Auteur en illustratrice Mylo Freeman heeft al zo’n zestig boeken op haar naam staan. Zij is een van de voorvechters voor meer diversiteit in de kinderliteratuur en dat wordt weerspiegeld in haar werk. Haar bekendste prentenboeken zijn Potje en de serie over Prinses Arabella.
Ook in het prentenboek voor de Kinderboekenweek speelt diversiteit een rol.
De vrienden Robbie en Roef doen het liefst alles samen. Ze dragen ook graag dezelfde kleren en ze willen hetzelfde kapsel. ‘We zijn een tweeling’ roepen ze en ze worden zelfs door hun juf tot ridder geslagen in de tweeling-orde.
Op een dag spelen ze in de zandbak en daar ontmoeten ze een tweeling die sprekend op elkaar lijkt. Zijn Robbie en Roef dan toch geen tweeling?

Freeman speelt in haar prentenboek met het thema vriendschap en op elkaar willen lijken. Robbie en Roef voelen zich zo verbonden met elkaar dat ze dat aan iedereen willen laten weten. Misschien kun je het niet direct zien, maar ze zijn toch echt een tweeling. Op de illustraties staan meer duo’s die duidelijk vrienden zijn, bijvoorbeeld de honden van de jongens. Het prentenboek geeft in woord en beeld volop mogelijkheden om over vriendschap en op elkaar lijken te praten. 

De Kinderboekenweek van 2020 staat in het teken van geschiedenis en dan ligt het voor hand Arend van Dam te vragen het kinderboekenweekgeschenk te schrijven. Van Dam is al ruim dertig jaar schrijver en heeft een groot aantal verhalende boeken over diverse perioden uit de geschiedenis op zijn naam. Hij heeft een unieke manier van vertellen waarin hij feit en fictie op een aantrekkelijke manier aan elkaar koppelt. Dit leverden hem diverse kinderboekenprijzen op: twee keer een Zilveren Griffel en de Thea Beckmanprijs.
In De Diamant van Banjarmasin vertelt Van Dam acht verhalen uit het verleden. Hij begint bij zijn eigen verleden ‘want geschiedenis begint bij jezelf’. Als rode draad komt het aantekeningenboekje van de schrijver steeds terug en daarmee verbindt Van Dam de uiteenlopende verhalen aan elkaar. Van Dam begint bij de dag dat hij aan zijn vader vroeg wat hij deed toen het oorlog was. Uit het antwoord blijkt dat zijn vader geen echte held was en de toen tienjarige Van Dam vond dat jammer, hij had graag een echte held als vader willen hebben. ‘Iemand die heldendaden verricht zonder er zelf beter van te worden.’ Dan maar een verhaal vertellen over een held die in zijn boekenkast woont: Anton de Kom. De Kom, afkomstig uit Suriname vocht zijn hele leven tegen onrecht. Net als spin Anansi leerde hij de mensen dat monsters verslagen kunnen worden door samen te werken. Vervolgens schrijft Van Dam over verhalen die in onze taal wonen, zoals janhagel, nieuwsgierig aagje of brave Hendrik en dat leidt tot een verslag over het leven van Hendrik Jut en hoe de trieste afloop daarvan eindigde in een kermisattractie die zijn naam draagt.
Van Dam neemt de lezer met zijn associaties mee naar verschillende tijden en hij kiest vaak een verrassende invalshoek om zijn verhaal te vertellen. Zo laat hij de diamant uit zaal 1.17 in het Rijksmuseum aan het woord en speelt de neus van Amalia van Solms een belangrijke rol in de beantwoording van de vraag of je kunt liegen met verf. Er is een overkoepelend thema, ‘komen en gaan’ en de hoop welkom te zijn op een nieuwe plek, maar dit thema komt niet erg overtuigend uit de verf.
Van Dam is een bedreven verteller die schijnbaar moeiteloos de verschillende verhalen aan elkaar praat. Hij schrijft toegankelijk met soms een knipoog naar oude tijden, bijvoorbeeld door Amalia van Solms een ‘konterfeitsel van opzij’ te laten bestellen.
Het boekje is aantrekkelijk geïllustreerd Anne Stalinski die vorig jaar een Zilveren Penseel won. Op iedere pagina is een van haar zwart-wit illustraties geplaatst. Ze vormen een vrolijk commentaar op tekst.

De Diamant van Banjarmasin is een geslaagd en aantrekkelijk uitgegeven boekje met interessante en verrassende verhalen uit de geschiedenis.

Het kinderboekenweekgeschenk wordt tijdens de Kinderboekenweek (30september t/m 11 oktober) door de boekhandel cadeau gedaan bij besteding van ten minste € 12,50 aan kinderboeken.

In het schitterend uitgegeven boek De klassieke wereld in 100 woorden neemt Clive Gifford de lezer mee naar het gebied rond de Middellandse Zee en de grote beschavingen die daar in de oudheid hun bloeitijd kenden. Achtereenvolgens zijn dat de Egyptenaren, de Foeniciërs, de Minoërs, de Grieken en tot slot de Romeinen. De schrijver ‘waagt een poging’ om de klassieke wereld in honderd steekwoorden samen te vatten. Dat betekent hij 107 onderwerpen bespreekt in 100 woorden per item.
De schrijver heeft voor verschillende ingangen gekozen om de lezer te informeren. Natuurlijk is er aandacht voor historische personen, zoals Cleopatra, Nero, Sokrates en Spartacus. Daarnaast bespreekt Gifford belangrijke goden, bijvoorbeeld Ra, Zeus, Aphrodite of Haides. Verder is er aandacht voor bijzondere gewoontes, belangrijke bouwwerken, wetgeving en onderwijs, uitvindingen, oorlogen en kunst.
Het is knap hoeveel informatie Grifford in 100 woorden weet te stoppen. Het leidt wel tot een tekst die enige leesvaardigheid en woordenschat vereist. Zo worden begrippen als reservoir, een nest kisten of expansie niet toegelicht. Daar staat tegenover dat de lezer wel achter de oorsprong van de woorden corvee en papier komt. Soms is het taalgebruik (in iedere geval in de vertaling) opvallend bloemrijk zoals de omschrijving van de olijf als ‘bescheiden’ en ‘onopvallend’ en worden de piramides ingeleid als ‘gigantische wonderen van structuur’. De redactie van de tekst is niet optimaal en dat leidt tot de storende fout dat de jaartallen in de tekst koningin Hatshepsut in de middeleeuwen plaatsen. 
De fraaie vormgeving en de mooie illustraties vallen op. Bij ieder woord zijn prachtige illustraties te zien die inspelen op de kunststijlen uit de behandelde periode.

De klassieke wereld in 100 woorden is een schitterend uitgegeven boek vol bondige interessante informatie over oude beschavingen.

De klassieke wereld in 100 woorden
Clive Gifford, vertaald door Imme Dros met illustraties van Gosia Herba

Querido, 2020

ABC-boeken heb je in vele soorten en maten. Het gekke kinderwoordenboek valt in de categorie taalplezier. Iedere letter van het alfabet krijgt twee pagina’s waarin een bijzonder woord centraal staat. Neem bijvoorbeeld de A. Deze is van appelflauwte ’de vallende ziekte onder het fruit’. De meervoudsvorm is appelflauwtes en je vindt de appelflauwte ‘nerveus wiebelend aan de takken van de appelboom’. Extra informatie: ‘Appels die van te hoog flauwvallen uit de boom eindigen helaas als ‘appelmoes’. ‘
Vaak wordt er met betekenissen gespeeld, zo zien we bij de E de volgende definitie van de eileider: ‘Ei dat graag de baas speelt over de andere eieren’ en beschrijft de G de Grapjas ‘ook verkrijgbaar: de grapjurk of lolbroek’.
De betekenissen worden onderstreept, vaak op humorvolle wijze, door de illustraties. We zien bijvoorbeeld de eileider afgebeeld als ei met een camouflagepet, het damhert, een ‘gezellig hoefdier dat van spelletjes houdt’, heeft een vacht als een dambord en de oogappel ‘het ultieme spionagefruit’ is een appel met een enorm oog.

Het gekke kinderwoordenboek is een gniffelwoordenboek dat de lezer uitdaagt creatief naar de betekenis van woorden te kijken en wie weet ook zelf met een paar originele vondsten te komen.

Het gekke kinderwoordenboek
Ine De Volder met illustraties van Emma Thyssen

Van Halewyck, 2020

De Britse schrijfster M.G. Leonard kennen wij vooral als de schrijfster van de Keverjongen-trilogie. Dader op het spoor is een nieuwe serie van haar hand en ze slaat hiermee een andere weg in, die van detectiveschrijfster. Leonard wil graag avontuurlijke verhalen schrijven en omdat haar zoon dol op treinen is spelen haar speurneusverhalen zich af in treinen. Dat is ook de reden dat ze voor een coauteur koos, Sam Sedgman, die een expert op treinengebied is.
Het verhaal begint op King’s Cross Station in Londen waar de beroemde Hooglanden-Express op stoom wordt gebracht voor zijn laatste reis. Het is een bijzondere reis waar alleen genodigden aan boord zijn en waar halverwege de koning en de koningin ook in zullen stappen. Elfjarige Alex mag met zijn oom Ben Bradshaw, die over treinreizen schrijft, mee op deze speciale reis. Verder reizen er beroemdheden en hooggeplaatsten mee waaronder actrice Emma Wilson, zakenman Sir Steven Pickle met zijn vrouw Lydia, Lady Lansbury met haar vijf honden, een Duitse baron met zijn zoon en een fotograaf.
Aan het begin van de reis wordt een broche gestolen, tenminste dat beweert het slachtoffer. Sommige reizigers denken dat mevrouw Pickle het sieraad gewoon heeft verloren. Maar als de koning en koningin aan boord komen en een kostbare diamant verdwijnt kan niemand eromheen: er is een juwelendief aan boord. De politie doet onderzoek in de trein en ondervraagt de reizigers. Alex start zijn eigen onderzoek met hulp van de twaalfjarige Lenny, de dochter van de machinist die als verstekeling meereist.

De juwelendief is een ode aan het werk van Agatha Christie. Het verhaal heeft typische Christie-elementen zoals een besloten groep mensen waar de dader er een van moet zijn, veel verdachten die een motief hebben en de buitenstaander die uiteindelijk de misdaad oplost en de politie het nakijken geeft. Leonard bespeelt het register uitstekend en geeft er haar eigen draai aan door te kiezen voor een elfjarige hoofdpersoon die samen met zijn pittige metgezel de zaak weet op te lossen. Natuurlijk hebben de kinderen te maken met specifieke problemen omdat ze nog zo jong zijn, maar aan de andere kant kunnen ze ook hun jonge leeftijd gebruiken als dat zo uitkomt.
De reis en de personages ademen in alles een Engelse sfeer. De route van de trein voert van Zuid-Engeland naar de Schotse Hooglanden en weer terug. Onderweg maakt de trein enkele tussenstops, bijvoorbeeld bij de Schotse residentie van de koninklijke familie in Balmoral. Ook de reizigers zijn typisch Engels, vooral in de manier waarop ze met elkaar omgaan. Standsverschillen zijn daarin vanzelfsprekend. Het is grappig dat Leonard aan haar personages opvallende namen heeft gegeven die verwijzen naar bestaande personen zoals actrice Emma Watson, de beroemde reisgidsenschrijver George Bradshaw en het gezicht van de televisieserie Murder she wrote Angele Lansbury. Grappig is ook de keus voor de naam Pickle voor de meereizende zakenman die ook bekend is van een televisieprogramma. Hier zien we een knipoog naar de beroemdste televisiezakenman in Groot Brittannië Sir Alan Sugar.
Zoals aangekondigd is er veel aandacht voor treinen in het verhaal, over een stoomtrein is immers veel te vertellen. Technische details worden mooi in het verhaal verwerkt en zullen de niet-treinenliefhebber amper hinderen.

Het boek ziet er aantrekkelijk uit. De illustraties van Elisa Paganelli voegen echt iets toe, vooral als er details over de trein worden beschreven. Grappig is haar weergave van het koningspaar. Het is een jong paar dat wel enige gelijkenis vertoont met William en Kate, waarbij Kate dan wel enkele tinten donkerder is uitgevallen.

De juwelendief is het eerste deel in de serie Dader op het spoor. In Engeland is inmiddels het tweede deel verschenen en dat neemt de lezer mee naar Amerika.

De juwelendief
M.G.Leonard & Sam Sedgman, vertaald door Marce Noordenbos met illustraties van Elisa Paganelli 

De Fontein, 2020

Kinderboekenschrijver Rindert Kromhout was ooit kleutermeester. Zijn belevenissen in de klas leverde al een heerlijk voorleesboek op: Meester Max en de minimonsters. En nu is er het prentenboek Ik wil niet naar school. Dit boek gaat over de eerste schooldag en hoe moeilijk die dag voor sommige kinderen kan zijn.

Het verhaal speelt zich af in een vogelwereld. Als de vogels uit hun ei komen gaan ze naar school. We zien verschillende soorten op weg gaan samen met een ouder: een pauw, een pinguïn, een eend, een struisvogel en nog vele andere. Groot en klein, de een vooruit rennend, de ander rustig lopend naast de volwassene en allemaal met een tasje of een rugzak. Er is echter een vogel die niet uit het ei wil komen, kippenkuiken Vlegeltje. Maar zoals dat gaat is er geen ontkomen aan, Vlegeltjes moeder brengt hem toch naar school. ‘Je mag niet weggaan,’ snikt Vlegeltje in zijn ei, maar mama kip vertrekt toch. ‘Vanmiddag kom ik je weer halen’. 

De elfjarige Dop is dolblij dat ze eindelijk molenaarsknecht is. Haar ouders vinden het echter niks. Dop, die eigenlijk Dorothea heet, is geboren in een rijke familie en zij begrijpen niet waarom Dop kiest voor het zware werk in de molen.
Als er in het dorp ineens veel mensen ziek worden maakt Dop zich zorgen, vooral over de arme mensen die niet op goede zorg kunnen rekenen. Er blijkt sprake van vergiftiging en Dop krijgt daarvan de schuld. 

Dit is het tweede kinderboek van Jonne Kramer die zich ontpopt als schrijfster van spannende fantasievolle verhalen. Dop speelt zich af rond een dorp waar de burgemeester de baas is en waar standsverschillen normaal zijn. Er lijkt sprake van een feodale samenleving uit vroeger tijden. Hoofdpersoon Dop, die zich identificeert met Robin Hood, is zeer begaan met het lot van arme mensen. Ook zij neemt dingen weg van de rijken om het te schenken aan degenen die het nodig hebben. Dit is een belangrijk thema in het verhaal. Zo denkt Dop vaak na over de standsverschillen: 

De twaalfjarige Josy is stomverbaasd als haar overleden opa zijn laatste bijenvolk aan haar nalaat. Ze weet namelijk helemaal niets van bijen. Haar moeder vindt het vreselijke beesten en wil dat Josy de erfenis weigert. Maar Josy besluit anders en neemt contact op met Alma, waar het bijenvolk voorlopig is ondergebracht. Alma is een oudere kordate vrouw die Josy zal leren hoe ze voor de bijen moet zorgen.

Het verhaal beschrijft een jaar uit het leven van Josy en een jaar uit het leven van haar bijenvolk, waarbij het wel en wee van de bijen veel aandacht krijgt. Vaak laat de schrijfster de bijen zelf aan het woord:

De Penseeljury reikte dit jaar acht Zilveren Penselen uit, de prijs voor de best geïllustreerde kinderboeken van het afgelopen jaar. Bij de start van de Kinderboekenweek zal bekend worden wie het Gouden Penseel krijgt. Deze kan alleen gewonnen worden voor een oorspronkelijk Nederlandstalig boek.