Home

In Memoriam

Professor dr. Helbert Damsté overledenOp 3 februari 2017 is op 92-jarige leeftijd professor dr. Helbert Damsté, een van de oprichters van het Damsté-Terpstra Fonds, overleden.

Helbert Damsté heeft zeer veel betekend voor de foniatrie en de logopedie. Op diverse fronten nam hij vanaf 1959 samen met zijn echtgenote Tiete Damsté-Terpstra het voortouw om ontwikkelingen te stimuleren binnen het onderzoek en de behandeling van stotteraars, patiënten met stemproblemen, kinderen met spraak- en taalproblematiek en kinderen met spraakproblemen veroorzaakt door een schisis of door afwijkend mondgedrag.

Helbert Damsté werd geboren in Bandung (Indonesië) waar hij de eerste jaren van zijn leven doorbracht. In Nederland kwam de familie Damsté in Assen te wonen. Op zijn blog vermeldt hij dat hij als kleuter in een klasje terechtkwam met als kleuterjuf Annie Bijl… In zijn latere loopbaan komt hij haar weer tegen als hij bezig is met zijn proefschrift over de revalidatie na laryngectomie (Oesophageal Speech after Laryngectomy, Groningen, 1958). Samen met Annie Moolenaar-Bijl en zijn vrouw Tiete Damsté-Terpstra zet hij de eerste stappen voor het behandelen van de gelaryngectomeerden met de slokdarmspraak.

In 1959 reisde het echtpaar Damsté door Europa. Zij bezochten diverse foniatrieafdelingen in Denemarken, Zweden, Hamburg, Wenen, Parijs, Bordeaux, Londen, Oxford en Berlijn. Later brachten ze een half jaar door in Amerika: New York, Miami en Rochester (Minnesota). Tijdens deze studiereizen werd de slokdarmspraak voor gelaryngectomeerden als cursus aangeboden. Zij leerden in het buitenland diverse andere methodieken en wijzen van behandelen kennen voor diverse logopedische stoornissen. Met deze kennis kwamen zij terug in Nederland.

Onder leiding van Helbert Damsté werd de afdeling Foniatrie vanuit de KNO-kliniek van het AZU (Academisc h Ziekenhuis Utrecht, nu het UMCU) een kenniscentrum op het gebied van wetenschappelijk onderzoek en medische en gedragstherapeutische behandeling van diverse stem- en spraakstoornissen. Naast wetenschappelijke artikelen schreef Helbert Damsté een aantal boeken, zoals Stotteren: een studie van onvrijwillig en vrijwillig gedrag. Op stemgebied: De Pathologische stembandfunctie (later in het Engels vertaald en onlangs bewerkt in samenwerking met dr. Willem Kersing, KNO-arts en foniater, verschenen op de website sites.google.com/site/stemstoornissen. Met N.K. Idema schreef hij in 1994 het boek Habitueel Mondademen, de voorloper van de huidige Oro-myofunctionele therapie. Zo ontstond de samenwerking met de afdeling Orthodontie en Kaakchirurgie. Vele artikelen van zijn hand verschenen in het tijdschrift Logopedie en Foniatrie en in buitenlandse tijdschriften.

In 1967 werd Helbert Damsté in deeltijd hoogleraar bij de Katholieke Universiteit in Leuven aan de licentiaatsopleiding (nu een Masteropleiding). Hij is hieraan tot zijn emeritaat in 1987 verbonden gebleven. In 1980 werd hij gewoon hoogleraar aan de Universiteit Utrecht. Jarenlang is hij lid geweest van bestuur van de IALP (International Association of Logopaedics and Phoniatrics). Hij was actief in het bestuur van de NVLF en binnen de redactie van het tijdschrift Logopedie en Foniatrie. De NVLF benoemde hem tot erelid.

Dankzij de internationale contacten met onder anderen Svend Smith, Coblenzer en Van Riper konden de afdeling Foniatrie en de opleiding Logopedie Utrecht, waar Tiete Damsté-Terpstra directeur was, aan logopedisten nascholing aanbieden in stemmethodieken en stotterbehandelingen.

Helbert Damsté heeft een blijvende interesse gehouden in alle onderzoek en behandeling van het stotterprobleem. Mogelijk is deze belangstelling al ontstaan tijdens zijn lagere schooltijd toen hij bevriend was met een jongen die flink stotterde. Op dat moment vroeg hij zich al af wat de oorzaak van stotteren kon zijn.

Op 8 februari 2002 werd het Damsté-Terpstra Fonds voor praktische en preventieve logopedie opgericht. Logopedisten die financieel ondersteund willen worden bij het schrijven van een artikel, het verrichten van wetenschappelijk onderzoek of die een project willen opzetten ten dienste van de logopedie, kunnen een aanvraag voor subsidie indienen. Helbert Damsté bestudeerde de aanvragen nauwkeurig en kritisch. Door financiële bijdragen te leveren wilde hij logopedisten in de praktijk stimuleren verder te gaan met het ontwikkelen van het vak. Tot anderhalve week voor zijn overlijden was hij bij de bestuursvergaderingen van het Fonds aanwezig en toonde hij zijn actieve betrokkenheid bij de toekomst van de logopedie.

Helbert Damsté was een erudiet, integer en veelzijdig mens, met grote kennis op zijn eigen vakgebied, maar ook bekend met andere medische en psychologische specialismen die raakvlakken hebben met de foniatrie en logopedie. Een veeleisend leermeester voor de KNO-artsen in opleiding, voor de medewerkers van zijn afdeling en de studenten van de opleiding Logopedie. Maar tegelijkertijd een hartverwarmend stimulator die ruimte en waardering gaf aan hen die iets wilden onderzoeken, organiseren of ondernemen om zo het vak Foniatrie en Logopedie verder te ontwikkelen en bekendheid te geven. Een muzikale arts die cello speelde en die niet alleen luisterde naar de klank van een stem of de spraak van de patiënt, maar die werkelijk belangstelling opbracht voor de mens achter de stoornis: altijd positief luisterend en zoekend naar mogelijkheden om de communicatie te versterken.

Het bestuur van het Damsté-Terpstra Fonds heeft Helbert Damsté ervaren als stuwende kracht, en hoopt in zijn voetstappen verder te gaan. KNO-artsen, foniaters, laryngologen, logopedisten en stottertherapeuten in Nederland hebben veel te danken aan de inspiratie, de energie en de vasthoudendheid waarmee hij zich heeft ingezet voor het vakgebied Foniatrie en Logopedie.

Wij wensen Tiete Damsté-Terpstra kracht en moed toe nu zij haar man met wie zij haar leven en passie heeft gedeeld, moet missen.

Namens het bestuur van het Damsté-Terpstra Fonds,

Jopie Kuiper

This entry was posted in Nieuws.