8.5.4. Nezasićeni ugljovodonici - alkeni i alkini

ALKENI

  • su nezasićeni ugljovodonici koji sadrže jednu dvostruku vezu

  • opšta formula je CnH2n

  • nastavak: EN

  • imenovanje alkena: važe ista pravila kao i za alkane, a pored toga mora i da se obeleži položaj dvostruke veze u molekulu. Obeležavanje ugljenikovih atoma u osnovnom nizu počinje sa onog kraja niza kome je bliža dvostruka veza.

npr:

1 2 3 4 1 2 3 4

CH2 ═ CH ─ CH2─ CH3 CH3 ─ CH ═ CH ─ CH3

1- buten 2- buten

  • izomeri koji se razlikuju po položaju dvostruke veze ( IZOMERIJA POLOŽAJA)

1 2 3 4 5

CH2 ═ CH ─ CH2 ─ CH─ CH3 → 4- metil -1- penten

│

CH3

1. Imenovati sledeće alkene:

a) b)

CH3 ─ CH ═ C─ CH2─ CH3 CH3 ─ CH2 ─ CH2 ─ CH ═ CH ─ CH3

│

CH3

odgovor: 3-metil-2-penten 2-heksen

2. Napisati racionalne strukturne formule sledećih alkena:

a) 2- metil- 2-buten b) 1-penten

CH2 ─ C ═ CH ─ CH3 CH2 ═ CH ─ CH2 ─ CH2─ CH3

│

CH3

ALKINI

  • su nezasićeni ugljovodonici koji sadrže jednu trostruku vezu

  • opšta formula je CnH2n - 2

  • nastavak: IN

  • imenovanje alkina: važe ista pravila kao i za alkane, a pored toga mora i da se obeleži položaj trostruke veze u molekulu. Obeležavanje ugljenikovih atoma u osnovnom nizu počinje sa onog kraja niza kome je bliža trostruka veza.

npr:

1 2 3 4 1 2 3 4

CH ≡ C ─ CH2─ CH3 CH3 ─ C ≡ C ─ CH3

1- butin 2- butin

  • izomeri koji se razlikuju po položaju trostruke veze ( IZOMERIJA POLOŽAJA)

1 2 3 4 5

CH3 ─ C ≡ C ─ CH─ CH3 → 4- metil -2- pentin

│

CH3

1. Imenovati sledeće alkine:

a) b)

CH3 ─ C ≡ C─ CH ─ CH2 ─ CH3 CH ≡ C ─ CH ─ CH3

│ │

CH3 CH3

odgovor: 4 - metil - 2-heksen 3 - metil - 1 - buten

2. Napisati racionalne strukturne formule sledećih alkina:

a) 4- metil- 1-heksin b) 3- metil - 1- pentin

CH ≡ C ─ CH2 ─ CH ─ CH2 ─ CH3 CH ≡ C ─ CH ─ CH2 ─ CH3

│ │

CH3 CH3

O alkinima možete pogledati video i pročitati lekciju ovde.