การใช้ประโยคคำสั่ง If จากโปรแกรมที่ผ่านมา ในโปรแกรมย่อยแต่ละส่วนเป็นการทำงานทีละคำสั่งตามลำดับ ผังงาน ( Flowchart ) ใช้สำหรับแสดงลำดับขั้นตอนการทำงานของโปรแกรมหรือการทำงานของแต่ละฟังก์ชั่นโดยใช้สัญลักษณ์แทน โดยเขียนจากบนลงล่าง และใช้เส้นลูกศรแสดงทิศทาง ซึ่งอาจมีทั้งซ้ายไปขวา หรือ ขวาไปซ้าย แลอาจจะมีล่างขึ้นบนก็ได้ โดยเส้นทางทั้งหมดจะเป็นไปในแนวนอนหรือแนวตั้งเท่านั้น
 สัญลักษณ์ที่ใช้เขียนผังงานและความหมายตามมาตรฐาน
IOS บางส่วนที่ควรทราบมีดังภาพ 5-2 สัญลักษณ์ที่ใช้ในการเขียนผังงาน
 ภาพ 5-2 สัญลักษณ์ที่ใช้ในการเขียนผังงาน สัญลักษณ์ที่เกี่ยวกับข้อมูลเข้าออก ดังภาพ 5-3 สัญลักษณ์ที่เกี่ยวกับข้อมูลเข้า/ออก
 ภาพ 5-3
สัญลักษณ์ที่เกี่ยวกับข้อมูลเข้า/ออก ผังงานตามภาพ 5-1 แสดงการทำงานของโปรแกรม
โดยเริ่มจากทำตามคำสั่งที่ 1 ก่อน เมื่อเสร็จแล้วก็ทำตามคำสั่งที่ 2 และ 3
ตามลำดับ แล้วจบการทำงาน แต่ในการทำงานทั่วไปแล้วบางขั้นตอนจะมีเงื่อนไขการทำงานต่างๆซึ่งจะต้องทำการทดสอบเงื่อนไขเพื่อแยกแยะการทำงานให้เป็นไปตามความต้องการ ถ้าเงื่อนไขเป็นจริง (True) จะให้ทำอะไร ถ้าเงื่อนไขเป็นเท็จ (False) จะให้ทำอะไร และเมื่อจบการทดสอบเงื่อนไขแล้วจะทำอะไรต่อไป เขียนเป็นผังงานได้ดังภาพ 5-4  ภาพ 5-4 ผังงานแสดงการทำงานตามเงื่อนไข การทดสอบเงื่อนไขที่ใช้ประโยคคำสั่ง If มี 4
รูปแบบดังนี้ 1.ประโยคคำสั่ง If … Then … Else
… End If 2.ประโยคคำสั่ง If … Then … End If 3.ประโยคคำสั่ง If … Then … 4.ประโยคคำสั่ง If … Then … ElseIf … Then … Else
… End If 1.ประโยคคำสั่ง If … Then … Else … End If ใช้สำหรับทดสอบเงื่อนไข ถ้าผลของการทดสอบเงื่อนไขเป็นจริง ให้ทำงานตามประโยคคำสั่งหลัง Then (ซึ่งอาจมีหลายประโยคคำสั่งก็ได้) แต่ถ้าผลของการทดสอบเงื่อนไขเป็นเท็จ ให้ทำตามประโยคคำสั่งหลัง Else (ซึ่งอาจมีหลายประโยคคำสั่งก็ได้เช่นกัน) และจบการทดสอบเงื่อนไขด้วย End If มีรูปแบบดังนี้
 เขียนเป็นผังงานได้ตามภาพ 5-5
 ภาพ 5-5 ผังงานประโยคคำสั่ง If … Then … EIse … End If ลักษณะของเงื่อนไข (Condition)
เป็นการนำค่าข้อมูลที่เป็นแบบเดียวกันสองค่ามาเปรียบเทียบกันว่าเท่ากันหรือต่างกันอย่างไร
โดยใช้เครื่องหมายเปรียบเทียบ (Comparison Operators)
ดังต่อไปนี้
ผลลัพธ์ที่ได้จากการเปรียบเทียบจะเป็นจริง (True) หรือเป็นเท็จ (False)
เท่านั้น ตัวอย่างการเขียนเงื่อนไข
ตัวอย่างการใช้ประโยคคำสั่ง If … Then … Else … End If ถ้ากำหนดเงื่อนไขการทำงานดังนี้ - ทดสอบว่าค่า A ไม่เท่ากับค่า B จริงหรือไม่ - ถ้าจริง ให้แสดงข้อความ “A ไม่เท่ากับ B”
- ถ้าไม่จริง (เท็จ)
ให้แสดงข้อความ “A เท่ากับ B” เขียนประโยคคำสั่งได้ดังนี้
 เขียนเป็นผังงาน (เฉพาะส่วนคำสั่ง If) ได้ดังภาพ 5-6
 ภาพ 5-6 ผังงานการใช้ประโยคคำสั่ง If … Then … EIse … End If
 2. ประโยคคำสั่ง If … Then … End If ใช้สำหรับทดสอบเงื่อนไข
ถ้าผลการทดสอบเงื่อนไขเป็นจริง ให้ทำงานตามประโยคคำสั่งหลัง Then แต่ถ้าผลการทดสอบเงื่อนไขเป็นเท็จไม่ต้องทำอะไร
และจบการทดสอบเงื่อนไขด้วย End If ประโยคคำสั่ง
If ก็จะกลายเป็นรูปแบบที่ 2 ที่ไม่จำเป็นต้องมี EIse ดังนี้ 
เขียนเป็นแผนผังได้ดังภาพ 5-7
ภาพ5-7 ผังงานของคำสั่ง If … Then … End If
ตัวอย่างการใช้ประโยคคำสั่ง If … Then … End
If ถ้ากำหนดเงื่อนไขการทำงานดังนี้ - ทดสอบว่า
ถ้าไม่มีเงื่อนในมือ (ค่า M เท่ากับ 0)
จริงหรือไม่ - ถ้าจริง
ให้หยิบเงินในกระเป๋า 20 บาท (กำหนดให้ M = 20 ) - ถ้าเท็จ
แสดงว่ามีเงินอยู่ (ตามค่าของ M ที่ป้อนเข้าไป) - จบการทดสอบแล้ว ให้แสดงข้อความ
“ซื้อขนมได้” เขียนประโยคคำสั่งได้ดังนี้
 เขียนเป็นแผนผังได้ดังภาพ 5-8
 ภาพ 5-8 ผังงานตัวอย่างการใช้คำสั่ง If … Then … End If 3.ประโยคคำสั่ง If … Then .. ใช้สำหรับสอบเงื่อนไขแล้วให้ทำประโยคคำสั่งเฉพาะกรณีที่เงื่อนไขเป็นจริงแต่ถ้าเงื่อนไขเป็นเท็จให้ทำประโยคคำสั่งในบรรทัดต่อไปได้เลย
ดังนั้น จึงไม่จำเป็น ต้องมีทั้ง EIse และ End If ประโยคคำสั่ง If ก็จะกลายเป็นรูปแบบ 3 ดังนี้
 เขียนเป็นงานได้ดังภาพ 5-9
 ภาพ 5-9 ผังงานของคำสั่ง If …
Then ตัวอย่างการใช้ประโยคคำสั่ง If
…Then … จากกิจกรรม 5-2 เขียนเป็นประโยคคำสั่ง
If … Then … ได้ดังนี้ If M = 0 Then M = 20 Msgbox (“ซื้อขนมได้”)
ถ้าเงื่อนไขเป็นจริงแล้วให้ทำหลาคำสั่ง ให้ใช้คำสั่ง ให้ใช้เครื่องหมาย : (Colon) คั่นระหว่างคำสั่ง ดังตัวอย่าง If Y = 1 Then A = 1 : Z = A + B เมื่อมีคำสั่งหลายคำสั่งในลักษณะเดียวกัน ในผังงานแทนที่จะใช้สัญลักษณ์ หลายอันต่อเนื่องกัน อาจเขียนรวมอยู่ในสัญลักษณ์เดียวกันได้ ดัง ภาพ 5-10
 ภาพ 5-10 สัญลักษณ์ของการทำงานหลายคำสั่ง
ดังนั้นควรใช้ประโยคคำสั่ง If อย่างระมัดระวัง
เนื่องจากเขียนได้หลายรูปแบบ หรือใช้ตามรูปแบบที่ 1 ดีกว่า
เพราะอาจจะทำให้การตรวจสอบโปรแกรมง่ายกว่าและโอกาสผิดพลาดน้อยกว่า 4.ประโยคคำสั่ง
If … Then … ElseIf … Then … Else … EndIf ใช้สำรวจเงื่อนไขหลายอย่างต่อเนื่องกัน โดยต้องมีการเขียนโปรแกรมทดสอบให้ครอบคลุมทุกเงื่อนไขเพื่อไม่ให้เกิดความผิดพลาด มีรูปแบบดังนี้
 ความหมาย - ถ้าเงื่อนไขที่ 1 เป็นจริง
ให้ทำตามประโยคคำสั่งหลัง Then แต่ถ้าเงื่อนไขที่ 1 เป็นเท็จ (ElseIf) ให้ทดสอบเงื่อนไขที่ 2 - ถ้าเงื่อนไขที่ 2 เป็นจริง
ให้ทำตามประโยคคำสั่งหลัง Then แต่ถ้าเงื่อนไขที่ 2 เป็นเท็จ (ElseIf) ให้ทดสอบเงื่อนไขที่ 3 - ถ้าเงื่อนไขที่ 3 เป็นจริง
ให้ทำตามประโยคคำสั่งหลัง Then แต่ถ้าเงื่อนไขที่
3เป็นเท็จ (ElseIf) ให้ทำตามประโยคคำสั่งหลัง Else
- จบการทดสอบเงื่อนไขทั้งหมดด้วย
End If เพียงตัวเดียว เขียนเป็นผังงานได้ดังภาพ 5-11
ภาพ 5-11 ผังงานของคำสั่ง If … Then … ElseIf … ในการทดสอบหลายเงื่อนไข ข้อสังเกต การเขียนประโยคคำสั่ง If แบบนี้ มีการจดย่อหน้าทำให้ดูง่ายลักษณะนี้เรียกว่าการเขียนโปรแกรมแบบมีโครงสร้าง (Structured Programmaing) ทำให้การตรวจสอบโปรแกรมง่ายกว่าการเขียนให้ด้านซ้ายมือตรงกันหมดทุกบรรทัดดังนี้
ตัวอย่างการใช้คำสั่ง If … Then … ElseIf
… Then … Else … End If การตัดเกรดจากคะแนนของนักเรียน
กำหนดได้ดังนี้
|
