lekcje‎ > ‎

14. czasy przyszłe

Przyszłe czasy są jeszcze prostsze niż czasy przeszłe. Jedynym czasownikiem, króry ma własną niezłożona formę czasu przyszłego jest byti (być). Proszę się nauczyć tej odmiany.
budu 
będę
  budeme 
będziemy
 budeš 
będziesz  budete 
będziecie
 bude 
będzie
  budut 
będą

  1. Czas przyszły jest tworzony przez osobową formę czasu przyszłego czasownika byti i bezokolicznik.

    przykład:

    budu pisati = będę pisać
    budeme dielati = będziemy robić
    budeš slyšeti = będziesz słyszeć
  2. Alternatywną opcją jest użycie czasownika hotieti (chcieć) zamiast czasownika byti (być).

    przykład:

    hoču pisati = chcę pisać
         hočeme dielati = chcemy robić
         hočeš slyšeti = chcesz słyszeć


czas przedprzyszły
 
To jest czas przyszły okreslający czynność przyszłą przed innym zdarzeniem w przyszłości. Czas ten tworzy się z osobowej formy czasownika byti  w czasie przyszłym i L-participium.

przykład:

budu pisal = będę pisał
budeme dielali = będziemy robili
budeš slyšel = będziesz słyszał
 
 
symetryczny układ czasów przyszłych, teraźniejszego i przeszłych

Jeśli nie zakładamy uproszczonego systemu z jednym czasem przeszłym (albo prostym albo złożonym), możemy zdefiniować złożony symetryczny układ sześciu czasów na trzech poziomach: teraźniejszym, przeszłym i przyszłym.
  1. czas przyszły (e.g. budu dielati, budeš dielati, ...) - to jest jakieś działanie w przyszłości
  2. czas przedprzyszły (e.g. budu dielal, budeš dielal, ...) - dotyczy innej dodatkowej czynności zachodzącej tuż przed czynnością w czasie przyszłym, ale pozostającą w związku z nią
  3. czas teraźniejszy (e.g. dielaju, dielaješ, ...) - jest to rzeczywiste, obecne działanie
  4. czas przedteraźniejszy (e.g. jesm dielal, jesi dielal, ...) - dotyczy innej dodatkowej czynności zachodzącej tuż przed czynnością w czasie teraźniejszym, ale pozostającą w związku z nią. W języku polskim to po prostu czas przeszły
  5. czas przeszły prosty (e.g. dielah, dielaše, ...) - to jest jakieś działanie w przeszłości
  6. czas przedprzeszły (e.g. bieh dielal, bieše dielal, ...) - to jest inne dodatkowe działanie tuż przed działaniem w czasie przeszłym, ale pozostające w związku z nim. W języku polskim odpowiadu mu rzadko dziś stosowany czas zaprzeszły, używany tylko w wyjątkowych przypadkach, najczęściej w celu uzyskania określonego efektu anachronicznego i stylizacyjnego np. Jużem był wszedł do domu, gdy nagle rozpętała się zawierucha


przykłady działań na róznych poziomach:
 
przykład poziomu czasu teraźniejszego:
Hvalime Vas, že jeste razdielili otpad.  Dziękujemy Wam, że rozdzieliliście odpady. - dziękowanie = czas teraźniejszy, rozdzielanie = przedteraźniejszy

ten sam przykład przeniesiony do poziomu czasu przyszłego:
Budeme Vas hvaliti, že budete razdielili otpad.  Będziemy Wam dziękować, za to że będziecie rozdzielali odpady. - dziękowanie = czas przyszły, rozdzielanie = czas przedprzyszły.

ten sam przykład przenisiony do poziomu czasu przeszłego:
Hvalihom Vas, že bieste razdielili otpad.  Dziękowaliśmy Wam, że rozdzieliliście (byliście rozdzielili) odpady. - dziękowanie = czas przeszły prosty, rozdzielanie = czas przedprzeszły (zaprzeszły).

Jest oczywiste, że relacja między dziękowaniem i rozdzielaniem jest taka sama w obu przypadkach: rozdzielanie pierwsze, dziękowanie zachodzi potem.
Comments