |
osemdeset |
800 |
osemsto |
10^9 |
bilijon |
| 9 |
devet |
19 |
devetnast
|
90 |
devetdeset |
900 |
devetsto |
10^12 |
trilijon |
- Nowosłowiańskie liczebniki (11...19) wyewoluowały ze starosłowiańskiego schematu:
liczebnik+na+deset, e.g. 15 = pet+na+deset = petnast.
- Liczebik jedin (m.), jedna (ż.), jedno (n.) odmienia sie wg miękkiego wzorca zaimków w liczbie pojedynczej.
przykład: jedin človiek (M), jednego človieka (D), jednemu človieku (C), jednej ženy (D), ...
- Po dodaniu do innych liczebników, liczebik 1 ma tylko jedna stałą formę jedna we wszystkich przypadkach.
przykład: dvadesetjedna ljudi (M), dvadesetjedna ljudij (D), dvadesetjedna ljudim (C), dvadesetjedna žen (D), ...
- Liczebnik dva (m.), dvie (ż.), dvie (n.) jest odmieniany wg twardego wzoru zaimków w liczbie mnogiej.
przykład: dva ljudi (M), dvieh ljudij (D), dviem ljudim (C), dvieh žen (D), ...
- Liczebnik tri i četyri Także wg twardego wzorca zaimków w liczbie mnogiej.
przykład: tri ljudi (M), trieh ljudij (D), triem ljudim (C), trieh žen (D), ...
- Wszystkie pozostałe liczebniki zakończone spółgłoską (e.g. -t, -m) są odmieniane jak rzeczowniki żeńskiego wzorca kost (kość) w liczbie pojedynczej.
przykład: pet ljudi (M), peti ljudij (D), peti ljudim (C), peti žen (D), ...
- Liczebik nula (zero) odmienia się wg żeńskiego wzorca deklinacji rzeczowników žena w liczbie pojedynczej.
przykład: nula ljudi (M), nuly ljudij (D), nulie ljudim (C), nuly žen (D), ...
- Istnieje alternatywna forma liczebnika zero: nijedin (m.), nijedna (ż.), nijedno (n.) = żaden, żadna, żadne
przykład: nijedin človiek (M), nijednego človieka (D), nijednemu človieku (C), nijednej ženy (D), ...
- Liczebnik sto i jego derywaty są odmieniane jak rzeczownik selo (wieś) w liczbie pojedynczej.
przykład: sto ljudi (M), sta ljudij (D), stu ljudim (C), sta žen (D), ...
- Liczebnik tysača (tysiąc) są odmieniane jak rzeczowniki wg wzoru duša w liczbie pojedynczej.
przykład: tysača ljudi (M), tysače ljudij (D), tysači ljudim (C), tysače žen (D), ...
- Liczebnik milijon są odmieniane wg rzeczownikowego wzorca grad (miasto, gród) w liczbie pojedynczej.
przykład: milijon ljudi (M), milijona ljudij (D), milijonu ljudim (C), milijona žen (D), ...
- Złożone liczebniki są zapisywane razem w dziesiętnych trypletach rodzielonych spacjami, gdzie odmieniany jest tylko ostatni element.
przykład: 12 327 = dvanast tysača trista dvadeset sedem (M), dvanast tysača trista dvadeset sedmi (D), ...
liczebniki porządkowe
Nowosłowiańskie liczebniki porządkowe zachowują się (i są oczywiście odmieniane) w taki sam sposób jak standardowe zaimki. W złożonych liczebnikach porządkowych formę porządkową ma tylko ostatni element liczebnika.
0
|
nulty
|
10 |
desety |
| 1 |
p'rvy |
11 |
jedninasty |
| 2 |
vtory |
20 |
dvadesety |
| 3 |
trety |
21 |
dvadesetyp'rvy |
| 4 |
četv'rty
|
22 |
dvadesetyvtory |
| 5 |
pety |
100 |
sotny |
| 6 |
šesty |
200 |
dviesotny |
| 7 |
sedmy |
1000 |
tysačny |
| 8 |
osmi |
2000 |
dvietysačny |
| 9 |
devety |
1^6 |
milijonty |
pytania o liczebniki, liczebniki wskazujące i nieokreślone
Liczebniki te sa nieodmienne, bo zachowują się gramatycznie jak przysłówki. Odpowiedni przedmiot jest dołączony do nich w dopełniaczu liczby mnogiej .
Możliwe jest utworzenie kilku liczebników poprzez użycie przedrostków z liczebnikami pytajnymi. Naucz się ich z tej tabeli. Tych kilka przedrostków (e.g. t-, ni-, nie-, ...) jest używanych z zaimkami i przysłówkami.
przysłówek - jak?
|
zaimek przymiotny - jaki?, który?
|
koliko?
|
ile?, jak wiele?, jak dużo? |
koliky?
|
który z kolei? (pytanie o kolejność)
|
| toliko |
tyle, tak wiele, tak dużo
|
toliky |
ten, taki... (odpowiedź na
pytanie o kolejność) |
| nikoliko |
nic |
nikoliky
|
żaden (odpowiedź na pytanie o kolejność) |
niekoliko
|
trochę, kilka |
niekoliky
|
któryś (odpowiedź na pytanie o kolejność) |
Proszę pamiętać także, o tych dwóch nieokreślonych liczebnikach:
| mnogo |
dużo, wiele (pochodzi od przymiotnika mnogy = liczny)
|
| malo |
mało, troche (
pochodzi od przymiotnika maly = mały)
|
przykłady:
Koliko imaješ aut? = Ile masz aut?
Imaju toliko, koliko jest mi treba. = Mam tyle, ile (jest) mi trzeba.
Vidim niekoliko ljudij. = Widzę kilkoro ludzi.
liczebniki ułamkowe, zbiorowe, wielokrotne
-
Liczebniki wielokrotne są tworzone przez dodanie partykuły -krat (kroć) i zachowują się jak przysłówki.
przykład: dvakrat = dwakroć, desetkrat = dziesięciokroć.
- Para to par w nowosłowiańskim, odmienia się jak rzeczownik grad (miasto)). Odpowiedni podmiot jest w dopełniaczu liczby mnogiej.
przykład: Imam tri pary obuvij. = Mam trzy pary butów.
- Wszystkie rodzaje pojemników lub podobe koncepcje są wyrażane w podobny sposób jak para. Odpowiednie podmioty są w dopełniaczu liczby mnogiej.
przykłas: Imaješ jedin buket kvietov. = Masz jeden bukiet kwiatów.
- Połowa to polovina odmieniana wg żeńskiego wzoru rzeczownika žena. Odpowiednie podmioty są w dopełniaczu liczby pojedynczej.
przykład: polovina hlieba = połowa chleba.
- Inne ułamki (1/3, 1/4, ...) są tworzone od liczebników porządkowych przez dodanie końcówki -ina i są odmieniane wg żeńskiego wzoru rzeczownika žena.
Odpowiednie podmioty są w dopełniaczu liczby pojedynczej .
przykład: tretina hlieba = trzecia część (jedna trzecia) chleba.
- Liczby dziesiętne mają točku (točka = kropka)
i są odmieniane wg żeńskiego wzoru rzeczownika žena,
ale w liczbach dziesiętnych točka ma zawsze taką samą formę.
przykład: 3.14 = tri točka četyrinast.
- W tekście pisanym musimy pisać liczby porządkowe w mianowniku ze znakiem kropki (.) a we wszystkich pozostałych przypadkach wraz z ich zakończeniami fleksyjnymi.
przykład: 5. = 5-ty, piąty itd. (m. lp. M), 5-ego = 5-tego, piątego (m. lp. D), 5-im = 5-tym, piątym (m. lp. N, Msc), ...
|
