ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΙΓΗ

Τί είναι η κολπική μαρμαρυγή;

Η κολπική μαρμαρυγή είναι μία από τις συνηθέστερες ανωμαλίες του καρδιακού ρυθμού. Πρόκειται για αποδιοργανωμένη και γρήγορη συστολή των κόλπων, δηλαδή των δύο πάνω κοιλοτήτων της καρδιάς που οδηγεί σε αποδιοργανωμένη και γρήγορη συστολή και των κοιλιών (των κάτω κοιλοτήτων της καρδιάς). Οι κτύποι της καρδιάς είναι δηλαδή γρήγοροι, και άρρυθμοι. Η κολπική μαρμαρυγή προσβάλλει περισσότερο από το 1% του πληθυσμού και κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται περισσότερες από 5 ανά 10.000 κατοίκους νέες περιπτώσεις. Είναι πιο συχνή μετά τα 60, και οι άνδρες πάσχουν συχνότερα από τις γυναίκες.

Ποιός είναι ο μηχανισμός της κολπικής μαρμαρυγής

Στην κολπική μαρμαρυγή, πολλά ηλεκτρικά ερεθίσματα ξεκινούν και εξαπλώνονται στους κόλπους. Επειδή τα ερεθίσματα ταξιδεύουν στους κόλπους με ακανόνιστο τρόπο, οι κόλποι είναι ανίκανοι να συσταλούν με κανονικό ρυθμό και συστέλλονται άρρυθμα. Η καρδιακή συχνότητα στους κόλπους μπορεί να ποικίλει από 300 έως 600 σφυγμούς το λεπτό. Ευτυχώς ο κολποκοιλιακός κόμβος, δηλαδή το δεμάτιο που ενώνει τους κόλπους με τις κοιλίες, περιορίζει τον αριθμό των ερεθισμάτων πού οδεύουν στις κοιλίες. Η καρδιακή συχνότητα, δηλαδή οι συστολές των κοιλιών κυμαίνονται περίπου από 50 σε 150 το λεπτό και είναι επίσης ακανόνιστες. Όλη αυτή η ανώμαλη συστολή επιβαρύνει την λειτουργία της καρδιάς που αντλεί το αίμα λιγότερο αποτελεσματικά.

Η κολπική μαρμαρυγή μπορεί επίσης να έχει σοβαρές επιπλοκές, μια από τις οποίες είναι το εγκεφαλικό επεισόδιο. Το εγκεφαλικό επεισόδιο κατά τη διάρκεια της κολπικής μαρμαρυγής προκύπτει με τον εξής μηχανισμό: η ανώμαλη συστολή των κόλπων εμποδίζει το αίμα να αδειάσει εντελώς από τις κοιλότητες αυτές, με αποτέλεσμα να είναι πιθανότερο να δημιουργηθεί ένας θρόμβος αίματος στους κόλπους. Μικρά κομμάτια του θρόμβου αυτού περνούν τότε στην κυκλοφορία και μπορεί να φράξουν τις αρτηρίες που αιματώνουν τον εγκέφαλο.

Ποιά είναι τα αίτια της κολπικής μαρμαρυγής

Παρότι σε κάποια ηλικιωμένα άτομα δε βρίσκεται πάντα η αιτία, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι αποτέλεσμα της αύξησης του όγκου των κόλπων εξαιτίας μιας υποκείμενης διαταραχής. Τέτοιες αιτίες είναι η αυξημένη αρτηριακή πίεση, η στεφανιαία νόσος και οι βαλβιδοπάθειες. Το κάπνισμα, η κακή διατροφή, η έλλειψη άσκησης και το υπερβολικό βάρος σώματος, αυξάνουν τον κίνδυνο για τις νόσους αυτές και επομένως και για την κολπική μαρμαρυγή. Άλλοι παράγοντες που μπορεί να προδιαθέτουν είναι ο υπερθυρεοειδισμός και η υποκαλιαιμία.

Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να δημιουργήσει κολπική μαρμαρυγή σε επιρρεπή άτομα.

Ποιά είναι τα συμπτώματα της κολπικής μαρμαρυγής

Μπορεί να μην υπάρχουν συμπτώματα. Σε αρκετές όμως περιπτώσεις ο ασθενής βιώνει: αίσθημα παλμών (νιώθει την καρδιά του να κτυπά άρρυθμα ή γρήγορα), ζαλάδες, δύσπνοια, και πόνο στο στήθος.

Πώς γίνεται η διάγνωση της κολπικής μαρμαρυγής

Ο γιατρός θα υποψιαστεί την κολπική μαρμαρυγή από το γρήγορο και ανώμαλο σφυγμό. Θα πρέπει να γίνει ηλεκτροκαρδιογράφημα για να επιβεβαιωθεί η αρρυθμία και εξετάσεις αίματος για να ελεγχθούν οι ορμόνες του θυρεοειδή (πιθανό αίτιο).

Ποιά είναι η αντιμετώπιση της κολπικής μαρμαρυγής

Καταρχήν χορηγούνται αντιπηκτικά για να μειωθεί ο κίνδυνος του εγκεφαλικού. Αν η διάγνωση γίνει γρήγορα μπορεί να μπορέσει το άτομο να απαλλαγεί από την αρρυθμία με καρδιομετατροπή. Σε αυτήν, χορηγείται ελαφριά αναισθησία και ο ασθενής υφίσταται ένα μικρό σοκ (ηλεκτρικό ρεύμα περνά την καρδιά) κάτι που επαναφέρει τον καρδιακό ρυθμό στο φυσιολογικό.

Επίσης μπορεί να επιχειρηθεί και φαρμακευτική μετατροπή με χορήγηση αμιοδαρώνης σε υψηλές δόσεις.

Σε περίπτωση που η κολπική μαρμαρυγή υπάρχει πολύ καιρό, είναι δύσκολο η καρδιά να επιστρέψει σε κανονικό ρυθμό. Χορηγούνται τότε φάρμακα για να ελέγξουν την ανταπόκριση των κοιλιών στις αποδιοργανωμένες συσπάσεις των κόλπων, ώστε τουλάχιστον οι συσπάσεις των κοιλιών να είναι μέσα στα επιθυμητά όρια. Εκτός αυτού χορηγούνται σχεδόν πάντα και αντιπηκτικά από το στόμα για να μειωθεί ο κίνδυνος του εγκεφαλικού. Η δόση των αντιπηκτικών πρέπει να ρυθμιστεί προσεκτικά μετά από επαναλαμβανόμενες εξετάσεις αίματος και να συνεχίζει να ελέγχεται μια φορά κάθε μήνα.

Σε ασθενείς που τα φάρμακα δημιουργούν παρενέργειες ή αδυνατούν να διατηρήσουν ένα φυσιολογικό κοιλιακό ρυθμό, μπορεί να εφαρμοστεί η τεχνική της κατάλυσης με καθετήρα, που εφαρμόζεται κατά τη διάρκεια της ηλεκτροφυσιολογικής μελέτης. Η κατάλυση είναι ο καυτηριασμός μιας περιοχής αγωγής των διεγέρσεων. Αν γίνει κατάλυση του κολποκοιλιακού κόμβου, δηλαδή του δεματίου που ενώνει κόλπους και κοιλίες, τότε κανένα ερέθισμα δεν περνά από κει και ο καρδιακός ρυθμός γίνεται πάρα πολύ αργός. Για αυτό η κατάλυση του κολποκοιλιακού κόμβου συνοδεύεται από τοποθέτηση βηματοδότη. Μια άλλη τεχνική είναι η απομόνωση των πνευμονικών φλεβών, οπότε δεν χρειάζεται βηματοδότης αλλά έχει μικρότερο ποσοστό επιτυχίας.